Επιμένει να απορρίπτει σθεναρά τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη χορήγηση δανείου στην Ουκρανία από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, ο Βέλγος πρωθυπουργός, Μπαρτ Ντε Βέβερ.
Ο Βέλγος ηγέτης έστειλε επιστολή την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εκφράζοντας την έντονη αντίθεσή του στα ευρωπαϊκά πλάνα, χαρακτηρίζοντάς τα μάλιστα «θεμελιωδώς λανθασμένα».
Στην τετρασέλιδη επιστολή του, ο Φλαμανδός εθνικιστής παρουσιάζει μια σειρά από νομικά και ιστορικά επιχειρήματα για να εξηγήσει την αντίθεσή του στη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, ύψους 140 δισ. ευρώ, τα οποία φυλάσσονται επί του παρόντος στο Euroclear, το αποθετήριο τίτλων με έδρα τις Βρυξέλλες.
Το κύριο επιχείρημα του Ντε Βέβερ είναι ότι οι κίνδυνοι αντιποίνων από τη Ρωσία και μαζικού οικονομικού πλήγματος κατά του Βελγίου για οποιαδήποτε χρήση των περιουσιακών στοιχείων «δυστυχώς δεν είναι ακαδημαϊκοί αλλά πραγματικοί» και απαράδεκτοι για την κυβέρνησή του χωρίς ισχυρές οικονομικές εγγυήσεις από άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ.
Η επιστολή απορρίπτει τα νομικά επιχειρήματα που προέβαλαν αξιωματούχοι της ΕΕ, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι το Βέλγιο μπορεί να προστατευτεί από κατηγορίες για παραβίαση του διεθνούς δικαίου μέσω προσεκτικής ερμηνείας της δανειακής σύμβασης. Αντ’ αυτού, αναφέρει ότι «εξειδικευμένες δικηγορικές εταιρείες» που συμβουλεύτηκε η κυβέρνησή του υποστήριξαν ότι το Βέλγιο – και η Euroclear παγκοσμίως – θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τεράστιες οικονομικές υποχρεώσεις, ενώ η εμπιστοσύνη στο ευρώ θα κλονιζόταν ανεπανόρθωτα.
Σχετικά με τον κίνδυνο το Βέλγιο να χάσει μια υπόθεση εναντίον της Ρωσίας ενώπιον διεθνούς διαιτητικού δικαστηρίου για τη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, ο Ντε Βέβερ καταφεύγει σε μια μεταφορά από… την αεροπορία: «Επιτρέψτε μου να χρησιμοποιήσω την αναλογία ενός αεροπορικού δυστυχήματος», γράφει. «Τα αεροσκάφη είναι ο ασφαλέστερος τρόπος μεταφοράς και οι πιθανότητες συντριβής είναι χαμηλές, αλλά σε περίπτωση συντριβής οι συνέπειες είναι καταστροφικές».
Ο Πούτιν δήλωσε την Πέμπτη (ακριβώς τη στιγμή που η επιστολή του Ντε Βέβερ δημοσιευόταν) ότι η Μόσχα καταρτίζει «αμοιβαία μέτρα» για να τιμωρήσει την ΕΕ εάν αποφασίσει να χρησιμοποιήσει την αξία των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για να χρηματοδοτήσει ένα δάνειο αποζημιώσεων για την Ουκρανία.
Τέλος, ο Ντε Βέβερ υποστηρίζει ότι χρησιμοποιώντας το δάνειο, η ΕΕ θα «εμποδίσει την επίτευξη μιας τελικής ειρηνευτικής συμφωνίας» στον ρωσοουκρανικό πόλεμο. Αντ’ αυτού, πιέζει την Επιτροπή να αναζητήσει «εναλλακτικούς τρόπους για να αξιοποιήσουμε τα χρήματά μας», υποστηρίζοντας την αξιοποίηση του περιθωρίου στον προϋπολογισμό της ΕΕ για την κάλυψη των οικονομικών αναγκών της Ουκρανίας ύψους 46 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2026.
Οι διπλωμάτες της ΕΕ επαναλαμβάνουν εδώ και εβδομάδες ότι η χρήση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας είναι η καλύτερη, αν όχι η μόνη ρεαλιστική επιλογή, που έχει η Ευρώπη για να διατηρήσει την Ουκρανία οικονομικά «ζωντανή» και τον επόμενο χρόνο.
Η αντίδραση του Ντε Βέβερ – τρεις εβδομάδες πριν από μια συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όπου πρόκειται να διευθετηθεί η χρηματοδότηση – δημιουργεί ένα τεράστιο εμπόδιο, αναγκάζοντας ενδεχομένως την ΕΕ να ακολουθήσει άλλες επικίνδυνες οδούς για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας.
Ο Ντε Βέβερ δεν κλείνει την πόρτα στο δάνειο επανορθώσεων. Στην προτελευταία παράγραφο, αφήνει και ένα παραθυράκι για μια ενδεχόμενη συμφωνία: μια «πλήρη εγγύηση από τα πρόθυμα κράτη μέλη» που θα επέτρεπε στην Euroclear να διατηρήσει τη ρευστότητα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για το πλήρες ποσό τους. Θέλει αυτή η εγγύηση «να παραδοθεί και να υπογραφεί από τα κράτη μέλη κατά τη στιγμή της απόφασης» – πιθανώς στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 18-19 Δεκεμβρίου.
Επομένως, εάν οι χώρες της ΕΕ δεν δώσουν ακλόνητες οικονομικές εγγυήσεις ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, το Βέλγιο δε θα υπογράψει το δανειακό πρόγραμμα για την Ουκρανία.
