Το 2023, η Αίγυπτος κατέλαβε την τρίτη θέση παγκοσμίως στην παραγωγή κρεμμυδιού, φτάνοντας τους 3,8 εκατομμύρια τόνους και αξία παραγωγής περίπου 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ οι εξαγωγές της ανήλθαν σε 533.000 τόνους, αξίας 207 εκατομμυρίων δολαρίων. Σύμφωνα με την Eurostat, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί βασικό προορισμό των αιγυπτιακών κρεμμυδιών, τα οποία καλύπτουν μεγάλο μέρος των εισαγωγών της ΕΕ από τρίτες χώρες. Στο έτος εμπορίας 2022/2023, η Αίγυπτος ενίσχυσε σημαντικά τις εξαγωγές της προς την ευρωπαϊκή αγορά, με την Ελλάδα να βρίσκεται ανάμεσα στους μεγαλύτερους εισαγωγείς, μαζί με την Ιταλία, τη Σλοβενία και τη Ρουμανία, επιβεβαιώνοντας τον κρίσιμο ρόλο που έχει το αιγυπτιακό κρεμμύδι στην ελληνική αγορά.
Η αυξανόμενη παρουσία των αιγυπτιακών κρεμμυδιών στις ευρωπαϊκές αγορές και στην Ελλάδα, καθιστά ιδιαίτερα σημαντική τη νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Xenobiotics, η οποία εξετάζει εκτενώς τα επίπεδα υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων σε αιγυπτιακά κρεμμύδια την τετραετία 2021–2024, βασισμένη στην ανάλυση 5.731 δειγμάτων. Η μελέτη παρακολουθεί 430 δραστικές ουσίες και αξιολογεί τη συμμόρφωση με τα ανώτατα επιτρεπτά όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καταγράφοντας σημαντικές διακυμάνσεις στα επίπεδα υπολειμμάτων ανά έτος. Υπενθυμίζεται ότι η ευρωπαϊκή αξιολόγηση της EFSA δείχνει ότι στα κρεμμύδια του 2022 (η τελευταία που έγινε) δεν εντοπίστηκε καμία υπέρβαση ορίων ασφαλείας για φυτοφάρμακα, καθώς όλα τα health-based guidance values παρέμειναν εντός των επιτρεπτών ορίων και η οξεία εκτιμώμενη πρόσληψη για τον καταναλωτή υπολογίστηκε σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα (4 × 10⁻³ mg/kg σωματικού βάρους/ημέρα), τιμή που θεωρείται ασφαλής.
Τα ποσοστά δειγμάτων στη μελέτη για τα αιγυπτιακά κρεμμύδια, χωρίς ανιχνεύσιμα υπολείμματα κυμάνθηκαν από 51,19% το 2023 έως 75,59% το 2022, ενώ τα ποσοστά υπερβάσεων των ορίων κυμάνθηκαν από 1,34 έως 8,33%. Τα μυκητοκτόνα αποτέλεσαν την κυρίαρχη κατηγορία υπολειμμάτων σε όλα τα έτη, μειώνοντας ωστόσο τη συχνότητά τους από 70% το 2021 σε 50% το 2024, ενώ τα εντομοκτόνα αυξήθηκαν από 30 σε 40%. Η συχνότητα συγκεκριμένων ουσιών εμφάνισε μεγάλες μεταβολές, με το carbendazim να μειώνεται από 20,99% το 2021 σε 2,35% το 2024, την azoxystrobin να παρουσιάζει διακυμάνσεις με κορύφωση το 2023 και το dimethomorph να αυξάνεται σημαντικά έως το 2023. Αντίστοιχες μεταβολές καταγράφηκαν και για metalaxyl, difenoconazole και cypermethrin.
Υπερβάσεις των ορίων της ΕΕ εντοπίστηκαν για διάφορες δραστικές ουσίες. Το imazalil ξεπέρασε τα όρια το 2021, το chlorpropham και το chlorpyrifos τα υπερέβησαν το 2022 και το 2023, ενώ το 2024 σημειώθηκαν υπερβάσεις για profenofos, chlorpropham και imidacloprid. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι μέσες συγκεντρώσεις ήταν πολλαπλάσιες των επιτρεπόμενων ορίων.
Η παρουσία πολλαπλών υπολειμμάτων στο ίδιο δείγμα κατέγραψε σημαντικές διακυμάνσεις. Το 2023 ήταν το έτος με τη μεγαλύτερη επίπτωση, με 30,82% των δειγμάτων να περιέχουν περισσότερες από μία δραστικές ουσίες, ενώ το 2022 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 9,76%. Ορισμένα δείγματα περιείχαν έως και εννέα δραστικές ουσίες ταυτόχρονα. Η εκτίμηση χρόνιου διατροφικού κινδύνου μέσω του μοντέλου EFSA PRIMo 3.1 έδειξε ότι η ημερήσια πρόσληψη παραμένει κάτω από τα διεθνώς αποδεκτά όρια για όλες τις ομάδες πληθυσμού. Η υψηλότερη καταγεγραμμένη συμβολή στην Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη ήταν 2,27 τοις εκατό για το chlorpyrifos. Συνολικά η μελέτη παρουσιάζει μια δυναμική εικόνα για τα επίπεδα φυτοφαρμάκων στα αιγυπτιακά κρεμμύδια, με χρονικές περιόδους αυξημένης επιβάρυνσης αλλά και βελτίωσης, καθώς και αξιοσημείωτες διακυμάνσεις στη χρήση συγκεκριμένων δραστικών ουσιών στην παραγωγή και τη μετασυλλεκτική διαχείριση.
