Ο αιματοκρίτης, είναι μια βασική μέτρηση του αίματος που αντικατοπτρίζει το ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα.
Ο χαμηλός αιματοκρίτης, που συχνά σχετίζεται με αναιμία, μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση, αδυναμία και μειωμένη αντοχή, ενώ τα υψηλά επίπεδα αιματοκρίτη μπορεί να αυξήσουν τους καρδιαγγειακούς κινδύνους εάν δεν ρυθμίζονται.
Τι είναι ο αιματοκρίτης και γιατί έχει σημασία;
Ο αιματοκρίτης αναφέρεται στο ποσοστό του όγκου του αίματος που καταλαμβάνεται από ερυθρά αιμοσφαίρια. Συνήθως μετριέται ως ποσοστό στο πλαίσιο μιας γενικής αίματος (CBC).
Φυσιολογικά εύρη αναφοράς αιματοκρίτη:
Ο χαμηλός αιματοκρίτης μπορεί να οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου, απώλεια αίματος, χρόνια ασθένεια ή δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών.
Οι διατροφικές παρεμβάσεις είναι συχνά αποτελεσματικές στην αποκατάσταση των επιπέδων, ειδικά όταν οι ελλείψεις είναι η βασική αιτία.
Ποια θρεπτικά συστατικά βοηθούν στην αύξηση του αιματοκρίτη φυσικά;
Τρία θρεπτικά συστατικά συνδέονται στενότερα με την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και τη ρύθμιση του αιματοκρίτη:
- Σίδηρος: Απαραίτητος για τη σύνθεση αιμοσφαιρίνης και τον σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων
- Βιταμίνη Β12: Υποστηρίζει τη σύνθεση DNA και τη δημιουργία ερυθρών αιμοσφαιρίων
- Φολικό οξύ (βιταμίνη Β9): Απαραίτητο για τη σωστή κυτταρική διαίρεση και την ωρίμανση των ερυθρών αιμοσφαιρίων
Επιπλέον, η βιταμίνη C βοηθά στην αύξηση της απορρόφησης σιδήρου, ειδικά από φυτικές πηγές.
Ποιες είναι οι καλύτερες τροφές για την αύξηση των επιπέδων αιματοκρίτη;
Ο παρακάτω πίνακας κατατάσσει τις κορυφαίες τροφές, που ενισχύουν τον αιματοκρίτη, με βάση την περιεκτικότητα σε σίδηρο και βιταμίνες Β, τη συνιστώμενη πρόσληψη και τα πρόσθετα οφέλη τους στην υγεία.
Κορυφαίες τροφές που βοηθούν στην αύξηση του αιματοκρίτη
Ο αιμικός σίδηρος (από ζωικές πηγές) απορροφάται πιο εύκολα από τον μη αιμικό σίδηρο (από φυτά), αλλά ο συνδυασμός φυτικών πηγών με τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C βελτιώνει σημαντικά τη βιοδιαθεσιμότητα.
Πόσο πρέπει να τρώτε για να αυξήσετε με ασφάλεια τον αιματοκρίτη;
Η ακριβής ποσότητα ποικίλλει ανάλογα με μεμονωμένους παράγοντες όπως το φύλο, η ηλικία, η κατάσταση υγείας και οι τρέχουσες εξετάσεις αίματος.
Ωστόσο, οι γενικοί διατροφικοί στόχοι βασίζονται στις Συνιστώμενες Ημερήσιες Ποσότητες (ΣΗΠ):
Σίδηρος:
- Άνδρες: 8 mg/ημέρα
- Γυναίκες (19–50): 18 mg/ημέρα
- Έγκυες γυναίκες: 27 mg/ημέρα
- Βιταμίνη B12: 2,4 µg/ημέρα
- Φολικό οξύ: 400 µg/ημέρα (600 µg/ημέρα για έγκυες γυναίκες)
Εάν στοχεύετε στην αύξηση του αιματοκρίτη μόνο μέσω διατροφής:
- Συμπεριλάβετε 1–2 γεύματα πλούσια σε σίδηρο ημερησίως
- Συνδυάστε με 1–2 μερίδες πηγών βιταμίνης C (π.χ. εσπεριδοειδή, πιπεριές, ακτινίδιο)
- Εναλλάξτε τρόφιμα πλούσια σε Β12 και φολικό οξύ εβδομαδιαίως για ισορροπία
Ο χρονίως χαμηλός αιματοκρίτης θα πρέπει να αξιολογείται ιατρικά πριν από την πραγματοποίηση σημαντικών διαιτητικών αλλαγών ή την έναρξη συμπληρωμάτων.
Συχνές Ερωτήσεις
Μπορεί ο χαμηλός αιματοκρίτης να προκληθεί μόνο από κακή διατροφή;
Ναι. Η ανεπαρκής πρόσληψη σιδήρου, Β12 ή φολικού οξέος, ειδικά σε περιοριστικές ή μη ισορροπημένες δίαιτες, μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και χαμηλό αιματοκρίτη.
Είναι εφικτό να αυξηθεί υπερβολικά ο αιματοκρίτης με τη διατροφή;
Όχι, μέσω διατροφής και μόνο, δεν γίνεται. Ο υπερβολικά υψηλός αιματοκρίτης συνήθως προκαλείται από αφυδάτωση, υποκείμενη νόσο ή ακατάλληλη συμπλήρωση, όχι από κατανάλωση ολόκληρων τροφών.
Είναι οι φυτικές δίαιτες αποτελεσματικές για την αύξηση του αιματοκρίτη;
Ναι, εάν είναι καλά σχεδιασμένες. Ο συνδυασμός φυτικών τροφών πλούσιων σε σίδηρο με βιταμίνη C ενισχύει την απορρόφηση. Ενδέχεται να χρειαστούν εμπλουτισμένα τρόφιμα και συμπληρώματα για τη Β12.
Πόσος χρόνος χρειάζεται για να αυξηθεί ο αιματοκρίτης με τη διατροφή;
Αισθητή βελτίωση μπορεί να παρατηρηθεί εντός 1-2 μηνών, ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη διατροφική συνέπεια. Οι εξετάσεις αίματος είναι ο καλύτερος τρόπος για την παρακολούθηση της προόδου.
Πρέπει να πάρω συμπληρώματα για να αυξήσω τον αιματοκρίτη;
Μόνο υπό ιατρική επίβλεψη. Τα συμπληρώματα μπορεί να είναι απαραίτητα σε μέτριες έως σοβαρές ελλείψεις, αλλά μπορούν να ενέχουν κινδύνους εάν χρησιμοποιηθούν υπερβολικά.
