Χρυσές κάλπες: Δαπάνες – ρεκόρ άνω των 330 εκατ. ευρώ για όλες τις εκλογές του 2023

• 10.745.881 εκατ. ευρώ έχουν δοθεί έως τώρα με απευθείας αναθέσεις για τις κάλπες του Οκτωβρίου – Απομένουν να ανακοινωθούν αναθέσεις για εγκεκριμένα κονδύλια ύψους τουλάχιστον 500.000 ευρώ ακόμα.
• Η μερίδα του λέοντος σε Singular με σχεδόν 7 εκατ. ευρώ, ΕΛΤΑ και ΕΛΤΑ Courier με 600.000 ευρώ και στους αναδόχους παραβάν, εκλογικών φακέλων.
• Το παράδοξο με τα παραβάν: Η αγορά πριν τις βουλευτικές εκλογές και η νέα δαπάνη άνω του 1,4 εκατ. ευρώ ενώ τα εκλογικά τμήματα είναι τα ίδια.
• Τι προβλέπει ο νόμος για τις «πάγιες» αποζημιώσεις ύψους 77 εκατ. σε κάθε εκλογική διαδικασία.

 

του Βασίλη Γαλούπη

 

Οι τρεις εκλογικές διαδικασίες του 2023 αναμένεται να εκτινάξουν τις δαπάνες σε πάνω από 330 εκατ. ευρώ, το υψηλότερο ποσό που έχει δοθεί, ιστορικά, σε ένα έτος για τις κάλπες στην Ελλάδα. Οι απευθείας αναθέσεις «τρέχουν» και για τις Αυτοδιοικητικές Εκλογές, όπως συνέβη και στις δυο βουλευτικές αναμετρήσεις, έχοντας αγγίξει ήδη τα 11 εκατ. ευρώ μια εβδομάδα πριν από τον α’ γύρο της 8ης Οκτωβρίου.

Όμως, μια βασική αιτία της κατακόρυφης αύξησης των φετινών δαπανών αποτέλεσε η ειδική τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών, που κατατέθηκε στις 10 Απριλίου 2023.

Με τη συγκεκριμένη τροπολογία αυξήθηκαν τα ποσά της χορήγησης ειδικής εκλογικής αποζημίωσης για κάθε εκλογική διαδικασία από 60 εκατ. που ήταν το 2019 σε 77 εκατ. ευρώ. Τα ποσά αφορούν στο έμψυχο δυναμικό όλων των τομέων και φορέων του κρατικού μηχανισμού που ασχολούνται κάθε φορά με τις εκλογές.

Η πρώτη έρευνα των Data Journalists απέδειξε ότι στις βουλευτικές εκλογές του Μαϊου 2023 δαπανήθηκαν τουλάχιστον 94.169.610 ευρώ (Πόσο κοστίζουν οι κάλπες 2023). Τα ποσά αυτά προήλθαν από την «ειδική εκλογική αποζημίωση» για τους χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους και τις απευθείας αναθέσεις για σάκους, παραβάν, σφραγίδες, καρέκλες, την Singular για τη συγκέντρωση – μετάδοση των αποτελεσμάτων κ.α.

Στις εκλογές του Ιουνίου 2023 το ποσό ξεπέρασε τα 85 εκατ. (77 εκατ. για ειδικές αποζημιώσεις, συν τις ανελαστικές δαπάνες για την διεξαγωγή της διαδικασίας).

Το κόστος για τον α’ γύρο των Αυτοδιοικητικών Εκλογών στις 8 Οκτωβρίου είναι ήδη στα 88 εκατ. (77 εκατ. για ειδικές αποζημιώσεις, συν τις εγκεκριμένες απευθείας αναθέσεις άνω των 11,2 εκατ.).

Το κόστος για τον β’ γύρο δεν μπορεί να προβλεφθεί, αφού εξαρτάται απόλυτα από τα εκλογικά αποτελέσματα του α’ γύρου στις Περιφέρειες και τους Δήμους. Αναμένεται να φτάσει σε τουλάχιστον 65-70 εκατ. ευρώ, ενδεχομένως και υψηλότερα, επειδή αρκετές δαπάνες θεωρούνται ανελαστικές και «ακολουθούν» κάθε εκλογική διαδικασία. Να σημειωθεί, πάντως, ότι έχουν δοθεί ήδη κάποιες απευθείας αναθέσεις που αφορούν και στους δυο γύρους.

