Μπορεί ο Ντόναλντ Τραμπ να αποκομίζει ολοένα και περισσότερα κέρδη από τις προσωπικές συμφωνίες που κλείνει ως Πρόεδρος με ιδιώτες μεγαλοεπιχειρηματίες σε όλον τον κόσμο και επενδύοντας στα κρυπτονομίσματα, όμως οι ευτυχισμένες μέρες που είχε υποσχεθεί στους Αμερικανούς εργαζομένους, όχι μόνον φαντάζουν πλέον ευσεβείς πόθοι, μα αναδεικνύονται και σε εφιάλτη γι’ αυτούς. Και τούτο γιατί τα στοιχεία για την εργασία στις ΗΠΑ που δημοσιεύθηκαν τον τελευταίο καιρό φανερώνουν μια άλλη αλήθεια.
Οι χρηματο-οικονομικοί κύκλοι που βασίζονται στην τεχνολογία και την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) για να παράξουν, προσωπικό, πλούτο και περιστοιχίζουν τον Πρόεδρο και συγκροτούν και τον πυρήνα της κυβέρνησής τους έχουν συμβάλλει, μέσω των εταιρειών τους, ώστε να έχουν περικοπεί πάνω από ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας από την αρχή του έτους, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου. Μόνον τον περασμένο Οκτώβριο καταγράφηκαν 153,074 απολύσεις λόγω της ευρείας αντικατάστασης του ανθρώπινου παράγοντα από εργαλεία ΤΝ. Τα στοιχεία που ραγδαία αποκαλύπτονται κατατάσσουν ήδη το 2025 μεταξύ των χειρότερων ετών για απώλειες θέσεων εργασίας εδώ και δεκαετίες.
Οι ΗΠΑ ήδη βρίσκονται σε μία δεινή κρίση, παρά τις βαρύγδουπες δηλώσεις του Τραμπ, τον κομπασμό του για την ειρηνοποιό δραστηριότητά του και την κινδυνολογία του για τα ναρκωτικά και την εγκληματικότητα, που συνήθως προέρχονται από κράτη των οποίων τις κυβερνήσεις δεν συμπαθεί. Για τον μέσο Αμερικανό, η Αμερική του Τραμπ μετατρέπεται σε μία δυστοπική επικράτεια, όπου οι μηχανές και οι υπηρεσίες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης κάνουν κράτει έως ότου λυθεί το ζήτημα της χρηματοδότησής τους, ενώ στον ιδιωτικό τομέα η ΤΝ νοημοσύνη που υιοθετούν οι επιχειρήσεις τους στερούν την δουλειά κι ο πληθωρισμός, εξαιτίας και της αδικαιολόγητης εμμονής του Τραμπ στους δασμούς συνεχίζει να καταβροχθίζει το εισόδημα των νοικοκυριών. Κι ο φαύλος κύκλος τροφοδοτείται ακόμη περισσότερο από την μείωση των καταναλωτικών δαπανών, που αποδυναμώνουν και τις μικρές επιχειρήσεις και συντηρούν το πάγωμα των προσλήψεων ή τις απολύσεις.
Βασικά στοιχεία
Τον περασμένο Οκτώβριο, οι Αμερικανοί εργοδότες (είτε στον δημόσιο, είτε στον ιδιωτικό τομέα) κατάργησαν 153.074 θέσεις εργασίας, σύμφωνα με έκθεση της εταιρείας επαγγελματικών υπηρεσιών Challenger, Gray & Christmas. Μία ραγδαία αύξηση κατά 183% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και κατά 175% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι.
Από την αρχή του έτους, έχουν περικοπεί περισσότερες από ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας. Αριθμός που αντιστοιχεί σε μία αύξηση 65% σε σύγκριση με τις 664.839 απολύσεις που ανακοινώθηκαν τους πρώτους δέκα μήνες του 2024 και σε αύξηση κατά 44% σε σύγκριση με ολόκληρο το έτος 2024.
