Του Α.Π. Δημόπουλου
Η εκλογή του Javier Milei ως νέου προέδρου της Αργεντινής σίγουρα δεν υπήρξε έκπληξη, άλλωστε οι δημοσκοπήσεις είχαν καταγράψει ένα μικρό προβάδισμα του δεξιού υποψηφίου έναντι του αντιπάλου του αριστερού περονιστή υπουργού Οικονομικών Sergio Massa. Εντούτοις, αυτό που εξέπληξε ήταν το εύρος της νίκης. Στον δεύτερο και αποφασιστικό γύρο των προεδρικών εκλογών, ο κ. Milei συνέτριψε κυριολεκτικά τον κ. Massa με ένα κραταιό 56% έναντι ενός αναιμικού 44%. Στην πραγματικότητα, η εκλογή Milei εξελίχθηκε σε ένα τρίπρακτο και εγγενώς αντιφατικό δράμα. Με πρώτη του πράξη, φυσικά, τις προκριματικές εκλογές του περασμένου Αυγούστου, μια ιδιορρυθμία του εκλογικού συστήματος της Αργεντινής, όταν οι εκλογείς προδιαγράφουν τον τελικό νικητή των διεξαγόμενων μήνες αργότερα κανονικών προεδρικών εκλογών. Και το γεγονός, ακριβώς, ότι στις προκριματικές εκλογές ο κ. Milei, ηγέτης μέχρι τότε ενός μικρού ριζοσπαστικού κόμματος της Δεξιάς, ήρθε πρώτος με ποσοστό 30%, έναντι 21% του κ. Massa και 17% της κεντροδεξιάς υποψήφιας Patricia Bullrich, υπήρξε η πρώτη πράξη του δράματος. Έξαφνα ο κόσμος συνειδητοποίησε ότι μια χώρα όπως η Αργεντινή, στην οποία κάθε σκέψη για μια ριζοσπαστική κυβέρνηση της Δεξιάς θα ήταν άλλοτε αδιανόητη, έβαζε πλώρη να εκλέξει πρόεδρο έναν πολιτικό που αυτοπροσδιοριζόταν «αναρχοκαπιταλιστής» και υπερασπιστής της Δύσης και ανέτρεπε κατά τούτο τα πολιτικά ταμπού. Έτσι, όταν στη συνέχεια, στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο αριστερός κ. Massa ήρθε τελικά πρώτος με ποσοστό 37% έναντι 30% για τον κ. Milei και 24% για την κυρία Bullrich, το «σύστημα» ανέπνευσε. Η δεύτερη πράξη του δράματος έδειχνε ότι η κρατούσα εξουσία αντιστεκόταν σθεναρά.
Λογικό. Γιατί το σοκ που είχε προκαλέσει η πρωτιά Milei στις προκριματικές εκλογές ήταν τόσο ισχυρό, ώστε να συνασπίσει εναντίον του κολοσσιαίες δυνάμεις εντός και εκτός Αργεντινής. Ανοιχτές παρεμβάσεις από το εξωτερικό (ο πρόεδρος της Βραζιλίας Lula da Silva δάνεισε, μάλιστα, στον κ. Massa τούς εκλογικούς συμβούλους του, οι οποίοι πιστώθηκαν τη νίκη του απέναντι στον κ. Bolsonaro), κύματα «επιδοματικών» παροχών της τελευταίας στιγμής από τον κ. Massa στα «λαϊκά στρώματα» του περονισμού παρά τη δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας, ένας γνήσια εχθρικός Τύπος στα όρια της παράκρουσης (ιδίως στην Ευρώπη) να δαιμονοποιεί τον κ. Milei άλλοτε ως «ακροδεξιό» άλλοτε ως «Trump» και «Bolsonaro», άλλοτε ευθέως ως «τρελό» («El Loco»). Δεν έχει κανείς παρά να παρακολουθήσει τις αθλιότητες που λέγονται τις τελευταίες ημέρες και στα ελληνικά συστημικά μέσα για τον Milei (τα ίδια άθλια μέσα, δηλαδή, που, όταν καταλήστευαν την Ελλάδα με τα Μνημόνια, βάφτιζαν καθημερινά το κρέας ψάρι, για να μας πείσουν ότι φτωχοποιούμενοι βρισκόμαστε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας), για να καταλάβει το οργουελικό πλαίσιο της υποτιθέμενης δημοκρατίας μας. Μόνο που στην Αργεντινή η δημοκρατία λειτούργησε τελικά.
