Έπρεπε να μάθουμε για το Qatargate για να καταλάβουμε ότι πίσω από κάθε ευρωβουλευτή υπάρχει μια ουρά από λομπίστες με βαλίτσες τιγκαρισμένες από ευρώ; Έπρεπε να συλληφθεί η Ελληνίδα αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να μάθουμε το πώς διεκδίκησε (καταγγελία Ν. Κοτζιά) παραξιακά ένας κομματοσυστημάνθρωπος τους τίτλους σπουδών; Και το πώς οργάνωσε την ημετεροκρατία (καταγγελία Σοφίας Μανδηλαρά) με τη θέση της στο Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας;
Όχι βέβαια.
Πρώτα από όλα ξέρουμε ότι οι θεσμοί εγχώριοι και ευρωπαϊκοί αποτελούν αφηρημένες αξίες χωρίς κοινωνική λειτουργικότητα, πρόκειται για αντιφατικά μορφώματα (προσέγγιση με την ιατρική έννοια ο όρος μόρφωμα εδώ) που αντιπαλεύουν κάθε ομαλότητα. (Κατ’ ουσία ο μόνος υποσχόμενος θεσμός που λειτουργεί στην Ευρωβουλή είναι εκείνος του χρηματισμού. Θυμηθείτε τις περιπτώσεις του Πάμπλο Σάλμπα, της Εντίτ Κρεσόν, την έκθεση Galvin, το σκάνδαλο του Έρνεστ Στράσερ, το σκάνδαλο Rocco, κ.λ.π.)
Επίσης όλοι υποψιαζόμαστε (ή γνωρίζουμε) ότι οι κομματοσυστημάνθρωποι έχουν τίτλους σπουδών διαβλητούς, πληρωμένους, άκυρους. Και είναι πλέον παγκοίνως γνωστό ότι η πολιτική διαφθορά έχει το δικό της πρωτόκολλο το οποίο αναβαθμίζεται διαρκώς.
Βλέπετε μόνο όσοι εκπαιδεύονται στη ρουσφετολογία, στη διαπλοκή, στη ματσαράγκα της ζωής, γίνονται περιπολάρχες των παγκοσμιοποιημένων συμφερόντων, μισθοφόροι της νέας κανονικότητας και παραδομάχοι της εθνικής κυριαρχίας.
Ο πολιτικός παρασιτισμός έχει χρόνια γίνει εργαλείο για την κατανόηση της φύσης του πολιτικού συστήματος. Εξάλλου διαθέτει και μια εξαιρετική ικανότητα να διεισδύει και να διαφθείρει την κοινωνική νοοτροπία και τον πολιτισμό.
Το ζήτημα βέβαια δεν είναι τι κάνουν οι κομματοσυστημάνθρωποι και πως ψέλνουν τα εγκώμια της ευκαιρίας τους, αλλά γιατί οι πολίτες οπισθοδρομούν και συνθηκολογούν στο να ζήσουν 60 χρόνια πριν γυρίζοντας στη γκαζόλαμπα, στα μονοπώλια της ιδιωτικής Υγείας και ιδιωτικής Εκπαίδευσης κ.λ.π. Και ως σκλάβοι της γαλέρας όπως θα έλεγε ο Φλωμπέρ και μάρτυρες της αλμυράς ερήμου ακούνε με προσοχή ακόμη και τώρα κάποιους ελευθερωτές – σωτήρες της επαναστατικής πρόζας ή κάποιους ζητωπάτριδες της εθνικής ημικρανίας.
Ο κυνισμός της πολιτικής με τους αναγωγικούς του νόμους (συμπερασματικούς νόμους) ευθυγραμμίζεται με την ηθική απαξία μεταξύ θύτη και θύματος, μεταξύ αφέντη και δούλου, μεταξύ πλούσιου και φτωχού, όπου όλα συγχωνεύονται στο απεριόριστο των εννοιών.
Η εθνική κυριαρχία ερμηνεύεται με τις απαιτήσεις των πολυεθνικών, εξάλλου τα δικαιώματα των πολιτών είναι πλανητικά γιατί υπάρχει μια πλανητική «δημοκρατία». Καμιά ιδιοσυγκρασιακή προσέγγιση δε γίνεται αποδεχτή, όλα συναιρούνται. Ο κόσμος τώρα έχει μόνο μέλλον, το παρελθόν με τις ιδιαιτερότητές του δεν έχει καμιά αξία. Σήμερα η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα κυκλοφορούν όπως κάθε άλλο παγκόσμιο προϊόν, όπως το πετρέλαιο ή το κεφάλαιο, μας λέει κάπου ο Ζ. Μπωντριγιάρ.
