Του Βασίλη Γαλούπη
«Η μακεδονική μειονότητα στην Ελλάδα δικαιούται την κατοχύρωση των μειονοτικών της δικαιωμάτων, σύμφωνα με τους σχετικούς ευρωπαϊκούς χάρτες». Αυτό τόνιζε τον Οκτώβριο του 2018 σε μακροσκελή μελέτη της η δρ Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα – Ντάνκοβα, καθηγήτρια Νομικής πανεπιστημίου των Σκοπίων.
Από το βράδυ της Τετάρτης η Σιλιάνοφσκα είναι η νέα πρόεδρος της γειτονικής χώρας. Τον Απρίλιο, μόλις λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές, προειδοποίησε πως «στις δημόσιες δηλώσεις μου θα μιλάω για τη Μακεδονία και δεν θα χρησιμοποιώ το “Βόρεια Μακεδονία”».
Η πρώτη γυναίκα που βρίσκεται στο κορυφαίο πόστο της χώρας εκλέχθηκε με 64,9% ως υποψήφια του εθνικιστικού VMRO-DPMNE. Το αξίωμα της προέδρου μπορεί να είναι κυρίως εθιμοτυπικό αλλά και ο κατά πάσα πιθανότητα μελλοντικός πρωθυπουργός, ο αρχηγός του VMRO-DPMNE, Μικόσκι, έχει αρνηθεί να αναγνωρίσει το όνομα της χώρας ως «Βόρεια Μακεδονία» και δεν αποδέχεται τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Με φόντο πυροτεχνήματα στον ουρανό των Σκοπίων, η Σιλιάνοφσκα απευθύνθηκε προχθές στα πλήθη: «Αγαπητοί πολίτες της Μακεδονίας, σας συγχαίρω! Η Μακεδονία είναι στα χέρια σας. Η Μακεδονία είναι περήφανη!» Με δυο λόγια, καινούργιοι μπελάδες για την Αθήνα…
Ήταν μια εύκολη νίκη για το κόμμα της προέδρου. Αν και το 2017 το VMRO είχε εκδιωχθεί από την εξουσία λόγω διαφθοράς και ανησυχιών ότι η σκληροπυρηνική του στάση θα έβλαπτε τη διαδικασία ένταξης σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε., από προχθές επέστρεψε, με διπλή νίκη στις κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές, καθώς οι ψηφοφόροι έχουν απογοητευτεί που η χώρα τους αργεί να μπει στην Ε.Ε.
Τώρα η δημόσια υποστήριξη προς την Ευρώπη έχει μειωθεί. Από 85-90% το 2005, όταν τα Σκόπια έλαβαν αρχικά το καθεστώς υποψήφιας χώρας, σήμερα έχει πέσει στο 65%.
Η μικρή χώρα χρειάζεται την Ε.Ε. για να επιβιώσει οικονομικά, αλλά αρνείται να εφαρμόσει τη Συμφωνία των Πρεσπών καθώς και τις απαιτήσεις της Βουλγαρίας, που έχει προβάλει βέτο, ζητώντας την αναγνώριση της βουλγαρικής μειονότητας.
Η Σιλιάνοφσκα δεν καβάλησε απλά το εθνικιστικό κύμα για εκλογικά οφέλη. Εδώ και χρόνια πιστεύει και κηρύσσει την ύπαρξη του «ιστορικού μακεδονικού έθνους» και θέλει να καταργηθεί η Συμφωνία των Πρεσπών.
Το 2018, ως νομικός, συνέταξε μια πολυσέλιδη μελέτη πάνω στη Συμφωνία των Πρεσπών, με την οποία όχι μόνο την απορρίπτει ως συνταγματικό στενό «κορσέ» για τη χώρα της, αλλά «αναλύει» τις ανατριχιαστικές απόψεις της για την Ελλάδα, που «παρεμβαίνει σε εσωτερικές υποθέσεις» των Σκοπίων, με την αντίρρηση για το όνομα «Μακεδονία».
