Αιχμές για το σύνολο της εξωτερικής πολιτικής και τη στάση των ΗΠΑ σε σειρά ζητημάτων και πολέμων άφησε ο Κώστας Καραμανλής, σε μια απ’ τις σπάνιες δημόσιες τοποθετήσεις του και μια απ’ τις πιο ηχηρές μέχρι τώρα παρεμβάσεις για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και τη στάση που πρέπει να κρατήσει η Ευρώπη.
Ο πρώην πρωθυπουργός ζήτησε κατάπαυση του πυρός με πρωτοβουλία της Ευρώπης, αφού προειδοποίησε πως η παράταση του πολέμου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους και ειδικά για τη Γηραιά Ήπειρο αλλά και συγκεκριμένα τα εύφλεκτα Βαλκάνια, σε μια συγκυρία που η κυβέρνηση Μητσοτάκη «στα μουλωχτά» συμφώνησε με τη Γερμανία την αποστολή τεθωρακισμένων σοβιετικής εποχής στην Ουκρανία.
Απ’ την ομιλία του στην εκδήλωση της Πανελλαδικής Οργάνωσης Γυναικών “Παναθηναϊκή” με θέμα «Ελλάδα και Ευρώπη στη δίνη μεγάλων αλλαγών», δεν έλειψαν οι αναφορές στην Τουρκία και την προκλητικότητά της, αλλά και στο Κυπριακό, με τον πρώην πρωθυπουργό να στηλιτεύει την υποκρισία των ξένων συμμάχων ως προς το πρόβλημα της Κύπρου αλλά και την πολιτική των ίσων αποστάσεων ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα, με «καρφιά» κυρίως για τις ΗΠΑ αλλά και εμμέσως αιχμές για το πώς μπορούν να υιοθετούν μια τέτοια ρητορική ως αποτέλεσμα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας.
«Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι πράξη παράνομη, απαράδεκτη και καταδικαστέα» είπε ο Κώστας Καραμανλής και προειδοποίησε ότι «πέρα όμως από την απερίφραστη καταδίκη της εισβολής και την ηθικά και ανθρωπιστικά επιβεβλημένη συμπαράσταση στον δοκιμαζόμενο Ουκρανικό λαό, είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε τις συνέπειες και τους κινδύνους που εγκυμονεί ο πόλεμος και προπαντός η παράτασή του».
«Εφ’ όσον λοιπόν ο πόλεμος είναι τόσο καταστροφικός και η παράτασή του εγκυμονεί πολλαπλάσιους κινδύνους επείγει ο τερματισμός του. Άλλωστε και όλοι οι εμπλεκόμενοι μόνο να χάσουν έχουν από την συνέχισή του. Πρωτίστως το θύμα, η Ουκρανία, με τεράστιες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και υλικές καταστροφές. Όμως και ο θύτης, η Ρωσία που ανεξάρτητα από την αμφιλεγόμενη στρατιωτική έκβαση, έχει σημαντικές απώλειες, σοβαρότατο κόστος από τις κυρώσεις και τεράστια φθορά κύρους. Αλλά και η Ευρώπη που ήδη βιώνει τις αρνητικές συνέπειες της σύγκρουσης και θα πληρώσει βαρύτατο τίμημα από την διαιώνιση της.
Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους πράγματι είχαν αποφασιστική συμβολή και στην ενιαία στάση της Δύσης στην κρίση αυτή και στην ουσιαστική στήριξη της Ουκρανίας. Δεν είναι όμως ξεκάθαρο εάν έχουν εξ ίσου ισχυρά κίνητρα για την ταχεία περάτωση του πολέμου, αφού εκ των πραγμάτων δεν υφίστανται τις οδυνηρές του συνέπειες. Σε κάθε περίπτωση επ ουδενί στον ίδιο βαθμό.
Είναι η Ευρώπη που πρέπει να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην κατάπαυση του πυρός, την λήξη του πολέμου και την επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Έργο δύσκολο, με πολλές παγίδες και αντινομίες αλλά αναπόφευκτο. Η Ευρώπη με τις γνωστές αδυναμίες της, την ανολοκλήρωτη ολοκλήρωσή της, τον αυτοπεριορισμό της σε ρόλο παθητικού θεατή στις παγκόσμιες εξελίξεις καλείται να υπερβεί εαυτόν και να βρει την δύναμη να πρωταγωνιστήσει» τόνισε ο Κώστας Καραμανλής.
Σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό η Ευρώπη πρέπει «να αναλάβει πρωτοβουλίες σε όλα τα επίπεδα, στην αναζήτηση διπλωματικής διεξόδου, στη σταθεροποίηση της κατάστασης τουλάχιστον σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, στην εξασφάλιση εναλλακτικών πηγών ενέργειας, στην ανακούφιση του Ουκρανικού λαού», με την επισήμανση ότι πρέπει να γίνουν ουσιαστικά βήματα προς την Ευρωπαϊκή ενοποίηση, κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική.