Αν και δεν έχει κλείσει ακόμα ο λογαριασμός, το κόστος των φετινών εκλογών αναμένεται να κυμανθεί από 330-350 εκατ.

Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία, που αναφέραμε και στην προηγούμενη σχετική έρευνά μας, οι τρεις εκλογικές διαδικασίες του 2015 (δυο βουλευτικές εκλογές και δημοψήφισμα) κόστισαν περί τα 115 εκατ. ευρώ. Το κόστος των βουλευτικών εκλογών Ιανουαρίου 2015 έφτασε τα 55 εκατ. ευρώ, ενώ οι δεύτερες βουλευτικές του Σεπτεμβρίου άγγιξαν τα 33 εκατ. ευρώ. Το δημοψήφισμα είχε κοστίσει περίπου άλλα 27 εκατομμύρια ευρώ.

Από τις πιστώσεις του υπουργείου Εσωτερικών προκύπτει ότι οι τρεις κάλπες του 2019 (ευρωεκλογές, βουλευτικές εκλογές, αυτοδιοικητικές) έφτασαν στα 150 εκατομμύρια ευρώ.

Ενδεικτικά, οι τελευταίες εκλογές προ οικονομικής κρίσης, αυτές του 2009, είχαν ξεπεράσει τα 68 εκατ. ευρώ. Υπολογίζεται ότι στις βουλευτικές εκλογές εκείνης της χρονιάς περισσότεροι από 160.000 υπάλληλοι (υπουργείο Εσωτερικών, δικαστικοί υπάλληλοι, δημοτικοί υπάλληλοι, σώματα ασφαλείας κ.ά.) έλαβαν εκλογικό επίδομα. Την επόμενη χρονιά, το 2010, το εκλογικό επίδομα μειώθηκε κατά 20% στις αυτοδιοικητικές του Νοεμβρίου, όπως και ο αριθμός των υπαλλήλων, σε μια προσπάθεια να συγκρατηθεί το κόστος λόγω μνημονίου.

Στις βουλευτικές εκλογές του 2012 καταγράφηκε, σύμφωνα με παλαιότερα δημοσιεύματα, μια μικρή πτώση, με το κόστος να φτάνει στα 60 εκατομμύρια, ενώ το 2014 που διενεργήθηκαν ταυτόχρονα οι δημοτικές – περιφερειακές εκλογές και οι ευρωεκλογές-, ξοδεύτηκαν 90 εκατ. ευρώ.

Το παράδοξο των παραβάν

Εν όψει των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου, το ΥΠΕΣ ενέκρινε στις 22.4.2023 τη «δέσμευση πίστωσης για ποσό 177.320 ευρώ, για να καλυφθεί η δαπάνη για προμήθεια ειδικών διαχωρισμάτων (παραβάν) για τις ανάγκες των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών εντός του 2023».

Όμως, στις 19 Σεπτεμβρίου, κι εν όψει πια των Αυτοδιοικητικών Εκλογών, αναρτήθηκε στην «Διαύγεια» απευθείας ανάθεση για την προμήθεια 10.000 τεμαχίων ειδικών διαχωρισμάτων (παραβάν), για τις ανάγκες της αρχικής και της επαναληπτικής ψηφοφορίας (α’ και β’ γύρου) των επερχόμενων εκλογών των περιφερειακών και δημοτικών αρχών του 2023. Το ύψος της δαπάνης φτάνει στα 1.463.200 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.

Με δεδομένο ότι τα εκλογικά τμήματα θα είναι τα ίδια (21.262 στις εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου) με αμελητέες διαφοροποιήσεις, το εύλογο ερώτημα είναι γιατί κρίθηκαν αναγκαία επιπλέον 10.000 νέα παραβάν, όταν μόλις λίγους μήνες πριν έχουν προηγηθεί δυο εκλογικές αναμετρήσεις. Μια λογική φθορά ακούγεται δικαιολογημένη ως επιχείρημα, αλλά τα 10.000 παραβάν δεν είναι ένας αριθμός που ανταποκρίνεται εύκολα σε ένα τέτοιο επιχείρημα.

