Η Ανατολική Μεσόγειος είναι ίσως η μόνη περιοχή του πλανήτη στην οποία οι ΗΠΑ του προέδρου Τραμπ μπορεί να αισθάνονται πως ασκούν κυριαρχικά την επιρροή τους χωρίς να υπάρχει ανταγωνιστής να την αμφισβητεί. Χώρες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Αλβανία, η Ελλάδα, αλλά ακόμη και η δημοκρατική και φιλελεύθερη, πλέον, Συρία, του αναβαπτισμένου και με νέο ενδυματολογικό κώδικα ISIS και των εκλεκτών τζιχαντιστών, υποστηρίζουν την αμερικανική ηγεμονία, την οποία δεν την αμφισβητεί, άλλωστε, ούτε και ο πιό δύσκολος εταίρος της Ουάσιγκτων στην περιοχή, η Τουρκία.
Σε όλα τα υπόλοιπα μέρη του κόσμου η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία, τα BRICS, ο Παγκόσμιος Νότος, αλλά ακόμη και παραδοσιακοί μεν, δύστροποι δε, σύμμαχοι των ΗΠΑ, είτε δημιουργούν μικρότερα ή μεγαλύτερα προσκόμματα στην υλοποίηση των αμερικανικών στοχεύσεων είτε ανταγωνίζονται την Αμερική ευθέως στρατιωτικά, εμπορικά, και διπλωματικά, εκφράζοντας έτσι τον νέο πολυπολικό κόσμο που έχει ανατείλει.
Αυτό άλλωστε είναι μία κατάσταση που ενισχύεται από την ίδια την πολιτική του προέδρου Τράμπ η οποία αποστασιοποιεί πολλούς από τους παραδοσιακούς συνοδοιπορους των ΗΠΑ. Κάτι που συμβαίνει με την ΕΕ, για παράδειγμα, η οποία, παρ’ ότι η ίδια σαφώς και δεν θα το ήθελε, αντιμετωπίζεται από την Αμερική του MAGA περισσότερο ως ανταγωνιστής και λιγότερο ως σύμμαχος. Για τον λόγο, λοιπόν, αυτόν η σημασία της Ανατολικής Μεσογείου ως περιοχής προνομιακής κυριαρχίας και επιρροής των ΗΠΑ είναι νευραλγική και το πιό φυσικό είναι να κάνει η Ουάσιγκτων ό,τι μπορεί όχι μόνο για να διατηρήσει και να ισχυροποιήσει την ηγεμονία της εκεί αλλά και για να την χρησιμοποιήσει ως βάση στήριξης προκειμένου να αυξήσει την επιρροή της, και κάθε είδους κέρδος, από τις όμορες περιοχές της Ευρώπης, του Λεβάντε και της Βόρειας Αφρικής.
“Αυτό είναι το βασικό στοιχείο που πρέπει να λάβει κάποιος υπ’ όψιν του για να αξιολογήσει τις πρόσφατες εξελίξεις στα ενεργειακά που αφορούν την χώρα μας. Η σπουδή και το ενδιαφέρον των ΗΠΑ να αξιοποιήσουν την ηγεμονία τους στην περιοχή, στην συγκεκριμένη περίπτωση συνδέεται με μία κεντρική σταθερά της εξωτερικής πολιτικής Τράμπ: την επιδίωξη δημιουργίας ροής εισπράξεων και κερδών προς όφελος αμερικανικών εταιρειών για τα είκοσι, τουλάχιστον, επόμενα χρόνια.
Το ερώτημα που αναφύεται, συνεπώς, από την ελληνική πλευρά, είναι αν, πράγματι, οι τρεις πρόσφατα υπογραφείσες συμφωνίες (και η μια διακήρυξη) με τις οποίες οι ΗΠΑ προωθούν τις πολύ συγκεκριμένες οικονομικές και γεωπολιτικές επιδιώξεις τους στην περιοχή μπορούν, εκ παραλλήλου, να αναβαθίσουν δραματικά και την γεωπολιτική σημασία της χώρας, καθιστώντας την σχεδόν άτρωτη. Γιατί αυτό είναι που μας λέει η χορεία των κυβερνητικών υποστηρικτών. (Υποστηρίζοντας, επιπλέον, πως αυτή η μεγάλη επιτυχία δεν οφείλεται παρά μόνο στις ακάματες ενέργειες και στην στρατηγική οξύνοια των επιτελών της κυβέρνησης).