Σε αυτό το πλαίσιο τοποθετήθηκε θετικά για τους χειρισμούς Μακρόν και Ντράγκι, ενώ άφησε αστερίσκο για τον Σολτς και τον επανεξοπλισμό της Γερμανίας. Αξιοσημείωτη ήταν η αναφορά του πως οι συμφωνίες του Μινσκ θα μπορούσαν να είναι ένα σημείο εκκίνησης.
Σαφής ήταν η αιχμή του πρώην πρωθυπουργού και στην αρχή της ομιλίας του για τις ΗΠΑ, λέγοντας πως και στο παρελθόν οξείες διαφορές, γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί και σφαίρες επιρροής ήταν γνώριμα φαινόμενα. Ακόμα και συγκρούσεις. «Οι ανώφελοι και αδιέξοδοι πόλεμοι στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, η δήθεν Αραβική Άνοιξη και λίγο νωρίτερα οι εμφύλιοι πόλεμοι στην πρώην Γιουγκοσλαβία το αποδεικνύουν» είπε χαρακτηριστικά.
Προειδοποιήσεις και «καρφιά»
Ο πρώην πρωθυπουργός προειδοποίησε μεταξύ άλλων πως «είναι ενδεχόμενο να επεκταθεί ο πόλεμος και πέραν του ουκρανικού εδάφους», ότι «ο νέος ψυχρός πόλεμος δεν θα είναι αναβίωση του παλαιού. Θα είναι πολύ χειρότερος και πολύ πιο απρόβλεπτος» αλλά και ότι «μια παρατεταμένη σύγκρουση ενέχει το ρίσκο η αντιπαράθεση Δύσης – Ρωσίας να πάρει παγκόσμιες διαστάσεις εξελισσόμενη σε αντιπαράθεση μεταξύ Δύσης και ενός ευρέος αντιδυτικού μετώπου».
Επίσης, ανέφερε ότι «η παράταση του πολέμου καθιστά σχεδόν αδύνατη την αποτελεσματική αντιμετώπιση προβλημάτων που χρήζουν επείγουσας συνεννόησης και συνεργασίας. Πρωτίστως της κλιματικής αλλαγής».
Ακόμα, επισήμανε ότι «οι επιπτώσεις στον οικονομικό τομέα είναι ζοφερές και οι προβλέψεις σε περίπτωση μακράς διάρκειας του πολέμου χειρότερες». Ανέφερε μάλιστα, καθώς στο επίκεντρο τελευταία είναι το θέμα του εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, ότι «στο ενεργειακό αρκεί η υπόμνηση ότι η προσπάθεια απεξάρτησης από τους υδρογονάνθρακες της Ρωσίας θα είναι μακροπρόθεσμη και πολύ πιο ακριβή, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για τις κοινωνίες που πλήττονται, προφανώς κυρίως τις Ευρωπαϊκές».
Μίλησε ακόμα για τον κίνδυνο επισιτιστικής κρίσης και για την πιθανότητα νέων μεταναστευτικών ροών.
«Ιδιαίτερη προσοχή για την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη χρειάζονται τα Βαλκάνια. Τα χαρακτηριστικά της περιοχής γνωστά. Βεβαρυμένο παρελθόν αιματηρών συγκρούσεων, υφέρποντες και μη εθνικοί ανταγωνισμοί, οικονομική και κοινωνική αστάθεια, δυσανάλογη παρουσία ομάδων του οργανωμένου εγκλήματος. Αν σε αυτά προστεθούν οι ανοιχτές πληγές του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου και η ατυχώς μονομερής επέμβαση τότε της Δύσης και ο διαγκωνισμός μεγάλων δυνάμεων για σφαίρες επιρροής στην περιοχή γίνεται αντιληπτό ότι η κατάσταση μπορεί εύκολα να ξεφύγει» προειδοποίησε.
Σε αυτό το σημείο έριξε και ένα «καρφί» για το ζήτημα της Βόρειας Μακεδονίας, λέγοντας: «Ο ρόλος της Ελλάδας πρέπει πάντα να είναι πρωταγωνιστικός σε όλες αυτές τις κατευθύνσεις, πρωτοπόρος της Ευρώπης στην περιοχή. Με σαφές μήνυμα: στήριξη στις προσπάθειες για συνεργασία, ανάπτυξη, εξομάλυνση των όποιων διαφορών και βέβαια στον Ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Κομμένα όμως με το μαχαίρι οι αλυτρωτισμοί και οι βαλκανικής κοπής κουτοπονηριές!»