Η εντυπωσιακή απώλεια του ενός εκατομμυρίου θέσεων εργασίας μόνο σε ένα έτος είναι ένα γεγονός που έχει συμβεί μόνο τέσσερις άλλες φορές τα τελευταία 32 χρόνια: το 2001 (το έτος που έσκασε η «φούσκα» των dot-com), το 2008 και το 2009 (εν μέσω της Μεγάλης Ύφεσης) και το 2020 (με το ξέσπασμα της πανδημίας της Covid-19). Μάλιστα, τον περασμένο μήνα σημειώθηκε ο υψηλότερος αριθμός απολύσεων για έναν μήνα Οκτώβριο που είχε να καταγραφεί από το 2003, όταν ανακοινώθηκαν μαζικές περικοπές θέσεων εργασίας στον τομέα των τηλεπικοινωνιών εξαιτίας της ευρείας χρήσης των κινητών τηλεφώνων.
Ο επικεφαλής εσόδων και ειδικός στην αγορά εργασίας στην Challenger, Gray & Christmas Άντριου Τσάλεντζερ αποδίδει τις περικοπές θέσεων εργασίας τον Οκτώβριο στην ταχεία εισαγωγή της Τεχνητής Νοημοσύνης σε πολλούς τομείς της εργασίας, στις περικοπές του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού, στη μείωση των καταναλωτικών και επιχειρηματικών δαπανών και στην αύξηση του κόστους.
Μάλιστα και για τον ίδιον, είναι απορίας άξιο οι τόσες πολλές απολύσεις τον Οκτώβριο, καθώς τα τελευταία χρόνια οι ανακοινώσεις για μεγάλες περικοπές θέσεων στο τέταρτο τρίμηνο έχουν γίνει λιγότερο συχνές. Όπως μάλιστα τονίζει, η επέκταση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, έχει κάνει τις εταιρείες πιο επιφυλακτικές σχετικά με τις απολύσεις εργαζομένων πριν από τις γιορτές, καθώς η πρακτική αυτή θεωρείται «ιδιαίτερα σκληρή» και βλάπτει την εικόνα της. Μάλλον, χάρις στον Τραμπ ο κυνισμός του κεφαλαίου δεν διστάζει πλέον να ξεδιπλώνεται ανενδοίαστα.
Τι πρέπει να περιμένουν οι Αμερικανοί (και οι υπόλοιποι) εργαζόμενοι
Οι αναλυτές αναμένουν ότι η αγορά εργασίας στις ΗΠΑ θα αποδυναμωθεί ακόμη περισσότερο, καθώς όσοι χάνουν τις δουλειές τους θα δυσκολευτούν να βρουν νέες, ενώ λόγω του πληθωρισμού και της δυστοκίας στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό δεν αναμένεται μία δραστήρια και ολυάσχολη εορταστική περίοδος. Σύμφωνα με τους ίδιους ερευνητές, οι εταιρείες έως σήμερα έχουν ανακοινώσει περίπου 375.000 εποχιακές προσλήψεις. Ένας αριθμός που είναι ο χαμηλότερος που έχει καταγραφεί μέχρι τον Νοέμβριο από τότε που η Challenger άρχισε να παρακολουθεί αυτά τα δεδομένα το 2012.
Ιδίως λόγω του «κλεισίματος» της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, λίγοι είναι οι δείκτες που είναι πλέον διαθέσιμοι για την αγορά εργασίας των ΗΠΑ, ενώ μεγάλες εταιρείες όπως η Amazon, η Starbucks, η Target και η UPS τις τελευταίες εβδομάδες έχουν ανακοινώσει απολύσεις.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η Target Corp. ανακοίνωσε σχέδια για την κατάργηση 1.800 θέσεων εργασίας, ή περίπου το 8% των εταιρικών θέσεων εργασίας στην πρώτη μεγάλη αναδιάρθρωσή της εδώ και χρόνια. Η Amazon.com Inc. δήλωσε ότι θα μειώσει 14.000 εταιρικές θέσεις εργασίας – μετά από προειδοποίηση του Διευθύνοντος Συμβούλου της ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα συρρικνώσει το εργατικό δυναμικό της εταιρείας . Παράλληλα, η Paramount Skydance Corp. απέλυσε 1.000 εργαζόμενους. Άλλες εταιρείες που μειώνουν εταιρικές θέσεις εργασίας περιλαμβάνουν την Starbucks Corp., την Delta Air Lines Inc., την CarMax Inc., την Rivian Automotive Inc. και την Molson Coors Beverage Co., οι οποίες μείωσαν περίπου το 9% του μισθωτού εργατικού δυναμικού τους.
