Του Βασίλη Γαλούπη
Οποιοσδήποτε έχει στοιχειώδεις γνώσεις εξωτερικής πολιτικής και διπλωματίας απόρησε με τις κυβερνητικές διαρροές και ανακοινώσεις για το ταξίδι του Μητσοτάκη στο Ισραήλ. Μετά το πολλαπλό χτύπημα της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, οι επισκέψεις ξένων αρχηγών στο Ισραήλ είναι απολύτως στοχευμένες από τη Δύση και μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ένα ταξίδι του Έλληνα πρωθυπουργού θα έμοιαζε, το λιγότερο, παράταιρο στην τωρινή συγκυρία. Η ματαίωση ήταν δεδομένη.
Ο πρώτος δυτικός ηγέτης που πήρε το ρίσκο να μεταβεί στο Ισραήλ ήταν ο Σολτς, προχθές Τρίτη. Για συμβολικούς και ιστορικούς λόγους αποφασίστηκε να είναι ο Γερμανός καγκελάριος αυτός που θα ανοίξει τον σκληρό κύκλο των διαπραγματεύσεων κορυφής στα φλεγόμενα εδάφη.
Αποδείχθηκε, ωστόσο, ότι ελλόχευαν σημαντικοί κίνδυνοι για τον Γερμανό ηγέτη, αφού δύο πύραυλοι στόχευσαν στο αεροδρόμιο του Τελ Αβίβ κατά την αναχώρηση. Ο συναγερμός υποχρέωσε τους επιβάτες να ξαπλώσουν στον αεροδιάδρομο προτού το Iron Dome εξουδετερώσει τον κίνδυνο.
Λίγες ώρες πριν ήταν ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μπλίνκεν, που έτρεξε στο καταφύγιο εν μέσω βομβαρδισμών, ενώ συνομιλούσε με τον Νετανιάχου. Ο αμερικανικός Τύπος προειδοποίησε και για τους φυσικούς κινδύνους στο χθεσινό ταξίδι του Μπάιντεν.
Η Δύση αποστέλλει στο Ισραήλ το βαρύ πυροβολικό της. Αρχικά τον Σολτς, μετά τον Μπάιντεν, ακολουθεί, όπως όλα δείχνουν, ο Μακρόν. Ο Μητσοτάκης τι δουλειά θα μπορούσε να έχει ανάμεσα σε τέτοιου βεληνεκούς ηγέτες κι ενώ το καζάνι της Μέσης Ανατολής κοχλάζει;
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, άλλωστε, ουδέποτε επέδειξε ιδιαίτερες διπλωματικές ικανότητες. Διαμεσολαβητής δεν μπορεί να γίνει, διότι δεν έχει κρατήσει ισορροπίες στη Μ. Ανατολή. Διπλωματικές πρωτοβουλίες δεν μπορεί να αναλάβει, όπως έχει αποδείξει, ούτε καν για τα συμφέροντα της ίδιας του της χώρας. Πυγμή και αμερόληπτη τακτική στην εξωτερική πολιτική δεν έχει ασκήσει επί πέντε χρόνια. Δεν έχει δείξει, δηλαδή, ότι είναι ο ηγέτης που δημιουργεί πολιτική. Απλά εφαρμόζει. Φοράει σαν ρούχο τις επιθυμίες και λύσεις άλλων.
Με τη Ρωσία «έσπασε» από την πρώτη στιγμή του πολέμου τις διμερείς σχέσεις αιώνων, κλείνοντας ερμητικά κάθε παράθυρο επαφής. Στο Παλαιστινιακό η Ελλάδα του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν βρίσκεται πια στην εποχή Ανδρέα Παπανδρέου και μεταγενέστερων κυβερνήσεων που μπορούσαν να παίζουν ρόλο στη Μ. Ανατολή.
Η χώρα μας πλέον κατατάσσεται στο γκρουπ των φανατικών υπέρ του Ισραήλ και οι πόρτες της Παλαιστίνης είναι αμπαρωμένες. Η Ελλάδα, άλλωστε, παραμένει μία από τις 55 χώρες του ΟΗΕ που δεν έχουν αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης, σε αντίθεση με την Κύπρο. Όσο για τα Ελληνοτουρκικά, η διάθεση υποχωρήσεων από τις «κόκκινες γραμμές» έχει ανακοινωθεί δημοσίως κι επισήμως από τον ίδιο τον Μητσοτάκη.
