Ερευνητές του Northwestern University παρουσίασαν μια νανοϊατρική εκδοχή κλασικού χημειοθεραπευτικού, η οποία σε προκλινικές μελέτες εμφανίστηκε έως και 20.000 φορές πιο ισχυρή από τη συμβατική μορφή και χωρίς ανιχνεύσιμες παρενέργειες στα πειραματόζωα. Η προσέγγιση βασίζεται στα Σφαιρικά Νουκλεϊνικά Οξέα (Spherical Nucleic Acids – SNAs): μικροσκοπικές δομές όπου κλώνοι DNA/RNA «ντύνουν» έναν νανοπυρήνα, βελτιώνοντας θεαματικά τη διαλυτότητα και τη στοχευμένη είσοδο του φαρμάκου στα καρκινικά κύτταρα.
Στις δοκιμές σε μοντέλα οξείας μυελογενούς λευχαιμίας (AML), η «SNA-εκδοχή» του γνωστού φαρμάκου 5-φθοριοουρακίλη (5-FU):
εισχώρησε στα καρκινικά κύτταρα 12,5x αποτελεσματικότερα,
επιβράδυνε την εξέλιξη της νόσου έως 59x,
και δεν προκάλεσε βλάβες σε υγιείς ιστούς στα ζώα που μελετήθηκαν.
Ο επικεφαλής καθηγητής Chad A. Mirkin έκανε λόγο για ένα βήμα που «αν μεταφραστεί σε ανθρώπους θα μπορούσε να σημαίνει ισχυρότερη και πιο ανεκτή χημειοθεραπεία». Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο ACS Nano.
Πώς δουλεύει η τεχνολογία SNA
Υπερ-διαλυτότητα: Το 5-FU έχει χαμηλή διαλυτότητα (<1%)· όταν «δεθεί» πάνω σε SNA, γίνεται πολύ πιο υδατοδιαλυτό και αξιοποιήσιμο από τον οργανισμό.
Έξυπνη είσοδος: Τα SNA αναγνωρίζονται και «καταπίνονται» φυσικά από κύτταρα του μυελού (μυελοειδή), επιτρέποντας σ στοχευμένη ενδοκυττάρια παράδοση.
Ελεγχόμενη απελευθέρωση: Ενζυματικοί μηχανισμοί διασπούν το DNA-«περίβλημα» και απελευθερώνουν το δραστικό, σκοτώνοντας το καρκινικό κύτταρο εκ των έσω.
Προστασία υγιών ιστών: Η στοχοποίηση περιορίζει την συστημική τοξικότητα που βλέπουμε σε κλασικά σχήματα.
Γιατί έχει σημασία
Η κλασική χημειοθεραπεία πλήττει και υγιή κύτταρα, προκαλώντας συχνά έντονες παρενέργειες. Η δομική νανοϊατρική των SNA μετατρέπει τον τρόπο χορήγησης: αντί να «πλημμυρίζει» ο οργανισμός με φάρμακο, μεγάλες και στοχευμένες δόσεις φτάνουν εκεί που χρειάζονται περισσότερο.
Τι ακολουθεί
Η ομάδα του Northwestern σχεδιάζει ευρύτερες προκλινικές δοκιμές (περισσότερα μικρά/μεγάλα ζωικά μοντέλα) και, εφόσον εξασφαλιστεί χρηματοδότηση και έγκριση, κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.
Σημαντικό: Τα αποτελέσματα είναι προκλινικά. Δεν αποτελούν ιατρική οδηγία, ούτε ένδειξη άμεσης κλινικής χρήσης. Ασθενείς πρέπει να συμβουλεύονται τον θεράποντα ιατρό τους για εξατομικευμένη θεραπεία.
Mini-FAQ για αναγνώστες
Τι είναι τα SNA; Σφαιρικές νανοδομές με «τρίχα» DNA/RNA γύρω από έναν πυρήνα. Δρουν σαν φορείς ακριβείας για φάρμακα/γονίδια.
Για ποιους καρκίνους μιλάμε; Η συγκεκριμένη εργασία εστίασε σε AML· όμως η πλατφόρμα SNA έχει μελετηθεί ευρύτερα σε καρκινικούς και νευρολογικούς στόχους.
Υπάρχουν παρενέργειες; Δεν ανιχνεύθηκαν στα πειραματόζωα της μελέτης. Σε ανθρώπους θα αξιολογηθούν μόνο μέσω κλινικών δοκιμών.