Θα μπορούσε ενδεχομένως ένα μέρος της ποσότητας παραβάν να αφορά στη Θεσσαλία, λόγω των καταστροφών που έγιναν και σε αποθήκες φύλαξης στις δύο πρόσφατες κακοκαιρίες, όμως δεν υπάρχει τέτοια ειδική αιτιολόγηση στα σχετικά έγγραφα που κοινοποιήθηκαν από το υπουργείο Εσωτερικών για την απευθείας ανάθεση.

 

Όλες οι έως τώρα απευθείας αναθέσεις για τις Αυτοδιοικητικές Εκλογές 2023

 

Το χρονολόγιο των αποφάσεων του υπουργείου Εσωτερικών με τις απευθείας αναθέσεις για τις φετινές Αυτοδιοικητικές Εκλογές είναι:

• 28 Ιουλίου 2023: Τροποποίηση της με αρ. πρωτ. 66980/12-10-2022 απόφασης απευθείας ανάθεσης παροχής υπηρεσιών έργου ανάπτυξης Πληροφοριακού Συστήματος «Διαφάνεια» Δημοτικών και Περιφερειακών Εκλογών, εντός του Ολοκληρωμένου Συστήματος Υποστήριξης Εκλογικών Διαδικασιών (ΟΣΥΕΔ). Ύψος δαπάνης 142.600 ευρώ, με ΦΠΑ. Ανάδοχος: SingularLogic.
• 4 Αυγούστου 2023: Απευθείας ανάθεση για την παροχή υπηρεσιών μεταφοράς του εκλογικού υλικού (έως 500 δρομολόγια). Ύψος δαπάνης 54.560 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Ανάδοχος: Ένωση Μακεδονίας Ανώνυμη Μεταφορική.
• 4 Αυγούστου 2023: Απευθείας ανάθεση για την παροχή ταχυδρομικών υπηρεσιών ΕΛΤΑ για την μεταφορά πάσης φύσεως εκλογικού υλικού για τις ανάγκες των Αυτοδιοικητικών Εκλογών της 8ης και 15ης Οκτωβρίου 2023, με δυνατότητα προσαύξησης 10%. Ύψος δαπάνης 400.000 ευρώ, με ΦΠΑ. Ανάδοχος: ΕΛΤΑ.

• 4 Αυγούστου 2023: Απευθείας ανάθεση για την παροχή υπηρεσιών ταχυμεταφοράς ενόψει των Αυτοδιοικητικών εκλογών της 8ης και της 15ης Οκτωβρίου 2023, με δυνατότητα προσαύξησης 10%. Ύψος δαπάνης 200.000 ευρώ με ΦΠΑ. Ανάδοχος: ΕΛΤΑ Courier.
• 14 Σεπτεμβρίου 2023: Απευθείας ανάθεση υπηρεσιών αποθήκευσης του εκλογικού υλικού του ΥΠ.ΕΣ για διάρκεια τεσσάρων ετών. Ύψος δαπάνης 410.737 ευρώ. Ανάδοχος: «ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ ΕΠΕ».
• 19 Σεπτεμβρίου 2023: Απευθείας ανάθεση για τη σύναψη σύμβασης προμήθειας 120.000 εκλογικών σάκων για τις ανάγκες της αρχικής και της επαναληπτικής ψηφοφορίας (α’ και β’ γύρου) των επερχόμενων εκλογών των περιφερειακών και δημοτικών αρχών. Ύψος δαπάνης 89.280 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Ανάδοχος: «THRACE POLYFILMS ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ».