Η «είδηση» περί επίσκεψης Μητσοτάκη στο Ισραήλ «έσκασε» τη Δευτέρα, μία ημέρα με τις αυτοδιοικητικές εκλογές και τα δυσάρεστα αποτελέσματα για το Μαξίμου. Αρχικά, με τη μορφή κυβερνητικών πηγών και διαρροών. Οι πηγές του Μαξίμου, μάλιστα, έκαναν λόγο και για «συνεννόηση με την Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες».
Σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν και γράφτηκαν, αλλά δεν αναρτήθηκαν ποτέ στο primeminister.gr, το ταξίδι προγραμματιζόταν για την Πέμπτη. Δηλαδή, λίγες ώρες μετά την επίσκεψη Μπάιντεν!
Ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος επιβεβαίωσε, μέσω ΕΡΤ, το σενάριο για το ταξίδι, κάνοντας λόγο για ανακοινώσεις χθες, Τετάρτη, προσθέτοντας: «Η Ελλάδα είναι παίκτης κι έχει ρόλο σε αυτήν την υπόθεση».
Χθες, όμως, η κυβέρνηση διαμήνυσε πως το πρωθυπουργικό ταξίδι ακυρώνεται, για «λόγους ασφαλείας». «Θα ταξιδέψω στην περιοχή το συντομότερο δυνατόν, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες ασφαλείας, ξεκινώντας με την παρουσία μου, το Σάββατο, στο Κάιρο» είπε χθες ο πρωθυπουργός στο υπουργικό συμβούλιο.
Ο Μητσοτάκης φαίνεται να θεωρεί ότι επειδή έχει ενταχθεί άνευ όρων στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας» μπορεί και να παίρνει πρωτοβουλίες μεγαλύτερες από το πολιτικό μπόι του. Και μόνο ότι πίστευε πως μετά τον Μπάιντεν και τον Σολτς θα είναι ο τρίτος εκπρόσωπος της Δύσης που θα κατέβει στο Ισραήλ, δείχνει πολλά για τη διπλωματική διορατικότητά του.
Στην παρούσα φάση, όμως, το παιχνίδι στη Μ. Ανατολή είναι αποκλειστικά για «μεγάλους παίκτες». Ακόμα και ο ταλαντούχος στα διπλά παιχνίδια Ερντογάν έχει παραμεριστεί. Η Μέση Ανατολή είναι πολύ πιο απαιτητική και περίπλοκη από τη διαμάχη Ρωσίας – Ουκρανίας, όπου εκεί ο Τούρκος πρόεδρος φάνηκε χρήσιμος και στις δύο πλευρές.
Τον αποκλειστικό λόγο για ανάλογες πρωτοβουλίες σήμερα στη Μ. Ανατολή έχουν οι υπερδυνάμεις της Δύσης (ΗΠΑ, Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία), η Κίνα, αλλά και η Ρωσία, που παρά τις κυρώσεις για το Ουκρανικό δεν είναι πρακτικά δυνατό να μείνει εκτός σκακιέρας. Θέλοντας και μη, ο Πούτιν έχει ξανά θέση στο τραπέζι.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προφανώς και δεν κατανόησε τη βαρύτητα της κατάστασης. Και εξήγγειλε, βιαστικά, ταξίδι στην πυρακτωμένη ζώνη. Σκεπτόμενος μικροπολιτικά και παλαιοκομματικά, είδε και πάλι… ευκαιρία. Θεώρησε ότι το πληγωμένο προφίλ του από τις καλοκαιρινές τραγωδίες και τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών θα μπορούσε να τονωθεί αν βρεθεί στο επίκεντρο της διεθνούς επικαιρότητας. Με μερικές φωτογραφίες δίπλα στον Νετανιάχου.
Το ταξίδι ακυρώθηκε το ίδιο βιαστικά όπως εξαγγέλθηκε. Αναπόφευκτα, ο Έλληνας πρωθυπουργός φορτώθηκε με ακόμα ένα διπλωματικό φιάσκο στην κυβερνητική θητεία του.
