Η μελέτη των ανενεργών ηφαιστείων είναι μια πρόκληση. Χρησιμοποιώντας μια μοναδική πειραματική τεχνική, ερευνητές κατάφεραν να αναδημιουργήσουν ένα συγκεκριμένο τύπο ανενεργού ηφαιστείου σε εργαστηριακές συνθήκες, αποκαλύπτοντας νέα στοιχεία για το μάγμα που παράγουν αυτά τα ηφαίστεια.
Αυτό που ανακάλυψαν είναι ότι ορισμένοι σπάνιοι τύποι μάγματος έχουν εκπληκτική ικανότητα συγκέντρωσης από μέταλλα σπανίων γαιών που είναι κρίσιμα για πολλές σύγχρονες βιομηχανίες, όπως οι μαγνήτες για ηλεκτρικά οχήματα και ανεμογεννήτριες. Η ζήτηση για σπάνιες γαίες αυξάνεται καθώς η κοινωνία απομακρύνεται από τα ορυκτά καύσιμα και προχωρά προς την ηλεκτροδότηση της παραγωγής ενέργειας και των μεταφορών.
Αν και οι σπάνιες γαίες δεν είναι πραγματικά σπάνιες, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η εύρεση βράχων στους οποίους αυτά τα μέταλλα είναι αρκετά συγκεντρωμένα για να εξορυχθούν οικονομικά. Η νέα έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Geochemical Perspectives Letters, δείχνει ότι ορισμένα ανενεργά ηφαίστεια είναι εξαιρετικά υποσχόμενα σημεία αναζήτησης.
Ένας από τους πιο γνωστούς τύπους μάγματος που εντοπίστηκε είναι εκείνος που περιέχει ασυνήθιστα μεγάλες ποσότητες σιδήρου. Αυτός ο τύπος μάγματος είναι τόσο σπάνιος, ώστε δεν έχουν καταγραφεί ποτέ ηφαίστεια που να έχουν εκραγεί με αυτόν. Γνωρίζουμε, ωστόσο, ότι αυτά τα μάγματα προέρχονται από ανενεργά ηφαίστεια που ήταν ενεργά πριν από εκατομμύρια χρόνια, όπως το El Laco στη Χιλή και το Kiruna στη Σουηδία, το οποίο έχει αναδειχθεί σε σημαντική πηγή από μέταλλα σπάνιων γαιών στην Ευρώπη.
Η ανακάλυψη στο Kiruna δημιούργησε το ερώτημα του γιατί υπάρχει πηγή με μέταλλα σπάνιων γαιών σε ένα ορυχείο σιδήρου. Ίσως να υπάρχει κάτι εγγενές στα σιδηρομαγγανικά μάγματα που τα καθιστά πλούσια σε σπάνιες γαίες; Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια μηχανή που ονομάζεται “πυροσυσσωρευτής”, όπου έβαλαν συνθετικά υλικά παρόμοια με των ηφαιστείων και τα πίεσαν σε βάθη που αντιστοιχούν σε 15 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της γης, θερμαίνοντας τα στους 1.100°C.
Σε αυτές τις ακραίες συνθήκες, διαπίστωσαν ότι το σιδηρομαγγανικό μάγμα υπάρχει ως φυσαλίδες μέσα σε ένα πιο κοινό μάγμα, απορροφώντας σπάνιες γαίες από το περιβάλλον τους. Αυτό σημαίνει ότι η ανακάλυψη στο Kiruna δεν ήταν τυχαία, αλλά μπορεί να αναμένεται σε πολλές σιδηρομαγγανικές ηφαιστειακές περιοχές.
Οι σπάνιες γαίες παράγονται κυρίως σε λίγες χώρες, όπως στην Κίνα, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Μιανμάρ και την Αυστραλία, με αποτέλεσμα να χαρακτηριστούν ως κρίσιμα ορυκτά λόγω των σημαντικών τους χρήσεων και των γεωπολιτικών κινδύνων που σχετίζονται με την αλυσίδα εφοδιασμού τους.
Η έρευνα δείχνει ότι οι ήδη υπάρχουσες εξορύξεις σε σιδηρομαγγανικές περιοχές μπορούν να τροποποιηθούν για την παραγωγή σπάνιων γαιών μέταλλα, προσφέροντας μια βιώσιμη λύση που μειώνει την περιβαλλοντική επιβάρυνση. Οι ερευνητές προτείνουν ότι οι σιδηρομαγγανικές περιοχές θα πρέπει να προστεθούν στη λίστα των στόχων των εξερευνητών σπάνιων γαιών.
Πηγή: Techmaniacs
