Συχνά η Ήλιος εκτινάσσει δισεκατομμύρια τόνους ηλιακής ύλης, που ταξιδεύουν με εκατομμύρια χιλιόμετρα την ώρα και χτυπούν την Γη, σαν ηλιακές καταιγίδες. Όμως οι άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται την έντονη διαστημική ακτινοβολία στο σώμα τους. Για πιο λόγο είμαστε λοιπόν ασφαλείς, ήταν μας χτυπάει τόσο μεγάλη ενέργεια;
Πρόσφατα μας χτύπησε η μεγαλύτερη ηλιακή καταιγίδα των τελευταίων 20 ετών και δεν καταλάβαμε τίποτα, πέρα από την εμφάνιση σέλας σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Από ότι φαίνεται η Γη έχει έναν φύλακα άγγελο, που δεν έχει ο Άρης και η Σελήνη. Η Γη έχει το ισχυρό μαγνητικό της πεδίο και την ατμόσφαιρα, που αποτρέπουν τα επικίνδυνα κοσμικά σωματίδια του Ήλιου από το να φτάσουν στην εύθραυστή σάρκα μας.
«Χωρίς αυτά θα είχαμε πραγματικό πρόβλημα», είπε ο Μπένετ Μαρούκα, επίκουρος καθηγητής φυσικής και αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Ντέλαγουερ που ερευνά τον ήλιο.
Το προστατευτικό μαγνητικό πεδίο της Γης
Κάτω από τα πόδια μας, σε απόσταση περίπου 2.9 χιλιομέτρων βρίσκεται μια τεράστια και απίστευτα καυτή σφαίρα από μέταλλο. Αυτή είναι ο πυρήνας της Γης, που σε μεγάλο βαθμό αποτελείται από καυτό σίδηρο και νικέλιο. Αυτά τα δύο είναι ιδανικά για την μεταφορά ηλεκτρισμού και καθώς στροβιλίζονται, λειτουργούν όπως μια ηλεκτρική γεννήτρια. Δημιουργούν δηλαδή ηλεκτρικά ρεύματα που παράγουν ένα τεράστιο μαγνητικό πεδίο. Αυτό το μαγνητικό πεδίο, βγαίνει από τους πόλους και παγιδεύει την επιβλαβή ηλιακή ενέργεια σε ασφαλή απόσταση.
Όμως, αρκετά σωματίδια προσκρούουν στην ατμόσφαιρα της Γης, ακολουθώντας τις μαγνητικές γραμμές των πόλων. Εκεί, μεταφέρουν την ενέργειά τους στα μόρια τις ατμόσφαιρας, τα οποία παράγουν ακτινοβολία, λάμποντας. Έτσι δημιουργείται το Βόρειο Σέλας, στο Βόρειο Ημισφαίριο, που έχομε δει σε χιλιάδες φωτογραφίες.
Οι τελευταίες εμφάνισης Σέλας σε διαφορετικές περιοχές της Γης, ήταν αποτέλεσμα των τελευταίων στεφανιαίων εκτοξεύσεων μάζας (CME), από τον ήλιο. Αυτές οι εκτοξεύσεις έγιναν με την μορφή τρομερά καυτού αερίου (πλάσμα) και ουσιαστικά ήταν ένα κομμάτι του Ήλιου που εκτοξεύτηκε στο διάστημα. Όταν αυτή η ύλη φτάνει την Γη, δημιουργεί ισχυρές γεωμαγνητικές καταιγίδες, που είναι διαταραχές στο μαγνητικό πεδίο της Γης, από την τεράστια ενέργεια που μεταφέρουν.
«Πολλαπλές εκτοξεύσεις στεφανιαίας μάζας από τον ήλιο πυροδότησε μια ακραία γεωμαγνητική καταιγίδα γύρω από τη Γη την περασμένη εβδομάδα [11 Μαΐου], δημιουργώντας εκπληκτικά σέλας, ακόμη και σε μέρη όπου το βόρειο σέλας σπάνια φαίνεται», εξήγησε η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας. «Το Νότιο Ημισφαίριο ανέφερε επίσης αξιοσημείωτα σέλας από την καταιγίδα».
Η ατμόσφαιρα – ο Φύλακας άγγελός μας
Η ανώτερη ατμόσφαιρα, είναι μια ακόμα ασπίδα, που μας προφυλάσσει από την επιβλαβή ηλιακή δραστηριότητα. Δεν μας προστατεύει μόνο από τις στεφανιαίες εκτοξεύσεις μάζας, αλλά και από τον αδυσώπητο ηλιακό άνεμο και τις ηλιακές εκλάμψεις.
