Η απόδοση δικαιοσύνης στον ευαίσθητο τομέα των επενδύσεων είναι ανάγκη να γίνει έμπρακτα και όχι προσχηματικά
Η απονομή δικαιοσύνης σε φορολογικές υποθέσεις είναι ζητούμενο για το ελληνικό κράτος εδώ και πολλές δεκαετίες. Πολλές προσπάθειες έχουν καταγραφεί (οι περισσότερες αποτυχημένες) και το πρόβλημα εντείνεται, με σοβαρότερες συνέπειες τη δυσκολία προσέλκυσης επενδύσεων, τη μη απονομή δικαιοσύνης και τη συσσώρευση πλήθους υποθέσεων στα διοικητικά δικαστήρια της χώρας.
Η πολυνομία στην απονομή φορολογικής δικαιοσύνης, οι αυθαίρετες ερμηνείες των διατάξεων από τα όργανα του φορολογικού μηχανισμού, καθώς και οι συχνές συντεχνιακές συμπεριφορές των λειτουργών της φορολογικής διοίκησης έναντι των φορολογουμένων αποτελούν ενδεικτικές αιτίες του φαινομένου.
Πολλοί φορολογούμενοι, που αισθάνονται ότι αδικήθηκαν, καταφεύγουν στα διοικητικά δικαστήρια, αφού πρώτα περάσουν από τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών της ΑΑΔΕ.
Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) της ΑΑΔΕ θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν ένα είδος φορολογικού δικαστηρίου για τις υποθέσεις εκείνες που η ελλιπής τεκμηρίωση ή η κακή ερμηνεία των νόμων είναι πρόδηλη. Το πρόβλημα είναι ότι και η διεύθυνση αυτή, η οποία αποτελεί τη θεσμική βαλβίδα ασφάλειας του συστήματος, δεν είναι ανεξάρτητη, υπάγεται στο υπουργείο Οικονομικών και στελεχώνεται από υπαλλήλους κινούμενους αλληλέγγυα πολλές φορές με τους αυθαιρετούντες συναδέλφους τους. Έτσι, παρά τις χιλιάδες εγκυκλίους, υπάρχουν ακόμη γκρίζες περιοχές που χρήζουν ερμηνειών, ο ελεγκτικός μηχανισμός, ο οποίος σε κάποιες περιπτώσεις έχει αποδειχτεί διεφθαρμένος και με τιμωρητική διάθεση, δεν ερμηνεύει δίκαια, και οι ελεγχόμενοι, μη αποδεχόμενοι τα πρόστιμα, προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη. Την ίδια στιγμή εκατοντάδες περιπτώσεις, που η ΔΕΔ αδυνατεί να εξετάσει, οδηγούνται στα διοικητικά δικαστήρια.
Σαν αποτέλεσμα αυτών, σήμερα υπολογίζεται ότι περισσότερες από 5.200 υποθέσεις εκκρεμούν ακόμη για εξέταση στα διοικητικά δικαστήρια της χώρας. Ένα τεράστιο διοικητικό βάρος για την απονομή της δικαιοσύνης, η οποία καλείται να λύσει το πρόβλημα αξιοπιστίας της φορολογικής μηχανής. Έχει, όμως, αντικειμενικά τα μέσα και τη δυνατότητα η ελληνική Δικαιοσύνη; Πότε και από ποιους θα εξεταστούν σωστά όλες αυτές οι υποθέσεις;
Με τη συγκεκριμένη κατάσταση να σέρνεται επί δεκαετίες, το ελληνικό κράτος θεσμοθετεί το 2020, με τον Ν. 4714, την Επιτροπή Εξώδικης Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών. Σκοπός της επιτροπής, σύμφωνα με τον νόμο, είναι η εξώδικη επίλυση των εκκρεμών, ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, φορολογικών διαφορών. Η επιτροπή, η οποία σε σχέση με τη ΔΕΔ πληροί τα κριτήρια της ανεξαρτησίας, καθώς δεν αποτελείται από υπαλλήλους της ΑΑΔΕ, λειτουργεί σε τριμελή τμήματα, στα οποία συμμετέχουν ένας πρώην δικαστικός λειτουργός των διοικητικών δικαστηρίων με βαθμό τουλάχιστον εφέτη, ένα (1) μέλος του κύριου προσωπικού του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ενώ σε κάθε τμήμα προΐσταται ένα πρώην μέλος του Συμβουλίου της Επικρατείας ή πρώην δικαστικός λειτουργός των διοικητικών δικαστηρίων με βαθμό τουλάχιστον προέδρου Εφετών. Η επιτροπή δεν εξετάζει την ουσία των υποθέσεων, όπως η ΔΕΔ, αλλά προβαίνει σε εξωδικαστική επίλυση, μειώνοντας τα πρόστιμα και τους φόρους που έχουν καταλογιστεί σε ποσοστά τα οποία είναι ανάλογα με τον χρόνο αποπληρωμής τους.
