- Το έγγραφο υπογράφεται από την κοινοπραξία ΑΒΑΞ-GHELLA-ALSTOM, φέρει ημερομηνία 31η Μαΐου 2023 και αποτελεί την απάντηση που δόθηκε με τεράστια χρονική απόσταση, καθώς το πρόβλημα είχε διαπιστωθεί έξι μήνες νωρίτερα, τον Δεκέμβριο του 2022, και έφεραν στο φως οι Data Journalists στις 19 Μαρτίου 2023
- Άγνοια δήλωνε για το ζήτημα στις 2 Μαΐου 2023, ο τότε υφυπουργός Υποδομών Γιώργος Καραγιάννης ο οποίος υποστήριξε ότι ενημερώθηκε από τα δημοσιεύματα στις 20 Μαρτίου 2023 ενώ, όπως γράφαμε τότε αλλά και όπως προκύπτει από το νέο έγγραφο, οι προσπάθειες διαχείρισης του προβλήματος ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 2022!
- Τι θα συμβεί στο μέλλον εάν, με δεδομένη την πανίσχυρη υδροστατική πίεση (ο σταθμός Πειραιά φθάνει σε βάθος 29 μέτρων κάτω από την θάλασσα) και μέσα στα δεκάδες χρόνια λειτουργίας του, αυξηθούν οι εισροές «μέσω των ρηγματώσεων του σκυροδέματος»;
Του Άρη Χατζηγεωργίου
Μόνιμο το πρόβλημα της εισροής υδάτων στον υπόγειο σταθμό «Πειραιάς» του Μετρό που αποκάλυψαν τον περασμένο Μάρτιο οι Data Journalists. Παρά τις τότε διαβεβαιώσεις της «Αττικό Μετρό» ότι το θέμα αντιμετωπίστηκε «χωρίς να παρατηρούνται νέες διαρροές», το έγγραφο που αποκαλύπτουμε σήμερα περιγράφει με λεπτομέρειες τα «αναβλύζοντα» ύδατα, τις ατελέσφορες προσπάθειες μόνωσης και την λύση που δόθηκε με την παροχέτευση των υδάτων.
Το έγγραφο υπογράφεται από την κοινοπραξία ΑΒΑΞ-GHELLA-
Δείτε εδώ το δημοσίευμα των Data Journalists
Αξιοσημείωτη είναι και η άγνοια που δήλωσε για το ζήτημα σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε πριν ακόμη τις πρώτες εκλογές, στις 2 Μαΐου 2023, ο τότε υφυπουργός Υποδομών Γιώργος Καραγιάννης. «Το θέμα μας ανησύχησε με το πρωτοσέλιδο που είδαμε διότι δεν γνωρίζαμε πως υπήρχε κάποιο ζήτημα», είπε ο κ.Καραγιάννης. Με άλλα λόγια, ο αρμόδιος κυβερνητικός παράγοντας δήλωσε ότι ενημερώθηκε από τα δημοσιεύματα στις 20 Μαρτίου 2023 ενώ, όπως γράφαμε τότε αλλά και όπως θα διαβάσετε στο νέο έγγραφο, οι προσπάθειες διαχείρισης του προβλήματος ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 2022. Πάντως, ο κ.Καραγιάννης δεν μπήκε στην νέα κυβέρνηση και στη θέση του τοποθετήθηκε ως υφυπουργός, ο τότε πρόεδρος της Αττικό Μετρό, Νίκος Ταχιάος.
Το έγγραφο από την κοινοπραξία ΑΒΑΞ-GHELLA-
Υπενθυμίζεται ότι το τότε δημοσίευμα των Data Journalists είχε κυρίως στηριχθεί στις επιστολές με τις οποίες η εταιρεία που λειτουργεί το Μετρό (ΣΤΑΣΥ) ζητούσε συνεχώς από την Αττικό Μετρό να μάθει που οφείλεται η εισροή των υδάτων στην υπόγεια σήραγγα ανάμεσα στους σταθμούς Πειραιάς και Δημοτικό Θέατρο. Μάλιστα, η ΣΤΑΣΥ είχε προχωρήσει σε χημική ανάλυση των λιμναζόντων υδάτων και διαπίστωσε ότι ήταν θαλασσινό νερό. Σε μία από αυτές τις επιστολές, μάλιστα, αποκαλύπτεται ότι η «λύση» της εκτροπής των υδάτων μέσα από σωλήνες και μεμβράνες PVC στην κεντρική αποχέτευση, εφαρμοζόταν ήδη από τον Δεκέμβριο. Δηλαδή, η μέθοδος που εμφανίζει ο εργολάβος ως τρόπο αντιμετώπισης στις 31 Μαΐου 2023, είχε ήδη εφαρμοστεί ένα εξάμηνο νωρίτερα. Ας δούμε όμως το αφήγημα που κτίζει ο ίδιος ο κατασκευαστής στο έγγραφο με την ονομασία «Εγχειρίδιο Λειτουργίας και Συντήρησης-Σύστημα συλλογής και απομάκρυνσης εισχωρούντων υδάτων μέχρι το αντλιοστάσιο του σταθμού «Πειραιάς»:
– Κατά τις ημερομηνίες 1/12/2022 και 5/12/2022 ο Ανάδοχος ειδοποιήθηκε από την Αττικό Μετρό για λιμνάζοντα ύδατα, δυσοσμία και σκουριές με εμφανή αποφλοίωση στις σιδηροτροχιές, στο τμήμα της σήραγγας εκατέρωθεν του σταθμού Πειραιάς.