«Είναι ένα πλανητικό γιλέκο κέβλαρ», τόνισε ο Μαρούκα.
Αρκετά πάνω από τα σύννεφα, τόσο η ιονόσφαιρα όσο και η θερμόσφαιρα, περίπου 80 με 650 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια, απορροφούν τα φορτισμένα σωματίδια και την καταστροφική ακτινοβολία, όπως οι υπεριώδεις ακτινοβολίες και οι ακτίνες Χ.
«Είμαστε καλά προστατευμένοι από τα φυσικά συστήματα εδώ», είπε ο Andrew Layden, πρόεδρος του Τμήματος Φυσικής και Αστρονομίας στο Bowling Green State University.
Όμως, οι αστροναύτες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) και οι μελλοντικοί αστροναύτες της Σελήνης, δεν έχουν καμία προστασία. Για αυτό και το να στείλουμε ανθρώπους έξω από την Γη, δεν είναι ποτέ εύκολη υπόθεση. Η σωστή τοποθέτηση θωράκισης από την ακτινοβολία, είναι υψίστης σημασίας στον σταθμό. Για αυτό και οι εργαζόμενοι σε αεροπορικές εταιρίες, που πετάνε σε μεγάλα υψόμετρα, ενδέχεται να εμφανίζουν κίνδυνο έκθεσης, κάτι που ερευνάται συνεχώς.
Οι κίνδυνοι από τις ηλιακές καταιγίδες για την τεχνολογία μας
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος όμως είναι προς την τεχνολογία μας. Μπορεί ο ήλιος να βρίσκεται 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά, όμως οι ηλεκτρικές και επικοινωνιακές συσκευές μας είναι ευάλωτες. «Δεν κινδυνεύουν τα βιολογικά μας συστήματα – είναι η τεχνολογία μας», είπε ο Μαρούκα.
Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης μεγάλης ηλιακής καταιγίδας, τον Μάιο του 2024, πολλά γεωργικά μηχανήματα που βασίζονται σε GPS, βγήκαν εκτός σύνδεσης. Το 2003 οι αεροπορικές εταιρίες είχαν αλλάξει δρομολογήσεις πτήσεων με μεγάλο κόστος, ώστε να αποφύγουν την διακοπή στις επικοινωνίες. Το 1989, μια ακραία ηλιακή καταιγίδα, έψησε έναν μετασχηματιστή 10 εκατομμυρίων δολαρίων, στον πυρηνικό σταθμό στου Salem, στο New Jersey. Η ίδια ηλιακή καταιγίδα, έριξε το ρεύμα σε εκατομμύρια καναδούς στο Québec.
Οι τεράστιες ηλιακές καταιγίδες είναι αναπόφευκτες. Μάλιστα, το μεγαλύτερο επεισόδιο που παρατηρήθηκε ήταν το Carrington Event, το 1859. Το Σέλας που εμφανίστηκε ήταν τόσο φωτεινό, που ξύπνησε τους ανθρακωρύχους του Rocky Mountain στη 1 π.μ., αφού η νύχτα έγινα κυριολεκτικά μέρα.
Ένα τέτοιο γεγονός, αν δεν είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι, θα προκαλούσε μεγάλες διακοπές ρεύματος και θα επηρέαζε όλους τους δορυφόρους επικοινωνιών. “Αν αυτό συνέβαινε σήμερα, θα έκανε μεγάλη ζημιά”, είπε ο Layden. “Κανείς δεν ξέρει πότε θα συμβεί ξανά αυτή η εκδήλωση σε επίπεδο Carrington.”
Μια έκθεση από τις Εθνικές Ακαδημίες λέει ότι μια εκτίμηση “1 τρισεκατομμύριο έως 2 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους δόθηκε για το κοινωνικό και οικονομικό κόστος ενός “σεναρίου σοβαρής γεωμαγνητικής καταιγίδας” με χρόνους ανάκαμψης από 4 έως 10 χρόνια.
«Είναι μια συγκλονιστικό ποσό», είπε ο Μαρούκα.
Ευτυχώς μπορούμε να προβλέπουμε τον διαστημικό καιρό, ώστε να λάβουμε μέτρα. Θα υπάρχει προειδοποίηση για τον ερχομό της επόμενης ηλιακής καταιγίδας, ώστε να προλάβουμε να κλείσουμε τις ηλεκτρικές μας συσκευές, για να μην υποστούν ζημιά.
Πηγή: Techmaniacs