Δυστυχώς, η αλήθεια είναι κάπως διαφορετική: οι συμφωνίες είναι θετικές και χρήσιμες, αλλά δεν θα αλλάξουν δραματικά την μοίρα της χώρας μας προς το καλύτερο, ούτε θα ανατρέψουν τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή, εξαλείφοντας τους κινδύνους που μας απειλούν. (Οσον αφορά την συμβολή της κυβέρνησης σε όλο αυτό, σκόπιμο είναι να ειπωθεί πως απλώς δέχθηκε και εκτέλεσε τα κελεύσματα των επισπευδόντων υπερατλαντικών εταίρων μας-και καλώς, έπραξε. Αλλά ο καρπός έπεσε μόνος του από το δέντρο, χωρίς να χρειασθεί ιδιαίτερη δεξιότητα εκ μέρους των τυχερών που τον συνέλεξαν και έσπευσαν να τον κάνουν ψηφοθηρική προπαγάνδα. Οι συμφωνίες, εν πολλοίς, στηρίχθηκαν σε δουλειά που είχαν ετοιμάσει άλλοι, πιό υπεύθυνοι, από καιρό, και τροφοδοτήθηκαν από μία παγκόσμια δυναμική πραγμάτων που η κυβέρνηση ούτε αντιλαμβάνεται ιδιαίτερα ούτε είναι σε θέση να επηρεάσει).
Πρώτη συμφωνία: Η Ελλάδα “διακομετακομιστικός κόμβος ενέργειας”
Ο πιό πάνω τίτλος έχει τον όρο “διακομετακομιστικός κόμβος ενέργειας” σε εισαγωγικά για τον απλό λόγο ότι η Ελλάδα δεν περίμενε την συμφωνία αυτή (Συμφωνία των διαχειριστών του Vertical Corridor για Route 2 και Route 3), και τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης Τράμπ για να αναγορευθεί σε κάτι τέτοιο. Η Ελλάδα είναι ήδη “διακομετακομιστικός κόμβος”. Και για φυσικό αέριο αγωγών, μέσω του ΤΑΡ, και για το αεριοποιημένο LNG μέσω του αγωγού IGB. Να θυμίσουμε πως η πρώτη φάση δημιουργίας των εγκαταστάσεων αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ρεβυθούσα ολοκληρώθηκε το 1999 και από τότε ο σταθμός ήταν λειτουργικός. Βεβαίως σκοπός της δημιουργίας του δεν ήταν να να κάνει την Ελλάδα “κόμβο” για τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη αλλά να καλύψει τις ανάγκες, της εσωτερικής αγοράς. Πλην όμως το γεγονός πως υπάρχουν οι εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας είναι κάτι που δημιουργεί την σταθερή βάση για τον σχεδιασμό της μετατροπής της Ελλάδας σε κόμβο.
Ετσι η συζήτηση για την δημιουργία ενός “κάθετου διαδρόμου” που θα μετέφερε αεριοποιημένο LNG από την Ελλάδα προς την Βουλγαρία, τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη είχε ήδη αρχίσει από το 2007, εν πολλοίς και ως γεωπολιτικό “αντίβαρο” στον South Stream που όλοι τότε πιστευαν πώς θα δημιουργηθεί.
Τελικά με κάποια καθυστέρηση, λόγω της κρίσης, ο αγωγός του κάθετου διαδρόμου δημιουργήθηκε το 2019 και λειτουργεί πλήρως τα τρία τελευταία χρόνια, ενώ στην συνέχεια, στο ίδιο σχέδιο, δημιουργήθηκε και ο, -επίσης συζητούμενος από παλιά- πλωτός σταθμός FSRU στην Αλεξανδρούπολη. Αυτός ο κάθετος διάδρομος δυναμικότητας, σήμερα 3,5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, συμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία, λειτουργεί τα δύο τελευταία χρόνια με ικανοποιητική πληρότητα, και γι’ αυτό αυξήθηκε, με την προσθήκη ενός νέου συμπιεστικού σταθμού, η δυναμικότητά του από τα 3 στα 3,5 δισεκατομμύρια κ.μ. ετησίως.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως η Ελλάδα είναι ήδη ένας διαμετακομιστικός κόμβος που προωθεί αλγερινό και αμερικανικό LNG προς την ανατολικοευρωπαΪκή ενδοχώρα. Προς μία περιοχή, δηλαδή, που το μεγαλύτερο ποσοστό φυσικού αερίου που καταναλώνεται ακόμη σήμερα είναι ρωσικό.