– Από τις αυτοψίες που έγιναν επί σειρά ημερών διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, ότι: Στο άκρο του σταθμού «Πειραιάς» προς «Δημοτικό Θέατρο» έφθανε ποσότητα στραγγιδίων, λόγω της κατηφορικής κλίσης της σήραγγας προς το σταθμό Πειραιάς. Τα στραγγίδια ανέδυαν χαρακτηριστική οσμή αμμωνίας και θείου. Λόγω της πολύ μικρής κλίσης εντός του σταθμού, τα στραγγίδια δεν έρρεαν προς το φρεάτιο αποχέτευσης που βρίσκεται στο μέσον του σταθμού και λίμναζαν σε μικροποσότητες σε διάφορα σημεία των αβαθών καναλιών αποστράγγισης κλίνης τροχιάς. Εξ αιτίας της στασιμότητας τα στραγγίδια με την πάροδο του χρόνου ανέδυαν έντονη οσμή. Μικροποσότητες υδάτων υπήρχαν και στους καλωδιαδρόμους στις δύο πλευρές της σήραγγας.
– Στραγγίδια ανέβλυζαν σε συγκεκριμένα σημεία από οπές στο δάπεδο που είχαν διανοιχθεί κατά τη σκυροδέτηση της επιδομής για εκτόνωση των υδροστατικών πιέσεων. Στην ίδια περιοχή υπήρχαν σκουριές κάτω από τις σιδηροτροχιές και τους αποστατήρες των στρωτήρων (τσιμεντένια στοιχεία πάνω στα οποία πατούν οι σιδηροτροχιές). Σκουριές υπήρχαν και στα πρώτα 70 μέτρα της σήραγγας προς Μανιάτικα, παρόλο που δεν υπήρχαν στραγγίδια.
– Τα στραγγίδια ανέβλυζαν από διάφορα σημεία των άοπλων σκυροδεμάτων της επιδομής αλλά «οι ποσότητες ήταν τόσο μικρές που εξατμίζονταν πριν προλάβουν να φθάσουν στα αβαθή κανάλια απορροής αφήνοντας εκεί που είχαν εμφανισθεί άλατα και υγρασίες». Οι διελεύσεις των συρμών, με την βίαιη μετακίνηση αέριων μαζών και την διάχυση της θερμότητας, επέτειναν το φαινόμενο της διασποράς των στραγγιδίων, της εξάτμισης του νερού και της συσσώρευσης αλάτων.
– Τα συσσωρευόμενα άλατα γεφύρωναν το βρεγμένο σκυρόδεμα κάτω από τις σιδηροτροχιές με το σκυρόδεμα του στρωτήρα μειώνοντας την ηλεκτρική απομόνωση των σιδηροτροχιών.
– Ποσότητες στραγγιδίων αρκετές ώστε να συλλεχθούν και να παροχετευθούν ανέβλυζαν από έναν αρμό διακοπής σκυροδέτησης στην σήραγγα προς Δημοτικό Θέατρο και γύρω από σωλήνες που είναι τοποθετημένοι εγκάρσια στον άξονα της σήραγγας.
Σφουγγαρόπανα και νέα σημεία ανάβλυσης
Ξεκινώντας την αναφορά στα Μέτρα Αντιμετώπισης, η περιγραφή του αναδόχου αποκτά στοιχεία γραφικότητας:
– Αρχικά έγινε επιμελής καθαρισμός όλου του μήκους της σήραγγας στο οποίο παρουσιάστηκε πρόβλημα και επιμελημένη απομάκρυνση των λιμναζόντων υδάτων, των αλάτων και της σκουριάς «με χρήση σπάτουλας, σκούπας, συρματόβουρτσας, φτυαριού, σφουγγαρόπανου και νερού».
– Κατόπιν έγινε προσπάθεια σφράγισης με πολυουρεθάνες στον αρμό διακοπής σκυροδέτησης των αόπλων σκυροδεμάτων επιδομής και στον αρμό μεταξύ των rings 3694 και 3695, η οποία περιόρισε ελάχιστα τις εισροές. (rings είναι τα σημεία στα οποία ενώνονται τα segments που διαμορφώνουν την σήραγγα)
– Όμως, η σφράγιση στα σημεία εκείνα «είχε ως συνέπεια την εμφάνιση νέων σημείων ανάβλυσης στραγγιδίων προς Δημοτικό Θέατρο, τόσο στο δάπεδο της σήραγγας όσο και στους αρμούς μεταξύ των rings.
