Του Γιώργου Χατζηδημητρίου
Η λαϊκή δημοσιογραφία, του παλιού καιρού, μπορούσε εύκολα να γεμίσει κάτι τετρασέλιδα μεγάλου μήκους -«σεντόνια», στη δημοσιογραφική αργκό- με γλαφυρές περιγραφές που κόβανε την ανάσα και μαγνήτιζαν το ενδιαφέρον των έκπληκτων αναγνωστών.
Μου έχει διηγηθεί το αείμνηστο «Αφεντικό», ο Κώστας Παπαϊωάννου, που όταν ερχόταν από την Αίγινα Δευτέρα πρωί, είχε ήδη γραμμένο στα χαρτιά του το μισό «Ποντίκι», σαν παρτιτούρες μιας γοητευτικής μουσικής, απίστευτες ιστορίες από τις λαϊκές εφημερίδες κι από την «Ακρόπολη», από όπου πέρασε κι αυτός στα χρόνια της χούντας.
Παρεμπιπτόντως, αξίζει να ειπωθεί ότι μολονότι αυτά τα ιστορικά έντυπα ήταν καθαρόαιμα δεξιά, δίνανε καταφύγιο σε κατατρεγμένους κομμουνιστές δημοσιογράφους και αγωνιστές της Αριστεράς που δεν είχανε στον ήλιο μοίρα εκείνα τα σκληρά χρόνια. Πάμε παρακάτω…
Το «Αφεντικό» διηγιόταν ότι σε περιπτώσεις αποσβολωτικών εγκλημάτων που συγκλόνιζαν την κοινή γνώμη, τότε που δεν υπήρχε ακόμη τηλεόραση και δεν είχανε γίνει όλα ίσιωμα, κι όταν οι δαιμόνιοι -και αυτό χωρίς ίχνος ειρωνείας!- ρεπόρτερ δεν κατάφερναν να βρουν κάποιο ιδιαίτερο πειστήριο, πολλές εφημερίδες φωτογράφιζαν το κουζινομάχαιρο από το κυλικείο τους, με τη θριαμβευτική λεζάντα: «Ιδού και το φονικόν όργανον του στυγερού εγκλήματος»!
Τα λέω αυτά γιατί, πέρα από αυτές τις γραφικότητες που ανάγονται σε ηρωικούς καιρούς της δημοσιογραφίας -όταν είχε διαφορετικό νόημα να εργάζεται κανείς σε αυτή την ψυχοφθόρα δουλειά…-, αυτή ακριβώς η δημοσιογραφία ευθύνεται για ορισμένες ανεπίτρεπτες ταυτίσεις. «Ο δράστης», γράφανε, «ήταν παιδί χωρισμένων γονιών». Θαρρείς και οι υπόλοιποι που βγήκαν από «καλές οικογένειες» περιφέρονταν με ηθικό φωτοστέφανο. Γι’ αυτό συνεχίζουμε να πέφτουμε ακόμη απ’ τα σύννεφα. Από ανθρώπους που «ποτέ στη γειτονιά δεν είχανε δώσει δικαίωμα»…
Καλοκαίρι του ’93 βρέθηκα μονάχος μου στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου είχα κατέβει φοιτητής, από τη Σαλονίκη, για δουλειά στον τρύγο. («Θέρος – τρύγος- πόλεμος» έμαθα στον σκληροτράχηλο Κρουσώνα, όπου με εκτιμήσανε, κι είναι έτσι ακριβώς, γιατί όλα πρέπει να τελειώσουν βαριά σε 25 μέρες). Είχε μια έκθεση καλλιτεχνική κρατουμένων στις Φυλακές Αλικαρνασσού και σε έναν μακρόσυρτο πάγκο ήτανε παραταγμένες κάτι φρικτές, τερατόμορφες πήλινες κεφαλές. «Ω, ρε φίλε…» σκέφτηκα με δέος. «Τι εφιάλτες ξορκίζει ο άνθρωπος αυτός…». Πήγα στο πλάι και διάβασα. Ήταν εκείνος που κατάσφαξε και τεμάχισε την αγαπημένη του και πέταξε μετά τα κομμάτια της σε έναν κάδο σκουπιδιών στην Πατησίων.
«Έγκλημα πάθους» γράψανε τα ταμπλόιντ της εποχής και καθάρισαν. «Έγκλημα τιμής» χαρακτήρισαν αργότερα την κίνηση του Άκη Πάνου, τον οποίο προσωπικώς λατρεύω, όταν σκότωσε τον εραστή της θυγατέρας του στην εξώπορτα του σπιτιού του, στην Ξάνθη. Η συντηρητική κοινωνία έχει ανάγκη ηθικές ταξινομήσεις. Κάπως πρέπει να εκλογικεύονται ψυχολογικά σκοτεινές συμπεριφορές που δεν θέλει να καταλάβει για ποιον λόγο εκδηλώνονται.
«Έγκλημα τιμής» ονόμαζε η παλιά δημοσιογραφία κάθε φονικό επειδή ο πατέρας-αφέντης ή τα αδέρφια θεωρούσαν ότι ατιμάστηκε το όνομα της Οικογένειας κι αυτό έπρεπε να ξεπλυθεί με αίμα. Πρωτίστως της Γυναίκας…
Βοηθά αυτό την κοινωνία να μην αντικρίζει το πρόσωπό της στον καθρέφτη και να αναγνωρίσει ότι η γυναικοκτονία είναι ένα έγκλημα ιδιαίτερης ηθικής και πολιτισμικής απαξίας και μια ακραία μορφή έμφυλης και σεξιστικής βίας, που διαπράττεται με κίνητρο την άσκηση κοινωνικού ελέγχου στο σώμα και στις επιλογές των γυναικών.
Μπορεί να αλλάξει αυτό; Η Παιδεία, όπως πάντα, είναι η απάντηση.