“Αυτήν την ευκαιρία να εκτοπίσει το ρωσικό αέριο εντόπισε η αμερικανική πλευρά και αποφάσισε να την αξιοποιήσει χρίζοντάς μας “διαμετακομιστικό κόμβο” και για το δικό της, -ακριβό- LNG, το οποίο, απολύτως εξαναγκαστικά,και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες, έχει επιβάλει στην ΕΕ να καταναλώνει τα επόμενα χρόνια κατά προτεραιότητα έναντι του φθηνότερου LNG, ας πούμε, της Αλγερίας ή του Κατάρ.
Καθιστώντας, με τον τρόπο αυτό, απαραίτητη την επέκταση της δυναμικότητας του ελληνικού δικτύου. Κάτι που πράγματι είναι πολύ καλό, τόσο για την οικονομία όσο και για την γεωπολιτική θέση της χώρας. (Μένει βεβαίως να δούμε ποιός θα χρηματοδοτήσει τις απαραίτητες επενδύσεις και σε ποιον θα ανήκουν οι νέοι αγωγοί και ο ένας, τουλάχιστον, νέος πλωτός σταθμός αεριοποίησης που είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να υλοποιηθεί το αμερικανικό σχέδιο).
Αναβαθμίζει αυτό, όμως, την γεωπολιτική θέση της χώρας σε τέτοιο βαθμό που να την καθιστά σχεδόν “άτρωτη”, όπως υποστηρίζουν κάποιοι φιλοκυβερνητικοί σχολιαστές;
Η απάντηση είναι πως ναι, την αναβαθμίζει, εν μέρει, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό που υποστηρίζουν οι “αδιαπραγμάτευτοι” υμνωδοί του πρωθυπουργού.
“Η άποψη πως επειδή θα έχεις έναν αγωγό και δύο σταθμούς αεριοποίησης στο έδαφος σου δεν μπορείς να γίνεις στόχος επίθεσης σε όλη σου την επικράτεια είναι μία άποψη αφελής και απολύτως πεπλανημένη.
Εν όψει, μάλιστα και του παραδείγματος της Ουκρανίας η οποία όχι μόνο είχε ένα σωρό αγωγούς που εξυπηρετούσαν την Ευρώπη στο έδαφός της αλλά και έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να τους αξιοποιήσει διπλωματικά, οικονομικά και γεωπολιτικά. Λειτουργούσε, μάλιστα, για δύο χρόνια, μετά την έναρξη του πολέμου, τον βασικό της αγωγό κανονικά κηδόμενη και των συμφερόντων του επιτιθέμενου, για να μην κακοκαρδισει τους εταίρους της που βρίσκονταν στην άλλη απόληξη του. Μόνο που αυτό δεν την προφύλαξε καθόλου.
Δεύτερη συμφωνία: Η Ελλάδα παραγωγός ενέργειας
Η Ελλάδα βεβαίως, δεν θα γίνει για πρώτη φορά παραγωγός ενέργειας με την αξιοποίηση του “οικοπέδου 2” στο Ιόνιο. (Συμφωνία ExxonMobil – Helleniq Energy – Energean). Είναι, ήδη, από το 1981, που άρχισε η εκμετάλλευση του κοιτάσματος του Πρίνου. Αλλά, ίσως, το να το εξηγούμε αυτό στους υμνωδούς, μπορεί να είναι και σχολαστική εμμονή σε λεπτομέρειες χωρίς ουσία.
