Του Βασίλη Τουμπέλη
Ο τραγικός θάνατος της κόρης του Αντώνη Σαμαρά, φώτισε τα χάλια του ΕΣΥ, ακόμη όμως ανέδειξε και την φύση της αγοράς υπηρεσιών υγείας, η οποία ούτε θέλει ούτε μπορεί να υπερβεί τη φύση της. Οι μετέπειτα προπαγανδιστικές προσπάθειες της κυβέρνησης, μέσω κυρίως του Υπουργού Υγείας, σίγουρα πέφτουν στο κενό!
Πλήθος ειδήσεων για εκδηλώσεις αγανάκτησης και οργής του λαϊκού κόσμου, σχετικά με καθημερινά τραγικά περιστατικά, ταλαιπωρίες για ανεύρεση γιατρών, εξετάσεων και χειρουργείων, για μακρόχρονες λίστες ραντεβού, μαζί με την κατάσταση στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, συνθέτουν σήμερα τη σκοτεινή εικόνα της Δημόσιας υγείας.
Η ΠΟΕΔΗΝ τόσο σε ανακοίνωσή της όσο και σε παρέμβασή της με αφορμή την φετινή Δ.Ε.Θ., καταγράφει λεπτομερειακά την άσχημη κατάσταση σε 34 Κέντρα Υγείας και νοσοκομεία της Βόρειας Ελλάδας (εδώ).
Σε συνέντευξή του στην Εφημερίδα των Συντακτών, τον προηγούμενο Μάη, ο Υπουργός Υγείας δεν μασάει τα λόγια του. Πίσω από τη δήθεν υπεράσπιση της Δημόσιας Υγείας, ξεδιπλώνει ωμά τη λογική της εμπορευματοποίησης.
Κατά την άποψή του το κράτος οφείλει να στηρίζει, μόνο εκείνες τις περιοχές, όπου ο ιδιωτικός τομέας δεν βρίσκει επενδυτικό ενδιαφέρον (εδώ).
Πρόκειται ουσιαστικά για την θεσμοθέτηση της υγειονομικής ανισότητας. Όσοι έχουν να πληρώσουν θα βρίσκουν γρήγορη περίθαλψη στην αγορά υγείας, ενώ οι υπόλοιποι θα καταλήγουν στο, χωρίς υποδομές και προσωπικό Δημόσιο.
Είναι αισχρό να διατυπώνονται δημόσια τέτοιες θέσεις, την ώρα που οι ιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα είναι το 40% των συνολικών δαπανών για την υγεία, το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη (εδώ).
Όσα κυβερνητικά μέτρα και να έχουν παρθεί για τη δημόσια υγεία ή είναι ημίμετρα, ή απλά συμβάλλουν στην ιδιωτικοποίηση μέσα στα ίδια τα δημόσια νοσοκομεία.
Χαρακτηριστικά, η θέσπιση των απογευματινών χειρουργείων επί πληρωμή, τα οποία δήθεν θα έλυναν το ζήτημα της πολύχρονης λίστας αναμονής, κάτι το οποίο ελάχιστα συνέβαλε, και αφού πρώτα σκαρφίστηκαν και θέσπισαν και τα προσωπικά Ευρω-βαουτσερ-επιδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, και το οποίο σε λίγους μήνες θα σταματήσει.
Όλα αυτά ενώ πάνω από 100 αίθουσες χειρουργείων είναι σήμερα κλειστές, λόγω μεγάλων ελλείψεων σε χειρουργούς γιατρούς και εξειδικευμένους νοσηλευτές, κυρίως σε μεγάλα νοσοκομεία.
Η θεσμοθετημένη πλέον είσοδος ιδιωτών γιατρών ως συνεργατών, με την εξασφάλιση του πελατολογίου τους, τώρα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση είναι βασικό μέτρο της ιδιωτικοποίησης, χωρίς να λύνει το χρόνιο και βασικό πρόβλημα της υποστελέχωσης, με τους χαμηλούς μισθούς και τους εξοντωτικούς ρυθμούς και ωράρια εργασίας στα νοσοκομεία.
