Του Μανώλη Κοττάκη
Αργά το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής έφτασαν στην εφημερίδα μας πληροφορίες ότι η κυβέρνηση, μερικώς θορυβηθείσα από τις αποκαλύψεις μας για τις μεθοδεύσεις της αναφορικά με τις απευθείας αναθέσεις προμηθειών και έργων σε 8 ΔΕΚΟ που υπάγονται πλέον στο ΤΑΙΠΕΔ, άλλαξε την αρχική ρύθμιση.
Σύμφωνα με τη νέα, επιχειρηματίες που θέλουν να προσβάλουν τα αποτελέσματα απευθείας αναθέσεων ή διαγωνισμών θα μπορούν πλέον να ασκούν το δικαίωμα της έννομης προστασίας τους στα διοικητικά δικαστήρια (διοικητικό εφετείο), όπως ήταν και το λογικό, και όχι στα πολιτικά δικαστήρια, όπως οριζόταν στην αρχική διάταξη που αγνοούσε -παρακαλώ- ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης. Ο οποίος δεν είχε ερωτηθεί!
Ήταν μια νίκη της δημοσιογραφίας μέσα στο καθεστώς σιγής που είχε επιβληθεί στο σύνολο του Τύπου για αυτή τη διάταξη-σκάνδαλο. Μικρή νίκη, όμως. Γιατί στην ουσία η κυβέρνηση και ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης επέμειναν στην υποβάθμιση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, από την οποία αφαίρεσαν την αρμοδιότητα της έννομης προστασίας με τις προδικαστικές προσφυγές, αλλά και του Συμβουλίου της Επικρατείας, από το οποίο αφαίρεσαν, με τη σιωπηρή συναίνεση του νέου προέδρου του, Μιχάλη Πικραμμένου -πρώτη φορά από το 1920!-, την αρμοδιότητα να εκδικάζει αιτήσεις ακυρώσεως αναστολής εκτέλεσης σύμβασης από επιχειρηματίες που θα θεωρούν ότι έχουν αδικηθεί από το αποτέλεσμα μιας απευθείας ανάθεσης ή διαγωνισμού.
Στην ουσία, ύστερα απ’ αυτό, ο ελεύθερος ανταγωνισμός στους μεγάλους διαγωνισμούς του Δημοσίου καθίσταται ένα πολύ κλειστό παιχνίδι. Ακόμη πιο κλειστό από ό,τι ήταν μέχρι τώρα! Και ξένος όμιλος να είσαι, αν δεν έχεις άκρες στην κυβέρνηση και δεν διαθέτεις σύμμαχο και συνεταίρο τοπικό «νονό», δύσκολα μπορεί να χτυπάς διαγωνισμούς προμηθειών της Ελληνικής Δημοκρατίας. Οι κανόνες για τους οποίους μιλούν οι φιλελεύθεροι δεν έχουν πλέον καμία σημασία.
Από την έκβαση αυτής της υποθέσεως προκύπτουν τρία ενδιαφέροντα συμπεράσματα:
-Η αντίληψη της κυβερνήσεως για τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Δεν είναι φιλελεύθερη αυτή η κυβέρνηση – τη διακρίνει ο σημιτισμός. Όπως σήμερα η κυβέρνηση του κυρίου Μητσοτάκη άρχισε να ξεδοντιάζει την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων προκειμένου να ευνοήσει τους «εθνικούς πρωταθλητές» της, έτσι και η κυβέρνηση Σημίτη οδήγησε σε παραίτηση το 1997 τον υπουργό Δικαιοσύνης Χάρη Καστανίδη, όταν ο τότε πρωθυπουργός διαφώνησε με την πρωτοβουλία του να καταθέσει στο Κοινοβούλιο νομοσχέδιο για την ίδρυση Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων! Τι πρωτότυπο, ε; Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Οι δύο κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας μοιάζουν σαν δυο στάλες βροχή.
-Ενδιαφέρον είναι επίσης το συμπέρασμα που προκύπτει για την αντίληψη της κυβερνήσεως σχετικά με τον ρόλο του υπουργού Οικονομικών. Με τη νέα διάταξη που εισηγήθηκε ο πολιτικός αυτόχειρ, κύριος Χατζηδάκης, καθίσταται στην ουσία πανίσχυρος και πρωθυπουργεύων ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης. Ο οποίος, υπαγόμενος απευθείας στον πρωθυπουργό με ΦΕΚ, συγκεντρώνει στο πρόσωπό του τις αρμοδιότητες για τον Κρατικό Προϋπολογισμό, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ και τα ΣΔΙΤ. Στην ουσία, αναδεικνύεται ο δεύτερος και πραγματικός υπουργός Οικονομικών «πρωθυπουργεύων», ο οποίος έχει ως αρμοδιότητα μέσω του μηχανισμού του που δημιούργησε (δικός του ο διευθύνων σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, κύριος Σταμπουλίδης, πρώην γενικός γραμματέας του, δικοί του όλοι οι νέοι γενικοί γραμματείς που διόρισε στο υπουργείο) να μοχλεύει όπως θέλει το Δημόσιο και το κοινοτικό χρήμα. Πανίσχυρος. Στα επόμενα χρόνια είναι βέβαιο ότι η αγορά θα ασχοληθεί με τις απευθείας αναθέσεις και τους διαγωνισμούς του νομικώς ανεξέλεγκτου κυρίου Παπαθανάση, ο οποίος πραγματικά επωφελείται από την υποβάθμιση της ενοχλητικής Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων. Όσο για τον κύριο Χατζηδάκη, είναι ο πρώτος υπουργός Οικονομικών από τη Μεταπολίτευση που δεν ελέγχει το «ταμείο» του υπουργείου. Οι φόροι ανήκουν πλέον στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, ενώ οι πόροι, δημόσιοι και κοινοτικοί, στον κύριο Παπαθανάση! Πρωτότυπο. Είναι επίσης ο πρώτος υπουργός Οικονομικών που μοιράζεται την εξουσία του και δεν είναι τσάρος. Κυβέρνηση με δύο υπουργούς Οικονομικών πρώτη φορά έχουμε!
