Το φάσμα της φτωχοποίησης απειλεί δύο στα δέκα ελληνικά νοικοκυριά, τα οποία μέσα στο 2021 ξόδεψαν πάνω από το 58% του μηναίου διαθέσιμου εισοδήματος μόνο για να μπορέσουν να στεγαστούν και να τραφούν πριν οι τιμές του ρεύματος και των τροφίμων πάρουν την ανηφόρα.
Σύμφωνα με την έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών της ΕΛΣΤΑΤ 2021, η μέση ετήσια δαπάνη των νοικοκυριών για αγορές κατά το έτος 2022 ανήλθε στα 17.037 ευρώ ή 1419 ευρώ τον μήνα, καταγράφοντας αύξηση κατά 6,6% σε τρέχουσες τιμές ή 1,4% σε σταθερές τιμές σε σύγκριση με το 2020.
Σε σύγκριση όμως με το 2008 οι μέσες μηνιαίες δαπάνες των νοικοκυριών έχουν περικοπεί κατά το 1/3 σε τρέχουσες τιμές, ενώ μειωμένες κατά 27,4% είναι σε σύγκριση με το 2010.
Τη μερίδα του λέοντος στον οικογενειακό προϋπολογισμό απορροφούν οι δαπάνες διατροφής (22%), στέγασης (14,7%) και ακολουθεί το μεταφορικό κόστος (12,7%). Το μικρότερο μερίδιο δαπανών αντιστοιχεί στις υπηρεσίες εκπαίδευσης (3,4%), μειωμένο σε σύγκριση με το 2020 όταν πραγματοποιήθηκε η προηγούμενη έρευνα. Αντίθετα οι δαπάνες για εστιατόρια-καφενεία και ξενοδοχεία αυξήθηκαν σε τρέχουσες τιμές κατά 18,6%, σε αναψυχή και πολιτισμό κατά 15,6% και σε ένδυση-υπόδηση κατά 14,6%, πάντα σε σύγκριση με το έτος 2020 που χαρακτηρίστηκε από τα παρατεταμένα λοκντάουν της πανδημίας. Αποκαρδιωτική είναι η σύγκριση σε βάθος 14ετίας, αφού οι Ελληνες έχουν μειώσει σχεδόν κατά το ήμισυ τις δαπάνες για αναψυχή-πολιτισμό, εξόδους και διακοπές, ενώ σχεδόν 60% είναι οι περικοπές δαπανών για ένδυση-υπόδηση και διαρκή αγαθά.
Ο Μητσοτάκης, η φτώχεια και η Eurostat
Η πρόσφατη δήλωση Μητσοτάκη ότι επί των ημερών του μειώθηκαν οι κοινωνικές ανισότητες προκάλεσε θυμηδία και ποικίλα σχόλια και διαψεύσεις ακόμη και με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, αλλά αυτή η διάψευση που έρχεται από τη Eurostat είναι η πιο ηχηρή. Η Ελλάδα είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας από το 2019 μέχρι και το 2021. Και αυτό παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας, το 2021 το μέσο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ε.Ε. αυξήθηκε κατά 3,6% σε σχέση με το 2020, ενώ το ποσοστό πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας έμεινε σταθερό συνολικά στην Ε.Ε. Η σχετική ανάκαμψη του εισοδήματος το 2021 ήταν μια αναμενόμενη εξέλιξη μετά τη «μεγάλη καραντίνα» του πρώτου κύματος της πανδημίας το 2020, που πάγωσε την οικονομική δραστηριότητα και έθεσε σε αναστολή απασχόλησης εκατομμύρια εργαζόμενους.
Ενώ λοιπόν για την πλειονότητα των 27 χωρών ο αριθμός των ατόμων σε κίνδυνο φτώχειας έμεινε σταθερός ή μειώθηκε, η Ελλάδα είναι η πρώτη μεταξύ τεσσάρων χωρών (Κροατία, Λετονία και Ολλανδία οι άλλες τρεις) με «στατιστικά σημαντική αύξηση» του πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας. Και πότε έγινε αυτό; Στα δυόμισι πρώτα χρόνια της θητείας της κυβέρνησης της Ν.Δ.
