Η ευρωπαϊκή προσπάθεια να αξιοποιηθούν τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας φαίνεται να “κολλάει” στις αντιρρήσεις του Βελγίου — ενώ και η Σλοβακία υπενθυμίζει πως είναι έτοιμη να μπλοκάρει το σχέδιο, όπως σημειώνει σε ρεπορτάζ του ο ιστότοπος Politico.
Το Βέλγιο ζητά χρηματοοικονομικές εγγυήσεις από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προτού εγκρίνει το δάνειο, το οποίο βασίζεται στα ρωσικά κρατικά κεφάλαια που παραμένουν παγωμένα στο βελγικό έδαφος. Σύμφωνα με αξιωματούχους ενήμερους για τις συνομιλίες, οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να πείσουν την κυβέρνηση των Βρυξελλών απέβησαν άκαρπες την Παρασκευή.
Η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω μετά τη δήλωση του πρωθυπουργού της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι η Μπρατισλάβα δεν θα συμμετάσχει σε “νομικά ή χρηματοοικονομικά σχήματα” για τη δέσμευση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, εφόσον τα κεφάλαια αυτά χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικές δαπάνες της Ουκρανίας.
Η τοποθέτηση Φίτσο υπογραμμίζει το νομικό αδιέξοδο που αντιμετωπίζει η Κομισιόν, καθώς χώρες της ΕΕ με φιλική στάση προς το Κρεμλίνο διατηρούν τη δυνατότητα άσκησης βέτο στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας — κάτι που αποτελεί επίσης βασικό σημείο προβληματισμού και για το Βέλγιο. Η Επιτροπή επιχειρεί να χαράξει ένα νομικό “παραθυράκι” ώστε τα ρωσικά κεφάλαια να παραμείνουν δεσμευμένα έως ότου η Μόσχα τερματίσει τον πόλεμο και καταβάλει αποζημιώσεις στην Ουκρανία.
Χωρίς μια τέτοια λύση, η Σλοβακία ή η Ουγγαρία θα μπορούσαν να μπλοκάρουν συνολικά την πρωτοβουλία, καθώς η ΕΕ χρειάζεται να ανανεώνει το καθεστώς των κυρώσεων ανά εξάμηνο — εξέλιξη που θα μπορούσε να οδηγήσει στην επιστροφή των δεσμευμένων κεφαλαίων στη Ρωσία.
Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ αναμένεται να επανεξετάσουν το θέμα στο προσεχές Ecofin στις Βρυξέλλες, με την προσδοκία ότι η Κομισιόν θα παρουσιάσει επίσημα εναλλακτικές επιλογές χρηματοδότησης της Ουκρανίας, σε περίπτωση που το σχέδιο με τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία δεν προχωρήσει.
Ο κατάλογος αυτών των επιλογών αποσκοπεί στο να υπενθυμίσει στα κράτη-μέλη ότι, αν δεν βρεθεί συμφωνία, θα χρειαστεί να συνεισφέρουν με εθνικούς πόρους — κάτι ιδιαίτερα δύσκολο για οικονομίες που εξακολουθούν να επουλώνουν τις πληγές της πανδημίας. Η Σλοβακία, για παράδειγμα, είδε το δημόσιο χρέος της να αγγίζει το 88,2% του ΑΕΠ το καλοκαίρι.
Αναζητώντας εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης
Η Κομισιόν εξετάζει και άλλες οδούς ενίσχυσης της ουκρανικής οικονομίας, ώστε το Κίεβο να μπορέσει να συνεχίσει την άμυνά του απέναντι στη Ρωσία.
Στο επίκεντρο βρίσκεται και η Νορβηγία, της οποίας ο υπουργός Οικονομικών φτάνει στις Βρυξέλλες την Τετάρτη για συνομιλίες σχετικά με τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας. Ορισμένοι οικονομολόγοι και πολιτικοί του Όσλο έχουν προτείνει η Νορβηγία —με την υποστήριξη του τεράστιου κρατικού επενδυτικού ταμείου της— να εγγυηθεί το δάνειο αποζημιώσεων, αν και οι πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο θεωρούνται περιορισμένες.
Παράλληλα, η Επιτροπή ενθαρρύνει τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να αξιοποιήσουν την πρόσφατη πρωτοβουλία ύψους 150 δισ. ευρώ, γνωστή ως SAFE, για την προμήθεια αμυντικού εξοπλισμού, με στόχο την ταχύτερη αποστολή όπλων στην Ουκρανία.
Ωστόσο, χωρίς την υποχώρηση Βελγίου, Ουγγαρίας και Σλοβακίας, η πρόοδος του σχεδίου παραμένει εξαιρετικά δύσκολη.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συναντηθούν ξανά στα μέσα Δεκεμβρίου, όμως σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, μια συμφωνία τότε ενδέχεται να έρθει πολύ αργά, καθώς θα χρειαστούν μήνες για να εγκριθούν τα επιμέρους στοιχεία από ορισμένα εθνικά κοινοβούλια — μεταξύ αυτών της Γαλλίας και της Γερμανίας.
Οι καθυστερήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν και αλυσιδωτές επιπτώσεις στη διεθνή χρηματοδότηση της Ουκρανίας: το ΔΝΤ είναι διατεθειμένο να χορηγήσει νέα δάνεια μόνο εφόσον διαπιστώσει ότι τα δημόσια οικονομικά του Κιέβου παραμένουν βιώσιμα — και το σχέδιο αξιοποίησης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων θεωρείται καθοριστικό γι’ αυτό.
