Του Strange Attractor
Εδώ και αρκετά χρόνια η κοινωνία μας έχει αλλάξει.
Λίγο η υιοθέτηση της φιλελεύθερης ανθρωπιστικής και φιλεύσπλαχνης αντιμετώπισης της παραβατικότητας, λίγο η σκληρή οικονομική κρίση που πέρασε η χώρα, λίγο τα λοκντάουν και οι περιορισμοί του κορονοϊού, λίγο η κυριαρχία των ταινιών και βίντεο γκέιμς απόλυτης βίας, και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε.
Στη Μπογκοτά των Βαλκανίων.
Με μια γενιά Ελλήνων, που μεγάλωσαν επί κρίσης, που η εφηβεία τους διαμορφώθηκε μέσα στις δυστοπικές συνθήκες των δυο περασμένων δεκαετιών, να παρουσιάζουν συμπτώματα αποχαύνωσης και πλήρους απουσίας ενσυναίσθησης.
Με εγκλήματα να συμβαίνουν καθημερινά, σε τέτοια έκταση και αγριότητα που αν κάποιος μας το έλεγε πριν από μόλις 30-40 χρόνια θα αδυνατούσαμε να τον πιστέψουμε.
Και όμως… το ζούμε καθημερινά, γίναμε «Σικάγο», ειδικά από τότε που τη διακυβέρνηση της χώρας ανέλαβαν οι «άριστοι», οι «νοικοκυραίοι», που θα έφερναν την τάξη και την ασφάλεια.
Επί «αρίστων» σφάχτηκε σαν αρνί (με δρεπάνια) μπροστά στην είσοδο του σπιτιού του ο φοιτητής Άλκης.
Και επί «αρίστων» είδαμε προχθές την εν ψυχρώ απόπειρα εκτέλεσης τριών νεαρών Κρητικών από Αλβανό (λένε) μπράβο της νύχτας.
Με δεκάδες άλλα παρόμοια περιστατικά (εκτελέσεις, μαχαιρώματα, ξυλοδαρμούς κλπ.) να συμβαίνουν σχεδόν καθημερινά, ειδικά από ανήλικους.
Είναι σαν να ζούμε στην πράξη την περίφημη «κοινοτοπία του κακού», που πρώτη διατύπωσε και περιέγραψε η Hannah Arendt, παρακολουθώντας τη δίκη του ναζί εγκληματία πολέμου Άντολφ Άιχμαν, το 1961 στην Ιερουσαλήμ.
Η δημοσιογράφος ( τότε) παρακολουθώντας την πολύκροτη δίκη, δεν είδε στο πρόσωπο του Άιχμαν ένα τέρας, μια ενσάρκωση του κακού, αλλά έναν ανθρωπάκο, έναν γκρίζο γραφειοκράτη, που συνεχώς δικαιολογούσε τα εγκλήματά του επικαλούμενος την αίσθηση του καθήκοντος!
Σαν τον ήρωα του βιβλίου «Ο Ξένος», του Αλμπέρ Καμύ, ο οποίος δολοφονεί χωρίς κανένα κίνητρο, χωρίς καμία τύψη… η δολοφονία δηλαδή απλώς συνέβη.
Αυτά και πολλά άλλα μου ήρθαν στο μυαλό, τόσο στην περίπτωση του Άλκη, όσο και στην προχθεσινή στο Γκάζι.
Είμαι πεπεισμένος πως τα εγκλήματα αυτά διαπράχθηκαν από κανονικούς ανθρώπους, στερούμενους όμως μιας εγγενούς ανθρώπινης ιδιότητας, της συνείδησης.
Σκληρά εγκλήματα που γίνονται λόγω έλλειψης λογικής διεργασίας, ανθρώπινης ενσυναίσθησης, και άρα απλά γίνονται, μιας και οι πράξεις αυτές καθίστανται μηχανικές, αυτοσκοπός δηλαδή.
Γιατί όμως;
Διότι τόσο στην περίπτωση των χουλιγκάνων, όσο και σε αυτήν του μπράβου, είμαι σίγουρος πως η αίσθηση της ατιμωρησίας έπαιξε μεγάλο ρόλο.
Οι εν λόγω εγκληματίες δεν ξύπνησαν μια μέρα και είπαν να κάνουν ό,τι έκαναν. Σίγουρα η ζωή τους, η καθημερινότητά τους, ήταν γεμάτη από τέτοιου είδους συμπεριφορές, και μάλιστα όχι μόνο χωρίς καμιά αρνητική συνέπεια, αλλά και με επιβράβευση από πλευράς των ομοίων τους.
Να μη ξεχνάμε πως σύμφωνα με την ψυχολογία ο εαυτός μας είναι το σύνολο των εντυπώσεων που έχουν οι άλλοι για εμάς. Κυρίως οι όμοιοί μας (peers).
Και όταν οι όμοιοί μας επικροτούν και θαυμάζουν τη μαγκιά μας, τον τσαμπουκά μας, αυτό ενισχύει αυτού του είδους τις συμπεριφορές.