• 19 Σεπτεμβρίου 2023: Απευθείας ανάθεση για την προμήθεια 10.000 τεμαχίων ειδικών διαχωρισμάτων (παραβάν), για τις ανάγκες της αρχικής και της επαναληπτικής ψηφοφορίας (α’ και β’ γύρου) των επερχόμενων εκλογών των περιφερειακών και δημοτικών αρχών του 2023. Ύψος δαπάνης 1.463.200 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Ανάδοχοι: Στην εταιρεία με την επωνυμία «ΦΟΥΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ & ΣΙΑ Ο.Ε.» με το διακριτικό τίτλο «VIOFIL», «LATERN CONSTRUCTION COMPANY Ανώνυμη Τεχνική».
• 21 Σεπτεμβρίου 2023: Απευθείας ανάθεση για τη σύναψη σύμβασης για την προμήθεια 22 εκατομμυρίων εκλογικών φακέλων. Ύψος δαπάνης 1.152.158 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Ανάδοχοι: «A AND G PAPER ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΧΑΡΤΟΥ», «Β. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ & ΣΙΑ Ο.Ε.» και «ΙΩΝΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΧΑΡΤΟΥ».
• 26 Σεπτεμβρίου 2023: Απευθείας ανάθεση για την προμήθεια υλικών καθαριότητας ενόψει των επικείμενων Αυτοδιοικητικών εκλογών Οκτωβρίου 2023. Ύψος δαπάνης 6.154 ευρώ. Ανάδοχος: Clean by Daily Fresh.
• 27 Σεπτεμβρίου 2023: Απευθείας ανάθεση υπηρεσιών συγκέντρωσης και μετάδοσης των αποτελεσμάτων των Δημοτικών και Περιφερειακών εκλογών της 8ης και 15ης Οκτωβρίου 2023. Ύψος δαπάνης 6.820.000 ευρώ, με ΦΠΑ. Ανάδοχος: SingularLogic.

• 27 Σεπτεμβρίου: Απευθείας ανάθεση για τη σύναψη σύμβασης προμήθειας επίπλων για το ΥΠΕΣ για τις ανάγκες των δυο γύρων των επερχόμενων περιφερειακών και δημοτικών εκλογών. Ύψος δαπάνης: 7.192 ευρώ, με ΦΠΑ. Ανάδοχος: Άγγελος Γ. Μαθιουδάκης ΟΕ.

Έρχονται κι άλλες

Σε εκκρεμότητα βρίσκονται ακόμα αρκετές απευθείας αναθέσεις για τις Αυτοδιοικητικές Εκλογές. Έχουν ήδη εγκριθεί σημαντικά κονδύλια τουλάχιστον 500.000 ευρώ ακόμα που αναμένουν… αναδόχους τις προσεχείς ημέρες. Ενδεικτικά:

• –          19.840 ευρώ για προμήθεια 20 λάπτοπ
• –          37.124 ευρώ για προμήθεια τόνερ και καταστροφέων εγγράφων
• –          29.140 ευρώ για τόνερ και μελανιών
• –          28.520 ευρώ για επισκευαστικές εργασίες στο υπουργείο Εσωτερικών
• –          8.680 ευρώ για ανταλλακτικά επισκευής
• –          49.452 ευρώ για παροχή υπηρεσιών με έκδοση ΧΕΠ στο Η απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών στις 19 Σεπτεμβρίου 2023 για την προμήθεια 120.000 εκλογικών σάκων, ο ανάδοχος και η δαπάνη 89.280 ευρώ
• –          150.283 ευρώ για αγορά αγαθών με έκδοση ΧΕΠ στον Άρειο Πάγο, στην Εισαγγελία Αρείου Πάγου, στο Πρωτοδικείο Αθηνών κ.α.
• –          13.000 ευρώ για φωτοτυπικό χαρτί κ.α.

 

Η τροποποίηση για τα «πάγια» 77 εκατ. ευρώ

Με ειδική τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών, που κατατέθηκε στις 10 Απριλίου 2023, αυξάνονται τα ποσά των αποζημιώσεων σε όσους εργαστούν στα 77 εκατ. ευρώ για κάθε εκλογική αναμέτρηση, όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 για την «Χορήγηση ειδικής εκλογικής αποζημίωσης – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 131 π.δ. 96/2007»:

«1. Στους λειτουργούς και υπαλλήλους των Υπουργείων Εσωτερικών, Δικαιοσύνης, Προστασίας του Πολίτη, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, του Εθνικού Τυπογραφείου, του γραφείου του Νομικού Συμβούλου του Κράτους Υπουργείο Εσωτερικών, Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων, του πρώην ΕΤΑΑ, των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, των Περιφερειών και των δήμων, καθώς και στους εφόρους αντιπροσώπων δικαστικής αρχής, τους αντιπροσώπους δικαστικής αρχής και στους γραμματείς και διερμηνείς των εφορευτικών επιτροπών, που αποδεδειγμένα απασχολούνται για προπαρασκευή και διεξαγωγή των βουλευτικών, δημοτικών και περιφερειακών εκλογών και των ευρωεκλογών, καθώς και κάθε άλλης εκδήλωσης λαϊκής ετυμηγορίας, συγκέντρωση, και έκδοση των σχετικών αποτελεσμάτων, χορηγείται ειδική εκλογική αποζημίωση, που υπόκειται στις νόμιμες κρατήσεις και Φορολογία εισοδήματος, ύψος και τρόπος καταβολής οποίας, καθορίζονται κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών. Με την ίδια απόφαση ορίζεται και αριθμός των ανωτέρω λειτουργών και υπαλλήλων που απασχολούνται κάθε φορά. Η συνολική κάθε φορά δαπάνη, με εξαίρεση τους υπαλλήλους του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των εξήντα εκατομμυρίων (62.000.000) ευρώ και η συνολική δαπάνη για τους υπαλλήλους των Υπουργείων Προστασίας του Πολίτη και Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των δεκαπέντε εκατομμυρίων (15.000.000) ευρώ».

