Συστήνεται η «Δεξαμενή Αλληλεγγύης»
Σε σημαντικές συμφωνίες κατέληξε το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων σε σύνθεση των υπουργών Μετανάστευσης στις Βρυξέλλες, αναφορικά με τον Ετήσιο Μηχανισμό Αλληλεγγύης, στο πλαίσιο της νέας Συμφωνίας για το Μεταναστευτικό.
Οι υπουργοί κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με τον Ετήσιο Μηχανισμό Αλληλεγγύης, δηλαδή τον ετήσιο αριθμό δεσμεύσεων αλληλεγγύης που αναλαμβάνουν τα κράτη-μέλη (π.χ. μετεγκαταστάσεις αιτούντων άσυλο, οικονομικές συνεισφορές, άλλους τύπους στήριξης), στο πλαίσιο του νέου ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Επιπλέον, τα κράτη μέλη κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με τους κανονισμούς για ασφαλείς τρίτες χώρες και ασφαλείς χώρες προέλευσης.
Τρεις τύποι μέτρων
Κάθε κράτος μέλος θα επιλέξει ανάμεσα στους τρεις τύπους μέτρων αλληλεγγύης, που περιλαμβάνει μεταφορές μεταναστών, χρηματοδοτικές συνεισφορές και εναλλακτικά μέτρα αλληλεγγύης για τα κράτη που πλήττονται περισσότερο, ανάμεσα στα οποία βρίσκεται και η Ελλάδα.
Τα κράτη που βρίσκονται υπό μεταναστευτική πίεση, όπως κατέληξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ιταλία και η Ισπανία. Παράλληλα, η Ελλάδα, όπως και οι υπόλοιπες χώρες που διατρέχουν κίνδυνο μεταναστευτικής πίεσης θα έχουν προτεραιότητα στην πρόσβαση στο Εργαλείο Υποστήριξης Μετανάστευσης της ΕΕ.
Όπως αποφασίστηκε ο αριθμός αναφοράς για το ταμείο αλληλεγγύης για το 2026 είναι 21.000 μετεγκαταστάσεις ή άλλες προσπάθειες αλληλεγγύης ή 420 εκατομμύρια ευρώ ως οικονομικές εισφορές.
Τέλος, σύμφωνα με το Σύμφωνο, χώρες που έχει αναγνωριστεί ότι αντιμετωπίζουν σημαντική μεταναστευτική πίεση, θα μπορούν να ζητήσουν απαλλαγή -πλήρη ή μερική- από τις συνεισφορές τους στα μέτρα αλληλεγγύης.
Το Σύμφωνο, θα τεθεί σε εφαρμογή από την 12η Ιουνίου 2026, και προβλέπει μεταξύ άλλων μέτρα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών για την ανακούφιση των χωρών όπου καταφθάνουν οι περισσότεροι μετανάστες.
Αναθεωρημένη έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας
Η έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας επιτρέπει στα κράτη μέλη της ΕΕ να απορρίψουν μια αίτηση ασύλου, όταν οι αιτούντες άσυλο μπορούσαν να λάβουν διεθνή προστασία σε μια μη ΕΕ χώρα που θεωρείται ασφαλής για αυτούς.
Σύμφωνα με τους αναθεωρημένους κανόνες στους οποίους συμφώνησε το Συμβούλιο, τα κράτη μέλη θα μπορούν να εφαρμόζουν την έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας με βάση τις ακόλουθες επιλογές:
- Να υπάρχει «σύνδεση» μεταξύ του αιτούντος άσυλο και της τρίτης χώρας, χωρίς η σύνδεση να αποτελεί υποχρεωτικό κριτήριο για την εφαρμογή της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας.
- Να υπάρχει συμφωνία ή ρύθμιση με μια ασφαλή τρίτη χώρα που εξασφαλίζει ότι η αίτηση ασύλου ενός ατόμου θα εξεταστεί στην εν λόγω εκτός ΕΕ χώρα.
Η εφαρμογή της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας βάσει συμφωνίας ή ρύθμισης δεν είναι δυνατή στην περίπτωση ασυνόδευτων ανηλίκων.
Ασφαλείς χώρες καταγωγής
Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι θα πρέπει να χαρακτηριστούν ως ασφαλείς χώρες καταγωγής σε επίπεδο ΕΕ, το Μπανγκλαντές, η Κολομβία, η Αίγυπτος, η Ινδία, το Κόσοβο, το Μαρόκο και η Τυνησία.
Στην περίπτωση το Κοσόβου, σύμφωνα με το Συμβούλιο Μετανάστευσης, επισημαίνεται ότι ο χαρακτηρισμός αυτός δεν προδικάζει τις θέσεις σχετικά με το καθεστώς και είναι σύμφωνος με την απόφαση 1244/1999 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου.
