Εκείνη τη μέρα ο Dow Jones σπάει για πρώτη φορά το φράγμα των 1.000 μονάδων. Και τότε ξεσπάνε μπόρες – η μία μετά την άλλη
Τα tickers γράφουν πράσινο, οι traders παρακολουθούν τη ροή εντολών, και σε κάθε νέα ένδειξη οι ψίθυροι στην αίθουσα δυναμώνουν.
Στις τελευταίες πράξεις, ο αριθμός που για δεκαετίες λειτουργεί ως ψυχολογικό ταβάνι τελικά σπάει: 1.003,16 μονάδες.
Για πρώτη φορά στα χρονικά, ο Dow περνά πάνω από τις 1.000. Το πλήθος «ανασαίνει» σαν να ολοκληρώθηκε ένα μακροχρόνιο στοίχημα με την ίδια την αγορά. Το ημερολόγιο γράφει 14 Νοεμβρίου 1972.
Την ώρα που πανηγυρίζουν, λίγοι καταλαβαίνουν ότι το ράλι αυτό δεν είναι η αρχή μιας εποχής ευφορίας, αλλά το τελευταίο μεγάλο ανοδικό κύμα πριν την καταιγίδα: πόλεμος στο Βιετνάμ, πληθωρισμός, η πετρελαϊκή κρίση του ’73, πολιτικές αναταράξεις, ύφεση. Σε λιγότερο από τρία χρόνια, ο ίδιος δείκτης που σπάει εκείνη τη στιγμή των φράγμα των 1.000 μονάδων, θα βρίσκεται στις 577.
Από τον θρίαμβο στην κατάρρευση
Τις πρώτες μέρες του Δεκεμβρίου ο δείκτης αγγίζει 1.036 μονάδες. Μοιάζει σαν να ανοίγεται ένας καινούργιος αιώνας μπροστά στη Wall Street.
Μέχρι τη στιγμή που η είδηση σκάει σαν χειροβομβίδα: κατάρρευση των ειρηνευτικών συνομιλιών για το Βιετνάμ.
Ο Dow πέφτει απότομα. Η ψυχολογία σπάει. Και μέσα σε λίγους μήνες, ο κόσμος αλλάζει ξανά. Το 1973 η πετρελαϊκή κρίση ανατινάζει την παγκόσμια οικονομία. Ο πληθωρισμός καλπάζει. Τα επιτόκια σκαρφαλώνουν.
Το σκάνδαλο Watergate και η παραίτηση Νίξον ολοκληρώνουν την εικόνα ενός συστήματος που δεν τρίζει απλά. Καταρρέει με κρότο.
Η πτώση είναι ανελέητη. Στις 6 Δεκεμβρίου 1975, ο Dow κατρακυλά στις 577,60 μονάδες. Η γενιά που πανηγύριζε το 1.000 τώρα αναρωτιέται αν θα το ξαναδεί ποτέ.
Το ξαναβλέπει. Αλλά δέκα ολόκληρα χρόνια μετά, το 1982. Μία δεκαετία χρειάστηκε για ανακτηθεί το έδαφος.
Και στο σήμερα
Κι όμως, η ιστορία δεν τελειώνει εκεί. Από εκείνη τη μέρα του ’72 μέχρι σήμερα, η Wall Street αλλάζει εποχές, πρόεδρους, κρίσεις, φούσκες, τεχνολογίες. Κι όμως, η καμπύλη της μακροπρόθεσμα τείνει πάντα προς τα πάνω.
Μόνο που αυτό το «πάνω» δεν μοιάζει πια με το παλιό.
Σήμερα, ο Dow δεν παλεύει για τις 1.000 μονάδες. Ούτε για τις 10.000.Ούτε για τις 20.000 ή τις 30.000.
Μόλις προχθές ο δείκτης έσπασε τις 48.000 μονάδες. Ένα νούμερο που, για τους traders του 1972, θα ακουγόταν σαν επιστημονική φαντασία.
Φούσκα ή απλώς η νέα εποχή;
Οι αναλυτές διχάζονται.
Άλλοι βλέπουν τη δυναμική της τεχνητής νοημοσύνης, τα κέρδη των Big Tech, την οικονομία που αρνείται να μπει σε ύφεση.
Άλλοι βλέπουν καμπανάκια κινδύνου: υπερσυγκέντρωση σε λίγες μετοχές, stretched αποτιμήσεις, ιστορικά χαμηλά risk premia, δείκτες που «φωνάζουν» υπερθέρμανση.
Κάποιοι μιλούν ανοιχτά για φούσκα τεχνολογίας 2.0 ή ακόμη και για νέο 1929. Άλλοι προβλέπουν ότι μια «διορθωτική καταιγίδα» είναι αναπόφευκτη.
Η μνήμη της κατάρρευσης από τις 1.036 στις 577 μονάδες είναι ακόμη εκεί — και υπενθυμίζει ότι η αγορά έχει τον τρόπο της να προσγειώνει τους υπεραισιόδοξους.
Κι όμως, υπάρχει και μια άλλη ανάγνωση.
Όπως το 1972 ήταν η αρχή ενός νέου χρηματιστηριακού κόσμου, έτσι και το 2025 ίσως να είναι το κατώφλι ενός επόμενου.
Ταβάνι και πάτωμα
Στην αίθουσα συναλλαγών του 1972, οι άνθρωποι κοιτάζουν τις 1.000 μονάδες σαν να έσπασαν τον τοίχο του ήχου. Σήμερα, οι επενδυτές κοιτούν τις 48.000 με την ίδια απορία:
Πού είναι πλέον το ταβάνι; Και ακόμη πιο σημαντικό: Πόσο απότομα μπορεί να εμφανιστεί το πάτωμα;