Οι λόγοι που προβάλλουν οι εταιρείες για τη μείωση των θέσεων εργασίας φυσικά ποικίλλουν. Η UPS δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι μείωσε το λειτουργικό της εργατικό δυναμικό – το οποίο περιλαμβάνει οδηγούς παράδοσης και χειριστές δεμάτων – κατά 34.000, περίπου κατά 70% περισσότερο από ό,τι είχε προβλέψει προηγουμένως. Η εταιρεία διαχείρισης δεμάτων επικαλέστηκε την αυξημένη χρήση αυτοματισμού, η οποία έχει αυξήσει την παραγωγικότητα.
Άλλοι επιχειρηματίες εστιάζονται περισσότερο στην ελάττωση των πολλαπλών επιπέδων διαχείρισης μέσα σε μία εταιρεία, στη μείωση των υπερβολικών προσλήψεων που προκάλεσαν οι ανάγκες από την πανδημία και στην προστασία των περιθωρίων κέρδους από το πρόσθετο κόστος των δασμών του Τραμπ. Ιδίως για τους τελευταίους, καθώς αναμενόταν πως οι αυξημένοι δασμοί θα οδηγούσαν σε αύξηση των τιμών, πολλοί εργοδότες έχουν απορροφήσει τις αυξήσεις των τιμών για να παραμείνουν τα προϊόντα τους ανταγωνιστικά και σ’ αντιστάθμισμα -έτσι είναι ο νόμος της συσσώρευσης κεφαλαίου και της παραγωγής υπεραξίας άλλωστε- επέλεξαν να μειώσουν το κόστος της εργασίας και άλλα λειτουργικά κόστη στις επιχειρήσεις τους.
Δεν είναι μόνο οι τεχνολογικοί τομείς
Πέρα από τον τεχνολογικό τομέα όμως κι αρκετοί άλλοι τομείς κατέγραψαν μαζικές περικοπές τον Οκτώβριο:
Ο τομέας της αποθήκευσης κρατεί τα ηνία στις απολύσεις στον τομέα της βιομηχανίας με 47.878 περικοπές θέσεων εργασίας μόνο τον Οκτώβριο, ανεβάζοντας το σύνολο του τομέα για το 2025 σε 90.418 . Μία αύξηση 378% σε σχέση με πέρυσι. Η αύξηση αυτή αντανακλά την αναδιάρθρωση που οφείλεται στον αυτοματισμό μετά την εποχή της πανδημίας. Αλλά και το λιανικό εμπόριο ανακοίνωσε 2.431 περικοπές τον Οκτώβριο. Ο τομέας έχει καταργήσει 88.664 θέσεις εργασίας το 2025, αύξηση 145% από τις 36.136 που είχαν ανακοινωθεί έως τον Οκτώβριο του 2024.
Οι εταιρείες καταναλωτικών προϊόντων από την πλευρά τους μείωσαν 3.409 θέσεις εργασίας τον Οκτώβριο, ανεβάζοντας το σύνολο του 2025 σε 41.033 – αύξηση 21% σε ετήσια βάση. Ο τομέας των υπηρεσιών ανακοίνωσε 1.990 περικοπές τον Οκτώβριο. Αυτός ο τομέας, ο οποίος περιλαμβάνει εταιρείες στελέχωσης και εξωτερικής ανάθεσης, έχει καταργήσει 63.580 θέσεις εργασίας το 2025, αύξηση 62% σε σχέση με πέρυσι. Σημειωτέον, πως σε τούτον τον τομέα εργάζονται κατά κύριο λόγο μετανάστες, όπως αυτούς που ο Τραμπ συλλαμβάνει και στέλνει σιδηροδέσμιους στις φυλακές του Μπουκέλε. Οι περικοπές στον χρηματοπιστωτικό τομέα ανήλθαν σε 2.582 τον Οκτώβριο, με 48.968 θέσεις εργασίας να καταργούνται το 2025 -από 38.625 πέρυσι.