Γεγονός, είναι πως και εδώ, στον τομέα δηλαδή εκμετάλλευσης υποθαλασσίων κοιτασμάτων στο Ιόνιο και στην θάλασσα της Νότιας Κρήτης, το πεδίο είχε διαμορφωθεί ήδη από καιρό. Ήδη το 2012 το υπουργείο Ενέργειας είχε αναθέσει στην εταιρεία PSG από την Νορβηγία να πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες στην περιοχή για τον εντοπισμό τυχόν κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
Τα αποτελέσματα παρουσιάσθηκαν το 2014 και ήταν διαθέσιμα για όλες τις μεγάλες ενεργειακές εταιρείες διεθνώς. Ταυτοχρόνως, την ίδια στιγμή, το 2014 έγινε και δημοσιοποιήθηκε ο διαχωρισμός των θαλασσίων οικοπέδων τα οποία προκηρύχθηκαν προς εκμετάλλευση. Βεβαίως, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, και η ελληνική εταιρεία Energean πριν συμβληθεί με την Exxon-Mobil, πραγματοποίησε συμπληρωματικές έρευνες στο “οικόπεδο 2”. Το βασικό σημείο, όμως, είναι πως οι βάσεις γι’ αυτήν την πρώτη, μετά από 40 χρόνια προσπάθεια αξιοποίησης του ελληνικού υποθαλάσσιου πλούτου, είχαν τεθεί εδώ και περισσότερο από 10 χρόνια. (Μαζί και με πολλά άλλα, επί υπουργίας του Γιάννη Μανιάτη, που πρέπει να υπήρξει ο πιο χρήσιμος και παραγωγικός υπουργός της χώρας για τις πολλές τελευταίες δεκαετίες).
Αυτό που άλλαξε τώρα δεν προήλθε, φυσικά, από κάποια ελληνική πρωτοβουλία η οποία υποτίθεται πως άνοιξε διάπλατα τα μάτια των ξένων ερευνητών.
“Αυτό που άλλαξε ήταν η αμερικανική Adiministration, με την νέα να στέλνει στον κάλαθο των αχρήστων την “πράσινη πολιτική” της προηγούμενης, και να δίνει στις αμερικανικές επιχειρήσεις του κλάδου της ενέργειας το σύνθημα της υλοποίησης της αρχής “drill baby drill”, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Υδρογείου. Χωρίς αμφιβολία αυτό είναι που παρακίνησε όχι μόνο την Exxon Mobil, για το “οικόπεδο 2” αλλά ακόμη και την Chevron για το πολύ πιό σημαντικό για εμάς, από άποψη εθνικών στόχων, κοίτασμα νοτίως της Κρήτης.
Αν θα γίνουμε παραγωγοί φυσικού αερίου θα αλλάξει άραγε η μοίρα μας και η Ελλάδα θα μεταμορφωθεί ταχέως σε μία πλούσια και ευημερούσα χώρα;
Ας θυμίσουμε αρχικά ότι στο υψηλότερο σημείο παραγωγής του το κοίτασμα του Πρίνου παρήγαγε πετρέλαιο που αντιστοιχούσε, περίπου, στο 10% της εγχώριας κατανάλωσης πετρελαίου. Ήταν μία θετική συνεισφορά στην εθνική οικονομία πλην όμως η Ελλάδα δεν έγινε Σαουδική Αραβία. Κάτι αντίστοιχο θα είναι και το “οικόπεδο 2”, με εκτιμώμενη δυναμικότητα 200 δισεκατομμυρίων κ.μ. φυσικού αερίου, εαν αποδειχθεί εκμεταλλεύσιμο.
Πρώτα, βεβαίως πρέπει να ειπωθεί ότι τα στατιστικά δεδομένα μας λένε πως μόνο το 25% περίπου των υποθαλάσσιων γεωτρήσεων οδηγούν σε εκμετάλλευση του κοιτάσματος, διότι υπάρχουν διάφορα ενδεχόμενα: να μην υπάρχει κοίτασμα ή να υπάρχει και να είναι μικρό, ή να υπάρχει και να μην είναι, μεν, μικρό αλλά και να μην είναι οικονομικά εκμεταλλεύσιμο για τεχνικούς λόγους κλπ.
Εάν, λοιπόν, είμαστε τυχεροί και η πιθανότητα του 25% επικρατήσει ώστε η επένδυση να υλοποιηθεί θα γίνουμε, μήπως, πλούσιοι ως χώρα; ¨Οχι, ακριβώς, διότι τα 200 δισεκατομμύρια κ.μ. δεν θα ανήκουν στον ελληνικό λαό. Θα ανήκουν στις εταιρείες που θα καταβάλουν την δαπάνη και θα αναλάβουν τον κίνδυνο της επένδυσης.
