Μπορεί τον Οκτώβρη ο Γενικός Δείκτης Τιμών Εκροών στη Γεωργία – Κτηνοτροφία να σημείωσε μικρή σχετικά ετήσια άνοδο, κατά 1,9% (από 17,3% το 2022-21), ωστόσο οι τιμές βασικών αγρο-διατροφικών προϊόντων, με πλέον χαρακτηριστικό το ελαιόλαδο, εξακολουθούν να… ίπτανται.
Συγκεκριμένα ο Δείκτης Τιμών Εκροών στο ελαιόλαδο, που αντιστοιχεί στις τιμές παραγωγού, σημείωσε ετήσια αύξηση κατά 92,5%. Αν συνυπολογίσουμε τις αυξήσεις που προηγήθηκαν το 2022, με άνοδο του σχετικού δείκτη κατά 33,9%, οι τιμές παραγωγού στο λάδι έχουν υπερδιπλασιαστεί σε βάθος διετίας, σημειώνοντας αύξηση 158%.
Το φαινόμενο αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην εξαιρετικά φτωχή φετινή σοδειά, η οποία ήταν μειωμένη έως και 70% σε σύγκριση με πέρυσι, λόγω των αντίξοων καιρικών συνθηκών. Το παράδοξο είναι ότι οι φετινές αυξήσεις στις τιμές παραγωγού μεταφέρθηκαν στο ράφι προκαταβολικά, πριν ξεκινήσει η περίοδος της ελαιοσυγκομιδής, με διψήφιες ανατιμήσεις στη λιανική από τον Σεπτέμβρη.
Αρκετοί ελαιοπαραγωγοί δεν δίστασαν να μιλήσουν για κερδοσκοπία των χονδρεμπόρων και των προμηθευτών, οι οποίοι είχαν «στοκάρει» το περσινό λάδι που είχαν αγοράσει σε πολύ χαμηλότερες τιμές, από 4,5 έως 5 ευρώ το λίτρο, και έφτανε να πωλείται στα ράφια μέχρι και 15 ευρώ. Το αντεπιχείρημα των τυποποιητών ελαιολάδου είναι ότι οι τιμές διαμορφώνονται από τις νέες παραγγελίες, καθώς οι επιχειρήσεις αγοράζουν από τους παραγωγούς καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς.
Το κατά πόσο ισχύει αυτό μπορεί εύκολα να διαπιστωθεί από τις υπηρεσίες της Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ), εφόσον πραγματοποιούν ελέγχους σε όλη την αλυσίδα των τροφίμων, από το χωράφι στο ράφι. Ο υπουργός Ανάπτυξης έχει πει ότι έχουν αποσταλεί ερωτηματολόγια σε όλες τις μεγάλες εταιρείες τυποποίησης ελαιολάδου, για να ελεγχθεί αν τηρείται το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, αλλά προς το παρόν δεν έχουν ανακοινωθεί τα ευρήματα ή τυχόν πρόστιμα για παραβάσεις.
Εκτός από το ελαιόλαδο, μεγάλη ετήσια άνοδο στις τιμές παραγωγού σημειώνουν τα λαχανικά – οπωροκηπευτικά με 21,4% και ακολουθούν τα φρούτα, το κρέας και τα ζωικά προϊόντα, με 9,8%, 7,6% και 3,4% αντίστοιχα. Αν πάλι συνυπολογίσουμε και τις περσινές αυξήσεις, τότε ο «πληθωρισμός διετίας» στις τιμές παραγωγού στα παραπάνω αγαθά κυμαίνεται από 16,6% έως και το 34%. Βέβαια οι ίδιοι οι παραγωγοί μόνο κερδισμένοι δεν είναι από την άνοδο των τιμών εκροών, αφού οι τιμές εισροών, δηλαδή το κόστος των αναλώσιμων μέσων (ενέργεια, λιπάσματα, ζωοτροφές κ.λπ.) και των μηχανημάτων, αυξάνεται με πολύ ταχύτερους ρυθμούς.
Οι τιμές παραγωγού μειώθηκαν τον Οκτώβριο στα δημητριακά και τους σπόρους κατά -25,6% και στα βιομηχανικά φυτά κατά -18,3%, αντισταθμίζοντας εν μέρει τις περσινές ανατιμήσεις. Ο Γενικός Δείκτης Τιμών Εκροών κατά τον μήνα Οκτώβριο 2023, σε σύγκριση με τον δείκτη του Σεπτεμβρίου 2023, παρουσίασε μείωση 2,7%. Ο μέσος σταθμικός δείκτης Εκροών του δωδεκαμήνου Νοεμβρίου 2022 – Οκτωβρίου 2023, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του δωδεκαμήνου Νοεμβρίου 2021 – Οκτωβρίου 2022, παρουσίασε αύξηση 17,6%.
Το ίδιο διάστημα, ο Γενικός Δείκτης Τιμών Εισροών στη Γεωργία – Κτηνοτροφία του μηνός Οκτωβρίου 2023, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Οκτωβρίου 2022, παρουσίασε μείωση 4,5% έναντι αύξησης 24,3% που σημειώθηκε κατά τη σύγκριση του Οκτωβρίου 2022 με τον Οκτώβριο 2021. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στην υποχώρηση των τιμών της ενέργειας και των ζωοτροφών (-11% και -8,6%), η οποία ωστόσο δεν αρκεί για να αναπληρώσει τις υπέρογκες ανατιμήσεις της περσινής χρονιάς (35,8% και 25%).
