Του Παύλου Δερμενάκη
Η αρχή έγινε με τα μνημόνια. Τώρα η ολομέτωπη επίθεση ενάντια στο δημόσιο σύστημα Υγείας και κατ’ επέκταση στην υγεία του λαού συνεχίζεται από την κυβέρνηση Μητσοτάκη και λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις. Μια σειρά γεγονότα δείχνουν τα αδιέξοδα στα οποία οδηγεί το πολιτικό σύστημα συνολικά, και η κυβέρνηση της Ν.Δ. ειδικότερα, τη λαϊκή οικογένεια στα θέματα υγείας. Αποτέλεσμα η δραματική υποβάθμιση της κατάστασης της υγείας του λαού και κατ’ επέκταση… πολλαπλές συνέπειες με αποκορύφωμα τη μείωση του προσδόκιμου ζωής.
Η δραματική κατάσταση στις δημόσιες δομές υγείας
Όποιος έχει χρειαστεί να κάνει χρήση των δημόσιων δομών Υγείας γνωρίζει από «πρώτο χέρι» το τεράστιο μέγεθος των προβλημάτων. Η πλήρης αδυναμία ανταπόκρισης του συστήματος σε λογικό χρόνο σε σχέση με την κατάσταση του κάθε ασθενούς, εκτός από τα έκτακτα περιστατικά, τον οδηγεί στον ιδιωτικό τομέα με «το χέρι στην τσέπη». Τα θέματα αυτά υποτίθεται ότι ήταν μία από τις αιχμές των προεκλογικών εξαγγελιών του K. Μητσοτάκη την περίοδο Μαΐου-Ιουνίου 2023. Υποσχόταν αντιμετώπιση της κατάστασης με προσλήψεις προσωπικού και αυξημένη χρηματοδότηση. Έξι μήνες μετά έχουμε υποσχέσεις για 1.200 προσλήψεις μόνιμων γιατρών εντός του 2024, αλλά σε τρεις δόσεις. Φυσικά δεν πρόκειται για νέες προσθήκες ιατρικού προσωπικού αλλά για ήδη υπηρετούντες με προσωρινές συμβάσεις που θα μονιμοποιηθούν.
1 στους 6 (16,7% του πληθυσμού) αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες του για την προστασία της υγείας του
Οι ανάγκες από πλευράς ασθενών σε σχέση με τις υπάρχουσες δυνατότητες του δημόσιου συστήματος υγείας έχουν σαν συνέπεια την κατάρρευση τω εργαζόμενων. Όπως συνέβη την περασμένη βδομάδα στη Θεσσαλονίκη όταν αναισθησιολόγος μετά από 16 ώρες δουλειάς υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο. Ενδεικτικό της ανεπάρκειας αριθμητικά του προσωπικού στο συγκεκριμένο νοσοκομείο «Γ. Παπανικολάου». Υπάρχουν μόλις 8 αναισθησιολόγοι όταν οι οργανικές θέσεις είναι 26 υπό κανονική λειτουργία αλλά λόγω της αυξημένης κίνησης οι πραγματικές ανάγκες είναι για 40.
Τελικό αποτέλεσμα, αυτές οι συνθήκες συν οι πολύ χαμηλές αμοιβές έχουν σαν συνέπεια τις παραιτήσεις εξειδικευμένου, έμπειρου ιατρικού προσωπικού από το δημόσιο σύστημα υγείας. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης για να πείσει τους γιατρούς να παραμείνουν στο δημόσιο σύστημα υγείας μόνο ως «επιχειρήματα της πλάκας» μπορούν να χαρακτηριστούν. Όπως έκανε η κα Κεραμέως πρόσφατα όταν για να δικαιολογήσει τις τεράστιες διαφορές ανάμεσα στις αμοιβές των «γαλάζιων» διοικήσεων των νοσοκομείων και του ιατρικού προσωπικού έθεσε ένα νέο «επιχείρημα» για τους γιατρούς, ότι εκτός από τις αμοιβές πρέπει να συναξιολογούν καθώς «Υπάρχει και ένα άλλο σημείο που δεν είναι αμελητέο βέβαια. Είναι η μοναδική εμπειρία που παίρνει κανείς από το δημόσιο».