Πρακτικά επαναλαμβάνοντας ανιστόρητη θεωρία που κυκλοφόρησε και τη δεκαετία του ’30 από ιστορικούς κι επιστήμονες των ναζί, η νέα πρόεδρος εκτιμά ότι η Ελλάδα «δεν είναι μια εθνοτικά ομοιογενής κοινωνία».
Επιμένει ότι «η μακεδονική μειονότητα ήταν και είναι πραγματικότητα στη Δημοκρατία της Ελλάδας» όπως και «η μακεδονική γλώσσα», και υποστηρίζει ότι κάθε κράτος μπορεί να επιλέγει το όνομά του, χωρίς να πέφτει λόγος σε κανέναν άλλο.
«Αυτή η προτεινόμενη μετονομασία συνιστά ελληνική ασέβεια προς το δικαίωμά μας στην αυτοδιάθεση» προσθέτει. Τα επιχειρήματά της δεν στέκουν νομικά. Όταν δεν επικαλείται απόψεις διαφόρων «ειδικών», που εκτιμούν ότι «η Μακεδονία θα αναγνωριστεί κάποτε», αντιτείνει «ιστορικές» απορίες της, ως υποτιθέμενα όπλα διπλωματικής διαλεκτικής:
«Αν το όνομα “Μακεδονία” ήταν πραγματικά τόσο σημαντικό για την Ελλάδα, γιατί δεν επιλέχθηκε ως όνομα ή μέρος του ονόματος του κράτους, γνωρίζοντας ότι η Ελλάδα ήταν το πρώτο κράτος που διακήρυξε την ανεξαρτησία του από την Οθωμανική Αυτοκρατορία;».
Μέσα σ’ όλα, η «φρέσκια» πρόεδρος των Σκοπίων έχει εκφράσει την πεποίθηση ότι ένα επόμενο συνέδριο του εθνικιστικού κόμματος VMRO πρέπει να γίνει στη… Θεσσαλονίκη!
Η Σιλιάνοφσκα πιστεύει για τον εαυτό της και τους 1.800.000 συμπολίτες της ότι είναι… γνήσιοι απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το κόμμα της θα συνεργαστεί, όπως όλα δείχνουν, με ένα από τα αλβανικά κόμματα για να συγκροτηθεί κυβέρνηση. Ελλάδα και Βουλγαρία θεωρούνται εχθροί.
Η παθητική ελληνική κυβέρνηση δεν κατάφερε να είναι ούτε «ζεστή» ούτε «κρύα» με τη διαχείριση των Σκοπίων. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, αρχικά ένθερμος υποστηρικτής μιας οποιασδήποτε επίλυσης προς διευκόλυνση του ΝΑΤΟ, αναγκάστηκε έπειτα να υποκριθεί αντίθεση στη Συμφωνία των Πρεσπών στο πλαίσιο του ψηφοθηρικού λαϊκισμού του. Από τότε που εξελέγη βρίσκεται σε μια άβουλη ακινησία.
Τα Σκόπια δεν τηρούν τους όρους της Συμφωνίας, με τις καταληκτικές προθεσμίες να περνάνε και να αγνοούνται. Την επιτήρηση του εναέριου χώρου των Σκοπίων, που θα είχε η Αθήνα, την πήρε τελικά η Ιταλία, ενώ το γειτονικό κράτος παραμένει κανονικά στο ΝΑΤΟ, απολαμβάνοντας προνόμια από τους Αμερικανούς, με τη Συμφωνία «παγωμένη».
Μέχρι στιγμής η Αθήνα λέει ότι η ρητορική των Σκοπίων θα καταλαγιάσει, ώστε να μη θυσιάσουν την ευρωπαϊκή προοπτική τους. Όμως, η καινούργια πρόεδρος μαζί με τη νέα κυβέρνηση θα κάνουν άγρια παζάρια με ΗΠΑ και Ε.Ε. για τα συμφέροντά τους.
Το Μαξίμου είναι υποχρεωμένο να αποφασίσει αν τελικά η Συνθήκη των Πρεσπών απέτυχε. Εφόσον η κοροϊδία συνεχίζεται, τότε η ελληνική κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να καταγγείλει την ανίερη συμφωνία και να απαιτήσει από το ΝΑΤΟ την αποβολή των Σκοπίων από τη Συμμαχία.