Στο ελληνικό δημόσιο θα ανήκει ό,τι προκύψει από τα δικαιώματα εκμετάλλευσης που θα εισπράττει, και από την φορολογία των κερδών των επιχειρήσεων. Επίσης η ελληνική οικονομία θα επωφεληθεί και δευτερογενώς από την δημιουργία θέσεων εργασίας, από τα κέρδη των ελληνικών εταιρειών της κοινοπραξίας, από την αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας στις γειτονικές παράκτιες περιοχές κλπ. Παρά το ότι, λοιπόν, το έργο θα είναι μία σημαντική συμβολή στην οικονομια της χώρας, αλλά και στην ενεργειακή της αυτάρκεια, (πιθανόν μεγαλύτερης σημασίας από αυτό που υπήρξε η συμβολή της αξιοποίησης του κοιτάσματαος του Πρίνου πριν από μισό αιώνα), η αλήθεια είναι πως η Ελλάδα δεν θα μετατραπεί ούτε σε Σαουδική Αραβία, ούτε σε Κατάρ.
Για κάτι τέτοιο θα απαιτούνταν πολλές εκμεταλλεύσεις και πολύ παραγωγή υδρογονανθράκων, και αυτό δεν θα συμβεί ποτέ. Υπάρχει μία αδήριτη πραγματικότητα: η Ελλάδα ήρθε αργά στην διεθνή αγορά παραγωγής ενέργειας, και αυτό όχι τυχαία. Τα ενδεχόμενα, (και όχι επιβεβαιωμένα) κοιτάσματά της, εάν υπάρχουν, όντας κυρίως υποθαλάσσια, βρίσκονται σε δύσκολα προσβάσιμες από τεχνολογική άποψη περιοχές. Οι εταιρείες φθάνουν εκεί μόνο όταν έχουν εξαντληθεί όλα τα άλλα αποθέματα για τα οποία υπάρχει ευκολότερη πρόσβαση. Έτσι, λοιπόν, ίσως είναι εφικτό να πραγματοποιηθούν κάποιες επενδύσεις εκμεταλλεύσεων στο κοντινό μέλλον, οι οποίες για εμάς θα έχουν, βεβαίως, πολυ μεγάλη σημασία, και όχι μόνο οικονομική. Αλλά δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε μείζονες επενδύσεις για εκμεταλλεύσεις που θα αλλάξουν τον χαρακτήρα της χώρας, καθιστώντας την, ας πούμε, μία νέα Νορβηγία. Οι εξελίξεις στις νέες τεχνολογίες παραγωγής ενέργειας που θα αντικαταστήσουν την ενέργεια από ορυκτά καύσιμα, ειδικά από την πλευρά της Κίνας, είναι εντυπωσιακές, και για τον λόγο αυτό, όσο και αν σήμερα φυσάει ο άνεμος του τραμπικού drill baby drill, ολοι αντιλαμβάνονται πως μείζονες επενδύσεις στον τομέα των ορυκτών καυσίμων με χρονικό ορίζοντα απόσβεσης πέραν του 2050, θα ήταν ανεδαφικές και όχι ορθολογικές.
(Ένα αξιοπρόσεκτο, και χρήσιμο από ψυχαγωγική άποψη,πάντως, σημείο της όλης ιστορίας είναι η εν μία νυκτί μεταστροφή όλων εκείνων που προηγουμένως, χωρίς να γνωρίζουν τι είναι και χωρίς να αντιλαμβάνονται σε τι συνίσταται, εξυμνούσαν την “πράσινη μετάβαση”, και ξαφνικά βρέθηκαν να καταγγέλουν τις “αρρυθμίες” της, τα “σφάλματά” της και τις “υπερβολές” της, καλώντας μας πλέον να υποστηρίξουμε σθεναρά τον τραμπικό “ενεργειακό ρεαλισμό” των ορυκτών καυσίμων).