Και λειτούργησε γιατί η πραγματική δημοκρατία αναπτύσσει αντιστάσεις στα δύσκολα. Γιατί με αυτήν την πραγματικά πλούσια σε πόρους χώρα να έχει καταντήσει ένα χρηματοοικονομικό ράκος στα χέρια της γνώριμης παντού τάξης των επαγγελματιών πολιτικών, που ξέρουν όντως άριστα πώς να λυμαίνονται αυτά που μας ανήκουν (στη σωστή πάντοτε πλευρά της Ιστορίας), η επιλογή ήταν τελικά πολύ απλή. Φόβος ή ελπίδα; Στασιμότητα ή αλλαγή; Ο δεύτερος γύρος των εκλογών κατέληξε σε θρίαμβο του Milei, γιατί αυτός συμβόλιζε την ελπίδα και την αλλαγή σε μια χώρα παραδομένη στον φόβο και στη στασιμότητα. Με την έννοια αυτή το ισχυρό ποσοστό του κ. Messa στον πρώτο γύρο λειτούργησε τελικά εναντίον του – γιατί εκλήφθηκε, ως κίνδυνος για τέσσερα ακόμα χρόνια στασιμότητας και παρακμής, όπως πράγματι ήταν. Και είναι χαρακτηριστική η δημογραφία της νίκης του Milei. Η πιο συμπαγής ομάδα στήριξής του υπήρξε ανάμεσα στους νέους – αυτούς που πρωτίστως ποντάρουν στην αλλαγή και την ελπίδα. Όπως επίσης και στις περιοχές της χώρας, όπου συγκεντρώνεται ο παραδοσιακά ισχυρός στην Αργεντινή τομέας της πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής, από την οινοπαραγωγό Mendoza έως τη βιομηχανική Cordoba: εκεί o Milei συγκέντρωσε εξωπραγματικά ποσοστά της τάξης πλέον του 70%. Επικράτησε επίσης και στο επιχειρηματικό Buenos Aires, παρότι η επιχειρηματική τάξη (τρέμει στην ιδέα μιας αποτυχημένης δολαριοποίησης της οικονομίας, η οποία αποτελεί και την πιο ριζοσπαστική πρόταση του νέου προέδρου) τον καταψήφισε στον πρώτο γύρο των εκλογών, συνασπιζόμενη πίσω από την κεντροδεξιά υποψήφια Patricia Bullrich. Τελικά, στον δεύτερο γύρο το ρίσκο της συνέχισης της ίδιας συστημικής παρακμής δεν έγινε αποδεκτό.
Φυσικά, το έργο της επανεκκίνησης μιας χώρας σε βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση, όπως η Αργεντινή, μπορεί κάλλιστα να υπέρκειται των όποιων δυνατοτήτων του Milei. Με ένα Κογκρέσο να ελέγχεται από τους αντιπάλους του, με υπέρογκα χρέη, υπερπληθωρισμό και ένα νόμισμα σε ελεύθερη πτώση, το πείραμα Milei μπορεί να καταλήξει κάλλιστα σε αποτυχία, ακροδεξιό ή μη. Αν όμως επιτύχει, το αποτέλεσμα θα γίνει εξαγώγιμο και εκτός Αργεντινής. Τελικά, η υστερία περί τον Milei αντανακλά ακριβώς αυτό. Είτε Milei είτε Bolsonaro ή Trump ή Meloni ή Le Pen, αυτά που απειλούνται είναι η ίδια συστημική συνταγή και το νεο-ολοκληρωτικό μύθευμα ότι αυτή είναι «η μόνη» – ο λόγος αυτής της παγκόσμιας αρνητικής δημοσιότητας είναι ο φόβος. Ο φόβος μήπως κάτι, κάποτε πετύχει «εκτός συνταγής» και τότε τι να εξηγήσεις στους τόσους ακαταλλήλως διαιτώμενους για χρόνια;