Κι αν βάλουμε στην εξίσωση και τη θεσμοθετημένη ατιμωρησία, τότε εύκολα καταλαβαίνει κανείς πως τέτοιοι άνθρωποι ζουν μέσα από τέτοιες συμπεριφορές, χωρίς καμία αίσθηση μεταμέλειας.
Οι χούλιγκανς που έσφαξαν τον Άλκη σίγουρα είχαν ξαναβρεθεί σε δεκάδες παρόμοιες συμπλοκές, κι αν τυχόν κάποιος εξ αυτών είχε προσαχθεί, ή συλληφθεί, σε λίγο διάστημα θα ήταν έξω (με ορισμό τακτικής δικάσιμης), δεχόμενος τον θαυμασμό των κολλητών του ως μάγκας που δε μασάει τίποτα.
Ίδια περίπτωση με τον μπράβο, που αν πιστέψω τα ρεπορτάζ είχε ξανασκοτώσει πριν από 9 μήνες έναν άνδρα εν ψυχρώ μέσα σε καφετέρια, και παρ’ όλα αυτά κυκλοφορούσε ελεύθερος με πολυτελές τζιπ απολαμβάνοντας τα «πλούτη», και όλα τα προνόμια της παράνομης ζωής του, αδιαφορώντας για τις όποιες συνέπειες, μιας και αν ποτέ τον πιάσουν (λέμε τώρα) και αυτός θα ήταν ελεύθερος σε μερικές εβδομάδες, ή αν τυχόν καταδικαζόταν η ελευθερία του θα αργούσε για μερικά μόνο χρονάκια, με μπόλικες άδειες στο ενδιάμεσο. Οπότε τι να φοβηθεί;
Αυτές οι συμπεριφορές που διαπλάθονται από τον τρόπο ζωής και την επικρότηση των ομοίων μας, καθίστανται με την πάροδο του χρόνου εγγενείς μηχανισμοί αυτοάμυνας που έχουν στόχο τόσο την πρόκληση θαυμασμού από τους γύρω μας, όσο και την όποια αποφυγή άγχους και τυχόν εσωτερικών συγκρούσεων, τύψεων, κλπ.
Οι εγκληματικές πράξεις, από τον ξυλοδαρμό κάποιου, έως το μαχαίρωμα, ή τη δολοφονία του είναι πλέον αυτόματες διεργασίες, που εκτελούνται ασυνείδητα, χωρίς σκέψη, για την αντιμετώπιση στρεσογόνων καταστάσεων, που οι εν λόγω δε μπορούν να διαχειριστούν ψυχολογικά όπως όλοι εμείς οι υπόλοιποι, μιας και ζουν σε άλλο κόσμο από τον δικό μας, σε μια παράλληλη πραγματικότητα, όπου δεν τους αγγίζει ο νόμος, κι αν τυχόν τους αγγίξει τον ξεπερνούν εύκολα είτε με χρηματισμό, είτε με απειλές, είτε με το πιστόλι, είτε με την εύκολη φυγή εκτός συνόρων.
Πάντα πίστευα πως η αστυνομία μας όταν θέλει, κι όταν την αφήνουν οι πολιτικοί της προϊστάμενοι, μπορεί να κάνει θαύματα.
Έλα όμως που και οι αστυνομικοί είναι άνθρωποι με τις όποιες αδυναμίες τους.
Στην περίπτωση μαφιόζων μπράβων δολοφόνων, ξέρουν πολύ καλά πως αν διακινδυνεύσουν να τους πιάσουν τότε ίσως να πατήσουν σε χωράφια δικών τους μεγαλόσχημων που είναι σε αγαστή «συνεργασία» με αυτά τα λουλούδια, ίσως να δεχθούν απειλές αυτοί και οι οικογένειές τους, και σίγουρα ό,τι και να γίνει σε λίγα χρονάκια οι αδίστακτοι αυτοί υπάνθρωποι θα είναι έξω, ελεύθεροι κι ωραίοι.
Που να μπλέκεις δηλαδή;
Και έτσι συνεχίζουμε να ζούμε τον μύθο μας στην Ελλάδα των «αρίστων» του 41%. Σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα από τότε που οι Συριζαίοι άνοιγαν τις φυλακές και έκαναν πλημμελήματα τα πάντα όλα.
Σε μια Ελλάδα που ξεκινάς το πρωί να πας στη δουλειά σου, και δεν ξέρεις ποιος θα βρεθεί μπροστά σου να σε σφάξει (ή το παιδί σου) με δρεπάνι, ή να σε πυροβολήσει στο κεφάλι… δι’ ασήμαντον αφορμήν.
ΥΓ- Και στην περίπτωση στο Γκάζι οι όποιες έρευνες της αστυνομίας βασίζονται στο υλικό από ιδιωτικές κάμερες μαγαζιών της περιοχής. Κάμερες που το κράτος μας απαγορεύει σε δημόσιους χώρους, μην τυχόν και θιγούν τα δικαιώματά μας.
Όπως και η οπλοφορία, που απαγορεύεται διά ροπάλου στους νομοταγείς. Οι κακοποιοί όλοι οπλοφορούν ελεύθερα.
