Για πολλούς ανθρώπους, η κίνηση του να αρπάζουμε το κινητό και να το ελέγχουμε κάθε λίγα λεπτά έχει γίνει τόσο αυτοματοποιημένη, που μοιάζει σχεδόν με αντανακλαστικό. Όμως οι επιστήμονες προειδοποιούν: η υπερβολική αυτή συνήθεια δεν εξαντλεί μόνο την μπαταρία του τηλεφώνου μας, αλλά και… του εγκεφάλου μας.
Έρευνες από το Nottingham Trent University στη Βρετανία και το Keimyung University στη Νότια Κορέα δείχνουν ότι ο έλεγχος του κινητού έως και 110 φορές τη μέρα αποτελεί ένδειξη προβληματικής χρήσης – ένα μοτίβο που επηρεάζει άμεσα τις γνωστικές λειτουργίες.
Ο Λάρι Ρόζεν, ομότιμος καθηγητής Ψυχολογίας στο California State University, Dominguez Hills, ο οποίος μελετά τις ψηφιακές συμπεριφορές εδώ και οκτώ χρόνια, έχει καταγράψει ότι έφηβοι και millennials ξεκλειδώνουν τα smartphones τους από 50 έως 100 φορές καθημερινά, συχνά κάθε 10–20 λεπτά.
Η ψυχίατρος του Στάνφορντ, Άννα Λέμπκε, εξηγεί ότι τα κινητά ενεργοποιούν τα ίδια κυκλώματα ανταμοιβής με ουσίες όπως τα ναρκωτικά και το αλκοόλ, οδηγώντας σε έναν κύκλο καταναγκαστικής χρήσης και συμπτωμάτων «στέρησης» όταν δεν έχουμε άμεση πρόσβαση στη συσκευή.
Παράλληλα, έρευνα της YouGov αποκαλύπτει ότι το 80% των Αμερικανών κρατά το κινητό στο υπνοδωμάτιο, ενώ οι περισσότεροι υποτιμούν δραματικά πόσες φορές το ελέγχουν – πιστεύοντας ότι το ανοίγουν περίπου 10 φορές την ημέρα, όταν οι πραγματικές φορές είναι πολλαπλάσιες.Ακόμα και η παραμικρή διακοπή για να ρίξουμε μια ματιά σε μια ειδοποίηση έχει κόστος. Μελέτη του Πανεπιστημίου Διοίκησης της Σιγκαπούρης καταλήγει ότι οι συχνές διακοπές επιβαρύνουν σημαντικά τη μνήμη και τη συγκέντρωση. Το ίδιο είχε προειδοποιήσει χρόνια πριν ο πρωτοπόρος της πληροφορικής Τζέραλντ Βάινμπεργκ, εκτιμώντας ότι η συνεχής εναλλαγή εργασιών μπορεί να μειώσει την παραγωγικότητα έως και 80%.
Κοινωνικές στιγμές, όπως το φαγητό ή οι συναντήσεις με φίλους, επίσης μπαίνουν στο στόχαστρο: πάνω από τους μισούς Αμερικανούς παραδέχονται ότι κοιτούν το κινητό τους ακόμα και σε αυτές τις στιγμές, ενώ στο εργασιακό περιβάλλον ένας στους τέσσερις το ελέγχει μέσα σε ένα 30λεπτο meeting. Σύμφωνα με την ερευνήτρια Gloria Mark του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, μετά από κάθε μικρή διακοπή χρειάζονται πάνω από 25 λεπτά για να ανακτήσει κανείς πλήρη συγκέντρωση.
Ο κατακλυσμός ειδοποιήσεων – μηνύματα, email, ειδήσεις – επιτείνει το πρόβλημα. Ο Λάρι Ρόζεν τονίζει ότι αυτή η ασταμάτητη ψηφιακή διέγερση ανεβάζει επίπεδα κορτιζόλης, ενεργοποιώντας μηχανισμούς άγχους και ωθώντας μας να ελέγχουμε το κινητό πάνω από 100 φορές την ημέρα.
Το αποτέλεσμα; Ένας εγκέφαλος κουρασμένος, αποσπασμένος και ολοένα πιο εξαρτημένος από το επόμενο «μπιπ»
Αν και τα smartphones αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, οι ειδικοί συμφωνούν πως ο έλεγχος της χρήσης τους – και όχι ο αυτόματος, ασταμάτητος χειρισμός τους – είναι το κλειδί για να μη χάσουμε την εσωτερική μας ισορροπία.