Η λογική και πρακτική των ιδιωτικοοικονομικών όρων λειτουργίας του ΕΣΥ έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με τις καθημερινές ανάγκες λειτουργίας, τις ελλείψεις σε δομές, προσωπικό και ιατροτεχνικό εξοπλισμό. Την ίδια ώρα που το χρέος του ΕΟΠΥΥ προς τα ίδια νοσοκομεία φτάνει το 1 δισ. ευρώ (εδώ).
Άλλο θέμα είναι πάλι οι ”συνεργασίες” των δημόσιων νοσοκομείων με τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες ουσιαστικά υποβαθμίζουν και κατηγοριοποιούν τα νοσοκομεια.
Σημαντικό αλλά και διαχρονικό ζήτημα είναι ότι τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία ουσιαστικά έχουν μετατραπεί σε παραμάγαζα των ιατρο-μεγαλο-καθηγητάδων, με όλες τις συνέπειες μιας άτυπης ιδιωτικοποίησης.
Για τις πολύωρες αναμονές στα επείγοντα περιστατικά ΤΕΠ, όπου κάποιες μπορεί να είναι και μοιραίες, η κυβέρνηση θέσπισε το βραχιολάκι προτεραιότητας, ένα μέτρο μάλλον αστείο, στην οξυμένη κατάσταση στα Τ. Ε. Π.
Μεγάλο πρόβλημα που δεν έχει αντιμετωπιστεί ουσιαστικά, είναι αυτό της νοσηρότητας των ασθενών που νοσηλεύονται στα δημόσια νοσοκομεία από τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, ιδιαίτερα σε μεγάλα όπου έχει πάρει διαστάσεις (και αρκετοί επιβαρυμένοι ασθενείς καταλήγουν) (εδώ).
Ημιθανής συγγενής είναι η ψυχική υγεία. Ιδιαίτερα με το νόμο Βορτζόπουλου υποβαθμίστηκαν τα δημόσια ψυχιατρεία και διαλύθηκαν οι Δομές Ψυχικής Υγείας και Απεξάρτησης.
Η όλη αυτή άσχημη κατάσταση σπρώχνει καθημερινά αρκετό λαϊκό κόσμο στην αδηφάγα ”αγορά παροχής υπηρεσιών υγείας”, στην οποία αρκετοί ασθενείς καταθέτουν ολόκληρες περιουσίες για να βρουν την υγεία τους!
Αυτή η αγορά στην δευτεροβάθμια περίθαλψη μονοπωλείται από τους μεγάλους ελληνικούς και πολυεθνικούς επιχειρηματικούς ομίλους, οι οποίοι μοιράζονται μια μεγάλη οικονομική πίτα που χρόνο με το χρόνο μεγεθύνεται.
Το Ε.Σ.Υ. σήμερα κρατιέται κάπως ακόμη όρθιο χάρις και μόνο στην προσφορά και φιλοτιμία μεγάλου μέρους του προσωπικού, γιατρών, νοσηλευτών και των υπόλοιπων εργαζομένων. Όμως η πολύχρονη κόπωση, το ατέλειωτο τρέξιμο, η γήρανση του προσωπικού, η ανυπαρξία νέων προσλήψεων, οι χαμηλοί μισθοί, οι ελαστικές σχέσεις εργασίας και η είσοδος κάθε είδους εργολάβων, αποδυναμώνουν και υπονομεύουν τη λειτουργία και τον δημόσιο χαρακτήρα του.
Επιβαρυντικό μεγάλο ζήτημα είναι το ότι το ΕΣΥ, με ευθύνη της κυβέρνησης, φορτώνεται και με τα χάλια της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, η οποία έχει ουσιαστικά παραχωρηθεί στον ιδιωτικό τομέα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα φτωχά λαϊκά στρώματα – ένα θέμα που χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση.