Στις εκλογές του 2019 το ανώτατο προβλεπόμενο κόστος για την καταβολή των εκλογικών αποζημιώσεων σε όλους πλην των αστυνομικών ήταν 50 εκατ. ευρώ, ενώ τα κονδύλια για την καταβολή αποζημιώσεων στους αστυνομικούς αλλά και στους υπαλλήλους των υπηρεσιών πολιτικής προστασίας έφταναν στα 10 εκατ. ευρώ.

Ο εκλογικός νόμος για τις απευθείας αναθέσεις

Το Άρθρο 130 του 2007 στον εκλογικό νόμο προβλέπει για τις προμήθειες εκλογικών ειδών και τις απευθείας αναθέσεις τα εξής:

1. Για την προπαρασκευή και τη διεξαγωγή των εκλογών Εθνικής Αντιπροσωπείας, συμπεριλαμβανομένης και της γρήγορης συγκέντρωσης, έκδοσης και μετάδοσης των αποτελεσμάτων αυτών, η προμήθεια των μηχανημάτων για την οριστικοποίηση και εκτύπωση των εκλογικών καταλόγων, των αναγκαίων βιβλίων, εντύπων, σφραγίδων, ειδών γραφικής ύλης και παντός είδους λοιπού υλικού, γίνεται με αποφάσεις του Υπουργού Εσωτερικών. Με όμοιες αποφάσεις είναι δυνατό να ορίζεται:

α) Η εκτέλεση κάθε εκτυπωτικής ή άλλης εργασίας,

β) η μίσθωση κάθε μεταφορικού μέσου αναγκαίου για τη διακίνηση προσωπικού ή τη μεταφορά υλικού,

γ) η χρησιμοποίηση εργατών και κάθε ειδικότητας τεχνικών και

δ) η διενέργεια κάθε εργασίας ή δαπάνης που εξυπηρετεί τους σκοπούς, που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο της παρούσας παραγράφου περιλαμβανομένης και της διαφώτισης και ενημέρωσης των Ελλήνων και κοινοτικών εκλογέων μόνο για τη διαδικασία άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος, με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες κ.λπ.). Η διάταξη αυτή ισχύει από 21ης Φεβρουαρίου 1994.

ε) Η ανάπτυξη, υλοποίηση και συντήρηση της ειδικής εφαρμογής του άρθρου 4 του ν. 4648/2019 (Α΄ 205), καθώς και η ανάπτυξη, υλοποίηση και συντήρηση των εφαρμογών που προβλέπονται στον ίδιο νόμο.

2. Όλες γενικά οι προμήθειες, εργασίες, μεταφορές και μισθώσεις, που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο, γίνονται με απευθείας ανάθεση και έγγραφη συμφωνία, κατά παρέκκλιση των περί δημοσίου λογιστικού και περί προμηθειών του Δημοσίου διατάξεων, σύμφωνα με όσα ορίζονται με τις αποφάσεις της παραγράφου 1. Οι μισθώσεις μεταφορικών μέσων για τη διακίνηση προσώπων ή τη μεταφορά εκλογικού υλικού ενεργούνται κατά παρέκκλιση των διατάξεων του ν.δ. 2396/1953 (Α΄ 117) και των κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθεισών αποφάσεων του Πρωθυπουργού ή του εξουσιοδοτημένου από αυτόν Υπουργού. Με τις αποφάσεις της παραγράφου 1 ορίζονται και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για κάθε πληρωμή.