Αντικρουόμενα στοιχεία, λόγω κυβερνητικού shutdown
Ωστόσο, μια άλλη έκθεση που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη από την ADP δείχνει ότι η απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε περισσότερο από το αναμενόμενο τον περασμένο μήνα. Μετά από μια ιστορική μείωση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα τους τελευταίους μήνες, προστέθηκαν 42.000 θέσεις εργασίας τον Οκτώβριο. Βέβαια, όπως παρατηρούν έγκυροι αναλυτές, τα στοιχεία της τα στοιχεία της ADP δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τα αντίστοιχα της ομοσπονδιακής υπηρεσίας BLS, καθώς κατηγοριοποιεί τις συνθήκες, στηρίζεται περισσότερο στα στοιχεία για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις κι αγνοεί μερικώς τον ομοσπονδιακό τομέα ή τομείς όπως η εστίαση κλπ.
Το συνεχιζόμενο κλείσιμο σημαντικών τμημάτων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης είχε ως αποτέλεσμα την απώλειες μισθοδοσίας για τους ομοσπονδιακούς εργαζόμενους, την μη έκδοση νέων δανείων από την κυβερνητική Διοίκηση Μικρών Επιχειρήσεων, τις περικοπές σε πολιτιστικούς οργανισμούς, μουσεία, ακόμη και ζωολογικούς κήπους . Και φυσικά την απουσία στοιχείων για την απασχόληση από το ομοσπονδιακό Γραφείο Στατιστικών Εργασίας( BLS).
Από την πλευρά της και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει προβλέψει βέβαια μια εξασθένηση στην αγορά εργασίας, αλλά ο πρόεδρος Τζερόμ Πάουελ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι είχε παρατηρήσει μόνο μια «πολύ σταδιακή ψύξη».
Η διακυβέρνηση Τραμπ κάνει κακό στην εργασία, αντίθετα με όσα εξαγγέλλει. Η αντίληψή του για την διακυβέρνηση που εστιάζεται πρωτίστως στις «δουλειές» που κάνουν αυτός κι οι φίλοι του, καθόλου δεν λαμβάνει υπ’ όψη του τον ανθρώπινο παράγοντα. Οι Αμερικανοί εργαζόμενοι βλέπουν ακόμη και «συνεταίρους» από τα Εμιράτα στα επιχειρησιακά σχέδια του Τραμπ, όπως τον Χουσάιν Σαουάνι να επεκτείνει τις δραστηριότητές τους για data center στις ΗΠΑ.
Με τον Τραμπ, στον οποίον οι εταιρείες του Σαουάνι να πληρώνουν 6 εκατ. στον ίδιον τον Πρόεδρο για τις άδειες και τη διαχείριση, να τον διαβεβαιώνει πως εάν φέρνει επενδύσεις δισεκ. δολαρίων θα τον απαλλάξει από τους περιβαλλοντικούς περιορισμούς. Και τους δύο γιούς του, Έρικ και Ντον Τζ. να επωφελούνται από τις επενδύσεις του Σαουάνι για να ιδρύσουν το δικό τους American Data Centers στη Ν.Καρολίνα, που μοιάζει πολύ σε εκείνο του Σαουάνι. Φυσικά για να αποκομίζουν τα δικά τους κέρδη, σε τεχνολογικό επίπεδο και σε bitcoins, χωρίς να νοιάζονται για τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Τις οποίες πληρώνουν στο πετσί τους οι Αμερικανοί εργαζόμενοι.
