Νέα ευρήματα από την αποστολή Cassini της NASA στο σύστημα του Κρόνου αποκάλυψαν ότι θερμότητα διαρρέει από τον Βόρειο Πόλο του δορυφόρου Εγκέλαδου γεγονός που υποδηλώνει ότι ο τεράστιος υπόγειος ωκεανός του μπορεί να έχει πολύ πιο σταθερό κλίμα απ’ ό,τι πιστευόταν μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τους ερευνητές αυτό σημαίνει ότι ο Εγκέλαδος θα μπορούσε να είναι το ιδανικό μέρος για την εξέλιξη της ζωής.
Αν και η παγωμένη επιφάνειά του Εγκέλαδου είναι έρημη ο υπόγειος ωκεανός έχει διαπιστωθεί ότι περιέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά για τη ζωή όπως νερό, ενέργεια και βασικά χημικά στοιχεία. Μέχρι πρόσφατα οι επιστήμονες δεν ήταν βέβαιοι αν η εσωτερική θερμοκρασία του δορυφόρου ήταν αρκετά σταθερή ώστε να επιτρέψει την εμφάνιση οργανισμών. Τώρα όμως, τα νέα δεδομένα δείχνουν ότι ο Εγκέλαδος διαθέτει έναν ωκεανό όπου η ζωή θα μπορούσε να επιβιώσει.
«Πιστεύουμε ότι η ζωή χρειάζεται σταθερότητα για να επιβιώσει επομένως, το γεγονός ότι η ενέργεια του Εγκέλαδου είναι σταθερή σημαίνει ότι πιθανότατα και το υπόγειο περιβάλλον του είναι σταθερό» αναφέρει η Δρ. Κάρλι Χόουετ από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Ένας παγωμένος αλλά ενεργός κόσμος
Ο Εγκέλαδος με διάμετρο περίπου 500 χιλιόμετρα είναι ο έκτος μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου. Στην επιφάνεια η θερμοκρασία πέφτει έως και τους –201 βαθμούς Κελσίου ωστόσο κάτω από τον πάγο υπάρχει αρκετή θερμότητα για να διατηρείται ένας τεράστιος ωκεανός σε υγρή μορφή. Η θερμότητα αυτή προέρχεται από ένα φαινόμενο που ονομάζεται παλιρροϊκή θέρμανση: ο Εγκέλαδος πιέζεται και τεντώνεται από τη βαρύτητα του Κρόνου, δημιουργώντας εσωτερική τριβή και θερμότητα.
Για να μπορεί ο ωκεανός να παραμείνει βιώσιμος η ενέργεια που εισέρχεται πρέπει να είναι ίσως ίση με αυτήν που διαφεύγει. «Αν ο Εγκέλαδος χάνει περισσότερη ενέργεια απ’ όση δέχεται, θα ψυχθεί και ο ωκεανός του θα παγώσει κακό νέο για τη ζωή! Αν αντίθετα δέχεται περισσότερη ενέργεια απ’ όση χάνει, ο ωκεανός θα θερμανθεί και θα λιώσει τον πάγο από κάτω, αλλάζοντας τη θερμοκρασία και τη χημεία του» λέει η Χόουετ.
Θερμότητα από τον Βορρά
Μέχρι τώρα, η θερμότητα που διαρρέει από τον Εγκέλαδο είχε εντοπιστεί μόνο στον Νότιο Πόλο, όπου τα εντυπωσιακά ρήγματα “tiger stripes” εκτοξεύουν πίδακες νερού και πάγου στο διάστημα — ανακαλύφθηκαν από την αποστολή Cassini το 2005. Τώρα, οι επιστήμονες υπολόγισαν πόση θερμότητα διαφεύγει από τον Βόρειο Πόλο, προερχόμενη από τον υπόγειο ωκεανό. Η ανάλυση έδειξε ότι η επιφάνεια του Βόρειου Πόλου είναι περίπου 7 βαθμούς Κελσίου θερμότερη απ’ ό,τι αναμενόταν.
Από αυτές τις μετρήσεις, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ο Εγκέλαδος χάνει περίπου 46 milliwatts ανά τετραγωνικό μέτρο, δηλαδή 35 γιγαβάτ συνολικά — ποσότητα σχεδόν ίση με την ενέργεια που παράγεται από τη βαρυτική θέρμανση. Σε συνδυασμό με τη γνωστή απώλεια ενέργειας από τον Νότιο Πόλο, η συνολική απώλεια ανέρχεται σε 54 γιγαβάτ — αποδεικνύοντας ότι ο δορυφόρος βρίσκεται σε ενεργειακή ισορροπία. «Αυτό υποστηρίζει την ιδέα ότι ο Εγκέλαδος διαθέτει ωκεανό μακράς διάρκειας και σταθερότητας, στον οποίο η ζωή έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να εξελιχθεί» λέει η Χόουετ.
Θα μπορούσε να υπάρχει ζωή;
Αν και οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη αν υπάρχει ζωή στον Εγκέλαδο, εικάζουν ότι αν υπάρχει, μπορεί να μοιάζει με τα πλάσματα που ζουν κοντά στα υδροθερμικά στόμια των ωκεανών της Γης — όπως γαρίδες, καβούρια και αστακοί, που επιβιώνουν χωρίς φως, τρεφόμενα με χημική ενέργεια.
«Ίσως η ζωή στον Εγκέλαδο να μοιάζει κάπως έτσι ή ίσως και καθόλου έτσι!» αναφέρει η Χόουετ. Το επόμενο βήμα για τους ερευνητές είναι να προσδιορίσουν πόσο παλιοί είναι οι ωκεανοί του δορυφόρου. Αν αποδειχθεί ότι υπάρχουν εδώ και αρκετά εκατομμύρια χρόνια, αυτό θα μπορούσε να δικαιολογήσει μια νέα αποστολή που θα αναζητήσει χημικά ίχνη ζωής στους παγωμένους πίδακες του Νότιου Πόλου του δορυφόρου ή ακόμη και να τρυπήσει τον πάγο για να φτάσει στον υπόγειο ωκεανό του.