Ζούμε σε ένα κόσμο όπου το μέλλον είναι η μεγάλη μας αλήθεια. Ένα μέλλον όπου αλλάζουμε συνεχώς χωρίς όμως γίγνεσθαι, δηλαδή χωρίς να γινόμαστε κάτι άλλο. Το στοίχημα τώρα πια είναι η απελευθέρωση καταργώντας τις αναφορές μας , τις ταυτότητές μας (πριν 20 χρόνια ήταν η απενοχοποίηση) που όμως (αστείο ή τραγικό) όταν εκείνη επιτευχθεί (δηλαδή η απελευθέρωση) τότε ξεκινά η αναζήτηση μιας νέας και πάλι ταυτότητας. Τελούμε έτσι εν πλήρει συγχύσει. Με άλλα λόγια «κουρεύουμε γρανάζι», όπως λένε οι νέοι.
Ζούμε σ’ ένα κόσμο όπου υπάρχουν όλο και περισσότερες πληροφορίες και όλο και λιγότερο νόημα. Η αλήθεια δεν προέρχεται πια από την κριτική ανάλυση ή την καταγγελία, αλλά από την κυρίαρχη δύναμη η οποία έχει εξασφαλίσει εκ των προτέρων την ασυλία της. Τα γεγονότα χάνονται και αναμειγνύονται με τις ίντριγκες, τις θνητές αφηγήσεις, τις μυθοπλασίες. Όλα γίνονται ανάτυπα της υποσχόμενης εκσυγχρονιστικής μπαναλιτέ του μέλλοντος.
Κάποιοι βέβαια κάθονται στη σκευωρή πολυθρόνα και αποφασίζουν για εμάς. Μητσοτάκης ο αυτοκράτορας των τεθλασμένων εντολών της παγκοσμιοποίησης. Καϊλή ο κομματοσυστημάνθρωπος. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (με το σκάνδαλο των εμβολίων το μεγαλύτερο στην ΕΕ και φυσικά με την ατιμωρησία της) η οποία ως τοποτηρητής της Ευρώπης εκδίδει θεϊκά διατάγματα. Ο Χαράρι (με τις ρήσεις του: «Όσοι δε παγκοσμιοποιούνται κρίνονται περιττοί»). Οι δημοσιογράφοι που ανταλλάσσουν την «πληροφόρησή» τους με θέσεις κομματικών εκπροσώπων Τύπου όπως η περίπτωση της Τσαπανίδου στον ΣΥΡΙΖΑ (θυμόμαστε πόσο πιστή ήταν η κ. Τσαπανίδου στην κορωνοπολιτική). Αποτελούν φιγούρες (γιατί υπάρχουν πολλοί, αλλά αναφερόμαστε σ’ εκείνες που μας απασχόλησαν προσφάτως) οι οποίες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο από τη θέση τους κτίζουν το πρόγραμμα της κοινωνικής και οικονομικής μαθητείας.
Ο Πίτερ Ντράκερ έλεγε ότι η σωτηρία δεν έρχεται από την κοινωνία και ο Σουμπέτερ τόνιζε ότι έχει ξεπεραστεί η προοπτική της αυτοκυβέρνητης κοινωνίας (δε ζει ο Καστοριάδης να δει πως πάει ο κόσμος) και βέβαια εξαφανίστηκαν μαζί και οι πόλοι Αριστερά – Δεξιά, Αναρχία – Σκλαβιά.
Τι μένει λοιπόν; Το ατύχημα.
Μήπως στον κόσμο του υπερ-ελέγχου, του φόβου της τρομοκρατίας, εκεί όπου το υποκείμενο (δηλαδή ο άνθρωπος) είναι πλέον εκτός ιστορικής σκηνής ή τέλος πάντων έχει αντικατασταθεί (πρώτα βέβαια διαλύεται εσωτερικά ο άνθρωπος και μετά ο κόσμος) αρχίζει να λογχίζει την καταχνιά του κόσμου κάποιο ατύχημα;
Με άλλα λόγια στο μονοπώλιο της τεχνοεξουσίας το ατύχημα μπορεί να αποτελέσει μια αντιστροφή στη συμβολική πρόκληση και να ξαναρχίσουμε να ζούμε;
Έτσι εκεί όπου η ακραία ορθολογική τεχνική ένωση (μεταξύ επιστήμης, ιατρικής και πολιτικής) η οποία αναλαμβάνει να αντικαταστήσει όλα τα μυστήρια, ακριβώς εκεί στη σύμπραξή της μπορεί να συμβεί ένα ατύχημα το οποίο πάντα τρέχει κάτω από τις επιφάνειες όλων των ανταλλαγών και καθίσταται το Μεγάλο Μυστήριο και αποτελεί κάτι που δε το βλέπουν οι οπιοπότες του θριάμβου της εποχής μας. Μια τέτοια παράλογη χροιά του ατυχήματος πιθανά να φέρει μια ανατροπή όλων των απανθρωποιημένων παραδοχών του μετανεωτερικού κόσμου μας. Και κάποιες δαιμονικές συνθήκες της υπέρλογης εποχής μας από κάμπιες που είναι μπορεί να γίνουν πεταλούδες.
Απόστολος Αποστόλου. Καθηγητής πολιτικής και κοινωνικής φιλοσοφίας