Τέλος, από την υποβάθμιση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων εξάγεται και ένα ευρύτερο συμπέρασμα: η βαθύτερη αντίληψη της Νέας Δημοκρατίας για τις Ανεξάρτητες Αρχές, τις οποίες υποστήριζε μετά πάθους όταν ήταν στην αξιωματική αντιπολίτευση. Δεν υπάρχει Ανεξάρτητη Αρχή την οποία να μην έχει πλήξει κατά τη διακυβέρνησή της η Νέα Δημοκρατία! Έπληξε την Αρχή Προστασίας Απορρήτου Επικοινωνιών με το σκάνδαλο των υποκλοπών, της οποίας αντικατέστησε τη μισή σύνθεση για να αποφύγει να σταλεί ο φάκελος με τις υποκλοπές του κυρίου Ανδρουλάκη σε αυτήν. Έπληξε την Επιτροπή Ανταγωνισμού, ο πρόεδρος της οποίας, μολονότι δικός της στην αρχή, αποχώρησε με συγκεκριμένες καταγγελίες. Έπληξε την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα με την υπόθεση της διαρροής των e-mails των αποδήμων. Έπληξε το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, το οποίο έχει κάνει σαν τα μούτρα της – θα έρθει η ώρα να τα πούμε γι’ αυτό. Έπληξε την Ανεξάρτητη Αρχή Καταπολέμησης Βρόμικου Χρήματος και με ρυθμίσεις σαν την τελευταία, που προωθεί για την ουσιαστική κατάργηση του «πόθεν έσχες» δημοσίων προσώπων που βαρύνονται με κακουργήματα, και με το θάψιμο συγκεκριμένων υποθέσεων γνωστών celebrities που κατηγορήθηκαν για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος. Έπληξε το ΑΣΕΠ, από το οποίο θα αφαιρέσει αρμοδιότητες για να το παρακάμψει και να κάνει προσλήψεις «εξπρές» (ελπίζουμε αξιοκρατικές), με τη δικαιολογημένη κατηγορία των καθυστερήσεων έκδοσης αποτελεσμάτων, η οποία όμως βασίζεται στο γεγονός ότι ποτέ δεν του έδωσε το απαραίτητο προσωπικό για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Έπληξε και τον Συνήγορο του Πολίτη με συγκεκριμένο τρόπο – θα έρθει η ώρα που θα μιλήσουμε και γι’ αυτό. Τώρα πλήττει τη μη κατοχυρωμένη συνταγματικώς Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων.
Συνταγματικώς κατοχυρωμένες και μη Ανεξάρτητες Αρχές έχουν βρεθεί στο στόχαστρο του σκληρού πυρήνα του κράτους επειδή δεν υπακούν την κεντρική κυβέρνηση. Ενώ στόχος του εισαγόμενου από την Αμερική μοντέλου των Ανεξάρτητων Αρχών, που έφερε ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1994 στην ελληνική Δημόσια Διοίκηση, είναι το ακριβώς αντίστροφο: να υπακούει το κεντρικό κράτος στις Ανεξάρτητες Αρχές! Διότι αυτές είναι ο θεματοφύλακας του κράτους δικαίου.
Και βεβαίως, καταλήγω, για να είναι σίγουροι στη Ν.Δ. ότι στο μέλλον δεν θα αντιμετωπίσουν αντίστοιχα προβλήματα ανυπακοής από Ανεξάρτητες Αρχές, τις στελεχώνει με πρόσωπα του σημιτισμού ή του ευρύτερου ΠΑΣΟΚ. Στον Συνήγορο του Πολίτη προωθεί το σημιτικό στέλεχος του ΕΛΙΑΜΕΠ κύριο Σωτηρόπουλο, στον Συνήγορο του Καταναλωτή προωθεί την πρώην υποψήφια βουλευτή του ΠΑΣΟΚ, πολιτική φίλη του κυρίου Στουρνάρα -και βεβαίως ιδιαιτέρως δημοφιλή στην τρόικα στα χρόνια της χρεοκοπίας-, την τέως γενική γραμματέα του υπουργείου Εργασίας Άννα Στρατινάκη. (Ο Συνήγορος αυτός έχει στην αρμοδιότητά του και τις προμήθειες που μας βάζουν στις συναλλαγές μας οι τράπεζες!) Κανείς σημιτικός δεν χάνεται με αυτή την κυβέρνηση.
Η υποκρισία λοιπόν για τις Ανεξάρτητες Αρχές, για το κράτος δικαίου, για τη φιλελεύθερη δημοκρατία που τάχα απειλείται από τον βολικό τραμπούκο Πολάκη πρέπει κάποτε να σταματήσει. Είναι λυπηρό, αλλά αυτή η κυβέρνηση είναι ένα σκληρό κρατικοδίαιτο σύστημα το οποίο πλήττει ευθέως τον ελεύθερο ανταγωνισμό και την υγιή επιχειρηματικότητα για χάρη των εκλεκτών της. Δεν έχουμε φιλελευθερισμό, κρατισμό και κρατιστές έχουμε. Και η εξέλιξη αυτή σίγουρα δημιουργεί απογοήτευση σε όλους όσοι πίστεψαν τις διακηρύξεις της στις εκλογές του 2019 και του 2023.