6% ο πληθωρισμός στον τομέα της Υγείας (ιατροφαρμακευτικές δαπάνες, εξετάσεις κ.λπ.)
Ψηλός πληθωρισμός στον χώρο της υγείας
Τα στοιχεία από την εξέλιξη της σύνθεσης του πληθωρισμού δείχνουν ότι οι δαπάνες υγιείς κινούνται με πολύ υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με το μέσο πληθωρισμό (Δείκτη Τιμών Καταναλωτή – ΔΤΚ). Για όλο το 2023 ο μέσος πληθωρισμός ήταν 3,5% αλλά για τον τομέα της υγείας (ιατροφαρμακευτικές δαπάνες, εξετάσεις κ.λπ.) ήταν 6%, από τους πλέον υψηλούς δείκτες και όταν στα τρόφιμα ήταν 11,6%. Συνεπώς ο μέσος πολίτης «βάζει πολύ βαθιά το χέρι στην τσέπη» για να στηρίξει την υγεία του.
Η κυβέρνηση «σπρώχνει» προς τον ιδιωτικό τομέα
Αυτό γίνεται με δύο τρόπους. Έμμεσα με την υποβάθμιση του δημόσιου συστήματος, που έχει σαν συνέπεια τη στροφή όσων μπορούν ή έχουν τη δυνατότητα με τεράστιες στερήσεις, όταν τίθεται θέμα «ζωής ή θανάτου», να πηγαίνουν στον ιδιωτικό τομέα. Άμεσα με τη μεταφορά του ιδιωτικού τομέα και της αντίληψης για τον ιδιωτικοποίηση της προστασίας της υγείας μέσα στο δημόσιο σύστημα. Ενδεικτικά α) η χρήση των δημόσιων υποδομών για «ιδιωτικού» χαρακτήρα δραστηριότητες με τα «απογευματινά ραντεβού», την αξιοποίηση του εξοπλισμού για «ιδιωτικού» χαρακτήρα επεμβάσεις κ.λπ. και β) ακόμα πιο προκλητικά όπως το είπε πρόσφατα ο νέος υπουργός Υγείας ότι η λύση στην έλλειψη εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού είναι η σύναψη συμβάσεων κεντρικά με ιδιωτικούς ομίλους στους οποίους θα στέλνονται οι εξετάσεις από τα δημόσια νοσοκομεία. Αυτό όπως είπε είναι πιο συμφέρουσα λύση οικονομικά.
35% των ασθενών καταφεύγει στον ιδιωτικό τομέα λόγω των αδυναμιών του δημόσιου συστήματος υγείας
Υποχρηματοδότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας
Σύμφωνα με μια σειρά από μελέτες που έχουν δει πρόσφατα το φως της δημοσιότητας τα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι η υποχρηματοδότηση, η έλλειψη πόρων και ανθρώπινου δυναμικού. Πρόκειται για μελέτες: α) του ΟΟΣΑ σύμφωνα με την οποία η μέση δαπάνη υγείας, προσαρμοσμένη στην αγοραστική δύναμη ήταν στην Ελλάδα περίπου 3.000 δολάρια έναντι σχεδόν 5.000 στο μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ. Από αυτές δε τις δαπάνες στην Ελλάδα ένα σημαντικό ποσοστό τους δεν πληρώνεται από το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα. β) του ΙΟΒΕ σύμφωνα με την οποία η δημόσια χρηματοδότηση της υγείας στην Ελλάδα το 2020 ήταν κατά 3,2 μονάδες του ΑΕΠ χαμηλότερη συγκριτικά με την Ε.Ε. των 27 (Ελλάδα 6,6% ΑΕΠ 2010, 5,7% 2020 ενώ ΕΕ27 8,9% 2020) β) ενώ η δημόσια χρηματοδότηση στην ΕΕ αυξήθηκε 32,7% στην περίοδο 2009-2021 στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 29,2%. γ) του ΙΠΟΚΕ όπου Ελλάδα, Πολωνία και Ρουμανία αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα χωρών με σημαντική υποχρηματοδότηση του εθνικού συστήματος υγείας τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Τα αποτελέσματα για την Ελλάδα μείωση του προσδόκιμου ζωής, χαμηλοί δείκτες ποιότητας ζωής και υψηλή πολυνοσηρότητα. Λόγω δε των αδυναμιών του δημόσιου συστήματος υγείας στην Ελλάδα το 35% των ασθενών καταφεύγει στον ιδιωτικό τομέα, ποσοστό διπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Συνολική υποβάθμιση της Υγείας