Οι φορολογούμενοι, που έχουν ήδη προσφύγει στα δικαστήρια αλλά δεν έχει ακόμη εξεταστεί η περίπτωσή τους από αυτά, μπορούν να υποβάλουν αίτηση εξωδικαστικού συμβιβασμού προς την επιτροπή ηλεκτρονικά μέσω ειδικής πλατφόρμας.
Όμως (άλλη ελληνική παράνοια αυτή), από τις 28/07/2025, ημέρα κατά την οποία δημοσιεύτηκε η διάταξη για την επανεκκίνηση της διαδικασίας, μέχρι και σήμερα η πλατφόρμα της επιτροπής (https://www.eefdd.gr/) δεν δέχεται νέες αιτήσεις για άγνωστο λόγο!
Επομένως, προς το παρόν, η πλατφόρμα δεν λειτουργεί, η διαδικασία υποβολής αιτήσεων στην επιτροπή είναι αδύνατη και, ως εκ τούτου, η επιτροπή και τα τμήματά της μένουν ανενεργά.
Συμπερασματικά, για τις περιπτώσεις που ο φορολογικός ελεγκτικός μηχανισμός έχει επιβάλει ένα άδικο πρόστιμο, ο φορολογούμενος μπορεί να απευθυνθεί στη ΔΕΔ, η οποία, όμως, δύναται να απορρίψει σιωπηρά το αίτημά του, τότε να κάνει μια αίτηση για εξωδικαστικό συμβιβασμό στην Επιτροπή Εξώδικης Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών, της οποίας η πλατφόρμα δεν λειτουργεί και, τελικά, να προσφύγει στα φορολογικά δικαστήρια, τα οποία έχουν «μπουκώσει» και αδυνατούν στην πραγματικότητα να αποδώσουν δικαιοσύνη αποτελεσματικά, εντός εύλογου χρόνου, διορθώνοντας τις τυχόν αυθαιρεσίες και τα λάθη της φορολογικής διοίκησης.
Η κυβέρνηση οφείλει να εξετάσει πάρα πολύ προσεκτικά όλο το πλέγμα της σχέσης του φορολογουμένου με τη φορολογική διοίκηση, γιατί αυτή η σχέση αποτελεί σημαντικό κριτήριο για την εμπέδωση της εμπιστοσύνης στο σύστημα, με αποτέλεσμα την προσέλκυση νέων επενδύσεων, που τόσο χρειαζόμαστε για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Μια χώρα με δημόσιο χρέος ύψους 400 δισ. ευρώ δεν μπορεί να βασίζεται μόνον στον ηρωισμό των Ελλήνων επιχειρηματιών, μικρών και μεγάλων. Η επιχειρηματική δραστηριότητα πρέπει να θωρακιστεί από τις αυθαιρεσίες της φορολογικής διοίκησης. Η απονομή δικαιοσύνης στον ευαίσθητο τομέα της επιχειρηματικότητας είναι ανάγκη να αποδοθεί έμπρακτα και όχι προσχηματικά, μέσα από θεσμούς και σχήματα, που είτε δεν μπορούν είτε δεν θέλουν ή υποκριτικά… δεν λειτουργεί η πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων των φορολογουμένων!
*Ειδικός συνεργάτης φοροτεχνικός