Το ζωτικό θέμα της υγείας χρειάζεται να γίνει υπόθεση του ίδιου του λαϊκού και εργατικού κινήματος, κάτι που γενικά δεν συμβαίνει σε σχέση με το μέγεθος που έχει το πρόβλημα, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των συνδικαλιστικών οργάνων των υγειονομικών, αλλά, και κατά δεύτερο, των συνταξιουχικών οργανώσεων, όπως και κάποιων τοπικών επαρχιακών λαϊκών κινητοποιήσεων.
Ιδιαίτερες είναι οι προσπάθειες της Ο.Ε.Ν.Γ.Ε. και τοπικών ενώσεων γιατρών, όπως και αρκετών σωματείων δημόσιων νοσοκομείων, οι οποίες αναδεικνύουν τόσο τα ιδιαίτερα κλαδικά ζητήματα, όσο και αυτά της δημόσιας υγείας στο σύνολό της, στοχεύοντας τα αίτια και τους αίτιους, την πολιτική κυβέρνησης και Ε.Ε.
Όλο το προηγούμενο διάστημα, όπου εμφανίστηκε ο Υπουργός Υγείας αντιμετώπισε τις λαϊκές αποδοκιμασίες ως απάντηση στην ανθυγιεινή πολιτική του. Πραγματοποιήθηκαν αρκετές μικρές και μεγάλες κινητοποιήσεις όπως και απεργιακές εκδηλώσεις από τους υγειονομικούς, που ανέδειξαν μεταξύ των άλλων τα αιτήματα για αυξήσεις μισθών, 13ο και 14ο μισθό που περικόπηκαν και ένταξη στα Βαριά και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα.
Η πολιτική αντιπολίτευση, εκτός γνωστών εξαιρέσεων, στέκεται περισσότερο σε επιφανειακές περιγραφές της άσχημης κατάστασης, η οποία δεν μπορεί πλέον να κρυφτεί και αρέσκεται σε γενικές τοποθετήσεις περί αύξησης των δαπανών για την υγεία, αποφεύγοντας όμως να αναδείξει το μεγάλο ζήτημα της ιδιωτικοποίησης και να δεσμευτεί για τις μελλοντικές προθέσεις της.
Το ζήτημα όμως θα τεθεί άμεσα και επιτακτικά με την κατάθεση του κρατικού προϋπολογισμού του 2026, καθώς οι ηγέτες της ΕΕ, συμφώνησαν να είναι πολεμικός, με αύξηση των εξοπλιστικών και περιορισμό των κοινωνικών δαπανών, και η ελληνική κυβέρνηση θα κληθεί να υλοποιήσει.
Σήμερα χρειάζονται εργατολαϊκοί αγώνες για δωρεάν, δημόσια, πλήρη, ισότιμη περίθαλψη για όλο το λαό, για γενναίες αυξήσεις δαπανών για την υγεία και την πρόνοια και όχι για τους ΝΑΤΟϊκούς εξοπλισμούς. Να υπάρξει χρηματοδότηση αποκλειστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό της δημόσιας υγείας, όχι στην ιδιωτικοποίηση-εμπορευματοποίηση της υγείας, κατάργηση των ιδιωτικών απογευματινών χειρουργείων και ιατρείων, μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού όλων των ειδικοτήτων, μονιμοποίηση των συμβασιούχων, να φύγουν οι εργολάβοι από το ΕΣ`Υ. Να δοθούν σημαντικές αυξήσεις μισθών και να ενταχθούν οι εργαζόμενοι στα Βαριά και Ανθυγιεινά, αποζημιώσεις για αργίες, νυχτερινά υπερωρίες και άλλα.
Χρειάζεται όμως να τεθούν και βασικά πολιτικά ζητήματα για τη δημόσια υγεία, πέρα από διαπιστώσεις και ευχολόγια, όπως: Εθνικοποίηση μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων υγείας, επανασχεδιασμός και εθνικοποίηση δομών της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, με αναβάθμιση και επέκταση των Δημόσιων Κέντρων Υγείας.
Όλα τα παραπάνω συμπυκνώνονται στο απλό λαϊκό αίτημα της άμεσης επανεθνικοποίησης της δημόσιας υγείας.