– Η εμφάνιση νέων σημείων ανάβλυσης προκάλεσε επέκταση του προβλήματος «αυξάνοντας το μήκος του έργου επί του οποίου πρέπει να ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης».
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ανάδοχος στο πλαίσιο αυτής της περιγραφής δεν δίνει κάποιο χρονοδιάγραμμα του πότε συνέβησαν όλα τα παραπάνω. Μήπως λοιπόν όλα τα παραπάνω αφορούν το διάστημα πριν βγει η επίσημη ανακοίνωση-απάντηση της Αττικό Μετρό στις 20/3/23. Οι πιο χαρακτηριστικές αναφορές εκείνης της καθησυχαστικής ανακοίνωσης σημείωναν, μεταξύ άλλων, ότι:
– «Το θέμα των διαρροών στη σήραγγα έχει αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και έχουν ήδη γίνει επεμβάσεις αφαίρεσης των όποιων οξειδώσεων και διαβρώσεων στις σιδηροτροχιές, οι οποίες σε κάθε περίπτωση δεν έθεταν προβλήματα λειτουργικότητας και ασφάλειας του ΜΕΤΡΟ».
- «Σήμερα η σιδηροτροχιά και η ηλεκτροφόρος τροχιά έχουν πλήρως αποκατασταθεί, χωρίς να παρατηρούνται νέες διαρροές ή επανεμφάνιση οξειδώσεων».
«Διαφυγόντα ρεύματα»
Όμως, είναι δεδομένο ότι λίγο μετά τις αποκαλύψεις του Μαρτίου, στις αρχές Απριλίου έγιναν μετρήσεις στην περιοχή του σταθμού «Πειραιάς» για «διαφυγόντα ρεύματα», δηλαδή ηλεκτρικά φορτία που κινούνται ανεξέλεγκτα στο δίκτυο. Τα φορτία αυτά (stray currents) είχαν εντοπισθεί από την εταιρεία που διαχειρίζεται τους συρμούς του Μετρό (ΣΤΑΣΥ) και η παρουσία τους αποδόθηκε στις σκουριές και τα άλατα λόγω τη εισροής υδάτων, οι οποίες «ακύρωναν» τις μονωτικές διατάξεις που είχαν τοποθετηθεί όταν το έργο κατασκευαζόταν. Μάλιστα, η κυκλοφορία των συρμών μεταξύ των σταθμών «Μανιάτικα» και «Δημοτικό Θέατρο» διακόπηκε εντελώς για ένα ολόκληρο 24ωρο προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες μετρήσεις και τότε έγινε η πρόταση από σύμβουλο του αναδόχου του έργου να τοποθετηθούν ειδικά πρόσθετα μονωτικά παρενθέματα για ενίσχυση της ηλεκτρικής μόνωσης.
Άρα οι οξειδώσεις συνεχίζονταν μετά τον Μάρτιο όπως και οι διαρροές. Στο έγγραφο της ΑΒΑΞ-GHELLA-ALSTOM, γίνεται μια αναλυτικά τεχνική περιγραφή του δικτύου αγωγών που έχει εγκατασταθεί με στόχο τα αναβλύζοντα ύδατα να συλλέγονται και να εκτρέπονται στην κεντρική αποχέτευση. Καταγράφονται επίσης οδηγίες ώστε να γίνεται «κάθε μήνα οπτικός έλεγχος του συστήματος συλλογής και αποχέτευσης για την επιβεβαίωση της ορθής λειτουργίας του». «Ιδιαίτερη προσοχή να δίνεται στην επιθεώρηση των σημείων συλλογής που διαμορφώνονται με μεμβράνη καθώς επίσης και στα σημεία συναρμογής, ώστε να επιβεβαιώνεται ότι δεν υπάρχουν διαρροές».
Μετά την τριετία, τι;
Υπενθυμίζεται ότι αυτή η κατάσταση αστοχίας καταγράφεται σε ένα έργο που κόστισε 470 εκατομμύρια (χωρίς τον ΦΠΑ) και χαρακτηρίστηκε «επίτευγμα» από τον τότε αρμόδιο υπουργό Κ. Αχ. Καραμανλή. Θεωρητικά, αυτές οι εργασίες δεν επιφέρουν τώρα πρόσθετο κόστος καθώς για τα πρώτα τρία χρόνια έχει την υποχρέωση ο ανάδοχος να αποκαθιστά τις όποιες αστοχίες.
Τι θα συμβεί όμως μετά την τριετία; Και τι θα ακολουθήσει εάν, με δεδομένη την πανίσχυρη υδροστατική πίεση (ο σταθμός Πειραιά φθάνει σε βάθος 29 μέτρων κάτω από την θάλασσα) και μέσα στα δεκάδες χρόνια λειτουργίας του, αυξηθούν οι εισροές «μέσω των ρηγματώσεων του σκυροδέματος» όπως αναφέρει το εγχειρίδιο;