Η συνολική υποβάθμιση φαίνεται όταν ένας στους έξι (16,7% του πληθυσμού) αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες του για την προστασία της υγείας του. Αυτό είναι το τελικό αποτέλεσμα όσων προαναφέρθηκαν και το πιστοποιεί η Eurostat στην έκθεσή της με τίτλο «Ανεκπλήρωτες ανάγκες για ιατρικές εξετάσεις το 2022», που δημοσιοποιήθηκε στις αρχές Δεκεμβρίου 2023. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στη σειρά που οι πολίτες της λόγω ανεπάρκειας του δημόσιου συστήματος υγείας και φτώχειας δεν μπορούν να ανταποκριθούν ούτε στη διαδικασία των εξετάσεων.
Εκτός περίθαλψης οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι που έχουν χρέη
Με το «καλημέρα» της νέας ηγεσίας στο υπουργείο Εργασίας ήρθε η πρώτη «λυπητερή». Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα στον Τύπο, πάνω από 1,5 εκατ. μη μισθωτοί ασφαλισμένοι που έχουν χρέη στον e-ΕΦΚΑ έχουν χρονικό περιθώριο μέχρι 29/2/2024 να ρυθμίσουν τα χρέη τους. Σε διαφορετική περίπτωση από την 1η Μαρτίου χάνουν την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Εξαιρούνται μόνο οι μακροχρόνια άνεργοι, οι ειδικές κατηγορίες εργαζομένων και οι οικογένειές τους. Πρακτικά με αυτή τη διαδικασία τίθενται εκτός περίθαλψης υγείας τουλάχιστον το ένα πέμπτο του ελληνικού λαού καθώς συμπεριλαμβάνονται και οι έμμεσα ασφαλισμένοι (προστατευόμενα μέλη οικογένειας).
Η απόφαση αφορά όσους έχουν οφειλές από το 2017 στα ταμεία των ελεύθερων επαγγελματικών που έχουν ενσωματωθεί στον e-ΕΦΚΑ τα οποία χρέη ανέρχονται σε 22,5 δισ. ευρώ. Λόγω κορωνοϊού οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι είχαν τη δυνατότητα να καλύπτονται σε θέματα υγείας πληρώνοντας μόνο την τρέχουσα συμμετοχή τους για την ασφαλιστική ικανότητα. Η ευνοϊκή αυτή ρύθμιση τελειώνει και συνεπώς καλούνται να ρυθμίσουν τα χρέη τους με το υπάρχον σύστημα ρύθμισης οφειλών, που προβλέπει εξόφληση με δόσεις σε διάστημα έως 24 μήνες. Δηλαδή χρέη που έχουν συσσωρευτεί επί χρόνια θα πρέπει να εξοφληθούν σε σύντομο διάστημα!
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί μία ακόμα βαριά «τιμωρητική» ενέργεια σε βάρος των αυτοαπασχολούμενων, μετά την τεκμαρτή φορολόγηση, σε ένα απόλυτα εχθρικό οικονομικό περιβάλλον που κυριαρχούν οι διαδικασίες συγκέντρωσης από τους «μεγάλους», η «αναδουλειά» και τα «λουκέτα», τα συνεχή χρέη και η εντεινόμενη ακρίβεια. Στόχος από ό.τι φαίνεται είναι η εξόντωσή τους σαν κοινωνικό στρώμα και ο οικονομικός εξαναγκασμός ώστε να κλείσουν τις δουλειές τους και έτσι να ωφεληθούν οι μεγάλες επιχειρήσεις και όμιλοι.