Τρίτη συμφωνία: η Ελλάδα αγοράζει αμερικανικό LNG
Αυτή η τρίτη συμφωνία μάλλον είναι υπόρρητη και ευρύτερη και σχετίζεται περισσότερο με τον πραγματικό συσχετισμό δυνάμεων και λιγότερο με το γραπτό κείμενο της. (Συμφωνία ΔΕΠΑ Εμπορίας και AKTOR με την Venture Global). Αφορά την προμήθεια, από το 2030 και για μία εικοσαετία, ποσοτήτων αμερικανικού LNG, που θα εξάγονται από τον “κάθετο διάδρομο”. Προκύπτει ένα ερώτημα, όμως: η Ελλάδα έχει δεσμευθεί να αγοράζει ποσότητες αμερικανικού LNG μόνο για να εξάγονται προς Βορράν ή και γενικότερα για να καλύπτουν σχεδόν συνολικά την εγχώρια κατανάλωσή της; (Της οποίας ήδη φέτος το αμερικανικό LNG θα καλύψει περισσότερο από το ⅓). Επειδή κάτι τέτοιο, αν ισχύει, -και μάλλον ισχύει- δεν μπορεί να περιλαμβάνεται σε ένα κείμενο μεταξύ εταιρειών αλλά θα αποτελεί μια συνολική πολιτική συμφωνία των δύο πλευρών, το πραγματικό νόημα της γενικότερης δεσμεύσης μας έναντι των ΗΠΑ ίσως βρίσκεται στα λόγια του επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας στην ενεργειακή σύνοδο P-TEC Ζαππείου, του Υπουργού Εσωτερικών των ΗΠΑ Νταγκ Μπέργκαμ, ο οποίος, μιλώντας για το μέλλον στις σχέσεις των δύο χωρών, οραματίστηκε μία Ελλάδα που θα αριστεύει στις τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης, χάρις στο άφθονο και φθηνό LNG με την οποία θα την πλημμυρίσουν οι ΗΠΑ στα επόμενα χρόνια!
Ο πλήρης εναγκαλισμός με το αμερικανικό LNG, για γεωπολιτικούς λόγους, δεν είναι ιδιαίτερα καλή προοπτική για την ελληνική οικονομια.
Σήμερα που, με το ρωσικό και το αζερικό φυσικό αέριο που μας έρχονται με αγωγούς μέσω Τουρκίας, (καλύπτοντας σχεδόν το 60% των εγχώριων αναγκών), ειμαστε η χώρα που απολαμβάνει τις πιό χαμηλές τιμές φυσικού αερίου στην ΕΕ (μαζί με την Ουγγαρία και την Σλοβακία), έχουμε εν τούτοις την πιό υψηλή τιμή ηλεκτρικού ρεύματος στην Ευρώπη. (Μέσα από μία εμφανώς καρτελοποιημένη αγορά για την οποία οι αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΕ αναφέρουν πως υφίστανται ενδείξεις χειραγώγησής της με σκοπό την τεχνητή αύξηση των τιμών). Τι θα γίνει λοιπόν, όταν θα αντικαταστήσουμε τα 3 με 3,5 δισεκατομμύρια κ.μ. ρωσικού φυσικού αερίου, που καταναλώνουμε ετησίως, με το πολύ ακριβότερο αμερικανικό LNG; Το πιό πιθανόν είναι πως τα νοικοκυριά θα γονατισουν οικονομικά και η βιομηχανία θα υποφέρει ακόμη περισσότερο, με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην δυναμική της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας.
Βέβαια, όσο και αν μπορεί κάποιος να ψέξει την κυβέρνηση για την ανοχή της, αν μη και συμβολή της, στην απαράδεκτη κατάσταση στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, δεν θα μπορούσε να την ψέξει εξ ίσου για την σπουδή της να αντικαταστήσει το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο των αγωγών με το ακριβότερο αμερικανικό LNG, (που είναι ακριβότερο και από των άλλων “εθνικοτήτων” LNG-δηλαδή το καταρινό, το αλγερινό ή, πάλι, το ρωσικό).
Αυτό, δηλαδή η υποταγή στον αμερικανικό “φιλικό” εξαναγκασμό, είναι κάτι που δεν θα μπορούσε να αποφύγει η Ελλάδα, αφού δεν μπόρεσε να τον αποφύγει ούτε ολόκληρη η ΕΕ, η οποία δεσμεύθηκε να αγοράσει, τα επόμενα τρία χρόνια, αμερικανικό LNG αξίας 750 δισεκατομμυρίων δολλαρίων, το οποίο εκτός του ότι είναι πιό ακριβό από όλα, είναι κατ’ εκτίμησιν περίπου τρεις φορές περισσότερο από όσο θα χρειασθεί σε αυτήν την περίοδο και από όσο μπορεί να καταναλώσει! (Και, φυσικά, καταβάλλοντας αυτά τα ποσά στις ΗΠΑ δεν θα είναι σε θέση να τα διαθέσει στην ανάπτυξη των ΑΠΕ οι οποίες θα της εξασφάλιζαν, οριστικά και μακροχρόνια, την επιζητούμενη ενεργειακή ανεξαρτησία και αυτάρκεια, όχι μόνο έναντι της Ρωσίας αλλά και έναντι όποιας άλλης εξωτερικής δύναμης).