Τέτοιες εγγυήσεις μπορούν τεχνικά να δοθούν – αλλά η λίστα του Ντε Βέβερ με τους λόγους για τους οποίους δεν συμφωνεί με το πρόγραμμα, συμπεριλαμβανομένου του ότι θέτει σε κίνδυνο τις ειρηνευτικές συνομιλίες υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, υποδηλώνει ότι έχει ήδη πάρει την απόφασή του.
«Αχαρτογράφητα νερά»
Η επικεφαλής εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν, Πάουλα Πίνιο, επιβεβαίωσε ότι έχει λάβει την επιστολή από την κυβέρνηση του Βελγίου.
«Η Κομισιόν εξετάζει με προσοχή το θέμα και εργάζεται μαζί με όλα τα κράτη-μέλη, όπως και με το Βέλγιο, για τις επιλογές σχετικά με τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας για το 2026-2027», είπε η Πίνιο.
«Τις επόμενες μέρες, η Επιτροπή θα στείλει τη νομοθετική πρόταση στα κράτη μέλη. Στόχος είναι όλες οι θέσεις να είναι συμβατές με τις αποφάσεις που θα ληφθούν».
Η Πάουλα Πίνιο πρόσθεσε ότι βρισκόμαστε σε «αχαρτογράφητα νερά», αλλά οι αποφάσεις θα λάβουν υπόψη όλες τις ανησυχίες.
Σε κρίσιμη στιγμή ήρθε η επιστολή
Η επιστολή του Ντε Βέβερ φτάνει σε μια δύσκολη στιγμή, ακριβώς τη στιγμή που οι διπλωμάτες της ΕΕ αναμένουν να λάβουν τη νομική πρόταση της Επιτροπής για το δάνειο επανορθώσεων ακόμη και σήμερα.
Οι νομικές προτάσεις, τις οποίες δύο διπλωμάτες της ΕΕ δήλωσαν ότι θα μπορούσαν να κατανεμηθούν σε 11 νομοθετικά κείμενα, ενδέχεται κάλλιστα να απαιτούν την κινητοποίηση ουσιαστικά περισσότερων από 140 δισεκατομμυρίων ευρώ για να βοηθηθεί η Ουκρανία, με ένα συνολικό ποσό ύψους έως και 210 δισεκατομμυρίων ευρώ να εξετάζεται για το συνολικό πακέτο.
Η μεγαλύτερη δαπάνη, που καλύπτει τις οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια, θα περιλαμβάνει περιουσιακά στοιχεία που κατέχονται σε άλλες χώρες εκτός του Βελγίου και διατάξεις για την αποπληρωμή ενός δανείου της G7, καθώς και την κάλυψη άμεσων χρηματοδοτικών αναγκών μέσω μιας «γέφυρας», δήλωσαν οι ίδιοι άνθρωποι.
Το μεγαλύτερο ποσό υποδηλώνει ότι οι Βρυξέλλες θέλουν να στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα σχετικά με τη συνεχή υποστήριξη προς την Ουκρανία εν μέσω ειρηνευτικών συνομιλιών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου της Ρωσίας εναντίον του Κιέβου, από τον οποίο η Ευρώπη έχει σε μεγάλο βαθμό αποκλειστεί.
Με τόσα πολλά να διακυβεύονται, είναι απίθανο άλλα κράτη της ΕΕ – συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και της Γερμανίας – απλώς να σηκώσουν τα χέρια ψηλά και να εγκαταλείψουν το δάνειο αποζημιώσεων.
Αντίθετα, οι πρωτεύουσες της ΕΕ εντείνουν την πίεση στο Βέλγιο – ακριβώς τη στιγμή που ο ντε Βέβερ επιτίθεται – κατηγορώντας το Βέλγιο ότι επωφελείται από φορολογικά έσοδα που συνδέονται με τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία.
Η Ουκρανία χρειάζεται 70 δισ. ευρώ ακόμα και σε περίπτωση εκεχειρίας
Οι υπουργοί Άμυνας της ΕΕ θα συναντηθούν στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα για να συζητήσουν την οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με αξιωματούχους, το δάνειο επανορθώσεων των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ θα είναι απαραίτητο ακόμη και σε περίπτωση συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Μόνο για τον αμυντικό τομέα, «οι ουκρανικές ανάγκες θα υπερβούν τα 70 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως», εξήγησε χθες ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ.
Εάν ο πόλεμος συνεχιστεί, «οι ουκρανικές ανάγκες για το επόμενο έτος είναι περίπου 105 δισεκατομμύρια ευρώ μόνο για την άμυνα. Από αυτά, περίπου 52 δισεκατομμύρια ευρώ μπορούν να χρηματοδοτηθούν από την ίδια την Ουκρανία. Τα υπόλοιπα θα πρέπει να προέλθουν από εταίρους», εξήγησε ο αξιωματούχος.
Σε περίπτωση ειρήνης ή κατάπαυσης του πυρός, «η Ουκρανία θα χρειαστεί ακόμα ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, ικανές να υπερασπιστούν τη χώρα και να λειτουργήσουν ως αποτρεπτικός παράγοντας».
Σύμφωνα με τον αξιωματούχο, ένας ισχυρός στρατός «θα είναι δαπανηρός» όσον αφορά τον εξοπλισμό, την εκπαίδευση, τους μισθούς και τα επιδόματα για τους τραυματίες στρατιώτες ή τις οικογένειες των πεσόντων.
Η Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει το νομοθετικό κείμενο για το δάνειο επανορθώσεων των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ που χρηματοδοτείται με παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία τις επόμενες ώρες.