Συμπερασματικά: μία θετική εξέλιξη που δεν αλλάζει, όμως, το γενικό γεωπολιτικό ισοζύγιο μεταξύ των δύο ακτών του Αιγαίου
Οι δοξαστικές υπερβολές και αερολογίες που γράφτηκαν για τις “ενεργειακές συμφωνίες”, από τους -με διάφορα κίνητρα και αφορμές- δίκην εκστασιασμένων Μαινάδων οιστρηλατούμενους προπαγανδιστές της κυβέρνησης, δεν είχαν άλλο σκοπό παρά μόνο την προσπάθεια για βελτίωση της εικόνας της στην κοινή γνώμη, μετά από τόση συσσώρευση σκανδάλων και “αστοχιών” εκ μέρους της. Εν τούτοις, γεγονός είναι πως οι “ενεργειακές εξελίξεις”, -(για τις οποίες πρέπει να επαναλάβουμε πως ελάχιστη δόξα δικαιούται η κυβέρνηση, αφού αυτές, σχεδόν εξ ολοκλήρου, προήλθαν από αμερικανικές πρωτοβουλίες και στρατηγικές επιλογές)-, ήταν θετικές για την Ελλάδα και μπορούν να αποβούν χρήσιμες μακροχρόνια.
“Ενισχύουν, πράγματι, σε έναν βαθμό, την γεωπολιτική και γεωοικονομική της σημασία. Πλην όμως, δεν ανατρέπουν την συνολική κατάσταση και το ισοζύγιο στρατιωτικο-πολιτικής ισχύος στην περιοχή: ουδέποτε μία χώρα θωρακιστηκε δια παντός και οριστικά επειδή κάποιοι αγωγοί διέσχιζαν το έδαφός της και, ταυτοχρόνως, επειδή παρήγαγε μερικά δισεκατομμύρια κ.μ. φυσικό αέριο ετησίως.
Από την άλλη, στην αρνητική πλευρά της εξίσωσης, ή έστω στην επισφαλη πλευρά, -γιατί πάντοτε υπάρχει και μία τέτοια- βρίσκεται η αβεβαιότητα του τι μπορεί να προκαλέσει στην ευρωπαϊκή οικονομία, και ειδικά εκείνη των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, το εγχείρημα να πλημμυριστεί αυτή με, εξαιρετικά δαπανηρό, αμερικανικό LNG. Ανησυχία που είναι εύλογη και για την ελληνική οικονομία.
Η εικόνα της άλλοτε κραταιάς γερμανικής βιομηχανίας που από την στιγμή που αποκόπηκε από το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο εισήλθε σε μία καθοδική σπείρα που συνεχίζεται για τέταρτο χρόνο, δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική. Για τον λόγο αυτό, όλα τα θέματα και τα προβλήματα που θα προκύψουν στην χώρα μας θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με μεταρρυθμιστική αποφασιστικότητα, με πρώτη και πιό βασική περίπτωση εκείνη της αμαρτωλής αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος.
Ο πιό σημαντικός όμως λόγος για τον οποίον λέμε ότι οι “τρεις συμφωνίες” ήταν θετικές σαν γεγονός αλλά όχι και καταλυτικές είναι διότι το σημαντικότερο διακύβευμα βρίσκεται μπροστά μας και δεν είναι άλλο από την συζητούμενη ερευνητική γεώτρηση της Chevron στην θάλασσα της Νότιας Κρήτης. Αν πραμγατοποιηθεί, με χρήση της άδειας της ελληνικής κυβερνήσεως, αυτό θα είναι το πιο σημαντικό γεγονός και η πιο σημαντική εξέλιξη από όλες διότι θα σημαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν νομιμοποιούν το τουρκο-λιβυκό Μνημόνιο, πράγμα που θα άνατρέψει εκ βάθρων την κατάσταση σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο προς όφελος της Ελλάδος. Ας ελπίσουμε πως θα πραγματοποιηθεί.
