Η κυβέρνηση προτίθεται να προβεί άμεσα σε νομοθετική ρύθμιση για την προστασία των νεαρής ηλικίας χρηστών των social media.
Η Ελλάδα ετοιμάζεται μετά τις αναφορές του Κυριάκου Μητσοτάκη να θεσπίσει άμεσα περιορισμούς και απαγορεύσεις σε ανήλικα άτομα στη χρήση τόσο των social media όσο και στη συμμετοχή σε online τζόγο ή την αγορά τσιγάρων, αλκοόλ και άλλων δραστηριοτήτων που θεωρούνται μη συμβατές με την ηλικία τους.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υποστήριξε στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη την πρόταση για καθιέρωση ελάχιστης ηλικίας για πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Αυστραλία με θέμα «Protecting Children in the Digital Age» στη Νέα Υόρκη, στο πλαίσιο της Εβδομάδας Υψηλού Επιπέδου της 80ής Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών αναφέρθηκε στο ζήτημα αυτό. «Στην Ελλάδα είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπάνω και να εξετάσουμε σοβαρά την απαγόρευση της χρήσης των κοινωνικών μέσων, μέσω του καθορισμού ορίου ψηφιακής ενηλικίωσης», ανέφερε ο πρωθυπουργός.
Η Αυστραλία έχει ήδη προχωρήσει στην ψήφιση μιας σχετικής νομοθεσία με απαγόρευση δημιουργίας λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για άτομα κάτω των 16 ετών, η οποία θα τεθεί σε ισχύ στις 10 Δεκεμβρίου 2025, με τον νόμο Online Safety Amendment (Social Media Minimum Age) Act 2024 να απαιτεί από τις πλατφόρμες να λαμβάνουν «εύλογα μέτρα» ώστε να αποτρέπουν ανηλίκους από το να εγγράφονται.
Ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ όπως η Φλόριντα προχωρούν σε παρόμοιες απαγορεύσεις ενώ και διάφορες ευρωπαϊκές χώρες θέλουν να ακολουθήσουν και αυτές άμεσα παρόμοιο δρόμο. Η Κίνα που ασκεί ασφυκτικό έλεγχο στη χρήση των κινητών τηλεφώνων από τους κατοίκους της χώρας έχει θεσπίσει ένα πλέγμα περιορισμών στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και ενασχόλησης των online βιντεοπαιχνιδιών ανήλικων χρηστών τηλεφώνων.
Ο στόχος είναι να προστατευθούν οι νέοι Αυστραλοί από κινδύνους όπως ο εκφοβισμός στο Διαδίκτυο και το επιβλαβές διαδικτυακό περιεχόμενο με πρόστιμα που μπορεί να φτάσουν έως και τα 49,5 εκατομμύρια δολάρια για τις πλατφόρμες που δεν συμμορφώνονται.
Η απαγόρευση δεν θα απαιτεί υποχρεωτική ψηφιακή ταυτοποίηση για όλους τους χρήστες επιτρέποντας στις πλατφόρμες να χρησιμοποιούν πολλαπλές και διαφοροποιημένες μεθόδους για την εφαρμογή του περιορισμού ηλικίας.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός υποστήριξε ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει άμεσα στη σχετική νομοθετική ρύθμιση και σχεδιάζεται η εφαρμογή της εντός του Οκτωβρίου με προσανατολισμό η απαγόρευση να ισχύει για άτομα ηλικίας κάτω των 15 ετών. Το ερώτημα που προκύπτει είναι το πώς θα επιτευχθεί η ταυτοποίηση του ανήλικου χρήστη ώστε να εμποδιστεί η είσοδος του σε μια πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στην πλατφόρμα ‘parco.gov.gr’ που συνδέεται με το ψηφιακό μας μητρώο και είπε θα υπάρχει ένα ψηφιακό εργαλείο επαλήθευσης ηλικίας για τους γονείς ώστε να μπορούν να συνδεθούν όταν αγοράζουν το πρώτο τηλέφωνο για το παιδί τους. Θα έχουν επίσης πρόσβαση σε μια εύχρηστη εφαρμογή γονικού ελέγχου όσον αφορά στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Ένα δεύτερο εργαλείο ταυτοποίησης που η κυβέρνηση θα αξιοποιήσει είναι η εφαρμογή Kids Wallet η οποία θα αναλαμβάνει να αποκλείει και να αφαιρεί από τα αποτελέσματα αναζήτησης ή την απευθείας πρόσβαση στα social media τους χρήστες που οι γονείς τους έχουν προχωρήσει στην καταχώρηση της ταυτότητας και άρα και της ηλικίας τους στην εφαρμογή.
Μέσω του Kids Wallet σχεδιάζεται από την κυβέρνηση να γίνεται επίσης απαγόρευση σε άτομα κάτω των 18 ετών στην είσοδο σε εταιρείες στοιχηματισμού και τζόγου γενικότερα καθώς και στην online αγορά τσιγάρων και αλκοόλ όπως και την πρόσβαση σε πλατφόρμες γνωριμιών. Οι περιορισμοί αναμένεται να ισχύουν τόσο για τα κινητά τηλέφωνα όσο και τα tablet και τους προσωπικούς υπολογιστές.
Όμως το Kids Wallet δεν είναι υποχρεωτικό για τους γονείς οπότε μένει να αποσαφηνιστεί αν και με ποιο τρόπο μπορεί να γίνει υποχρεωτικό ή αν θα ληφθεί κάποιο μέτρο όπως για παράδειγμα, κάποιο πρόστιμο σε γονείς ανηλίκων που μετά την ψήφιση των ρυθμίσεων θα διαπιστωθεί ότι τα παιδιά τους συνεχίζουν να εισέρχονται με τα κινητά τους στα social media.
Να σημειωθεί ότι υπάρχουν διαθέσιμα εργαλεία ελέγχου της χρήσης των υπολογιστών και των κινητών τηλεφώνων των παιδιών από τους γονείς. Τα εργαλεία αυτά επιτρέπουν σε ένα γονέα να καθορίζει αν και πόση πρόσβαση θα έχει σε διαφόρων ειδών online περιεχόμενο και εφαρμογές το παιδί τους. Από την άλλη πλευρά μέχρι στιγμής οι περισσότερες χώρες που αποφασίζουν τέτοιου είδους περιορισμούς και απαγορεύσεις επιλέγουν να αφήνουν στις εταιρείες των social media την πρωτοβουλία για να αναπτύσσουν εκείνες δικά τους εργαλεία και τεχνολογίες για την εξακρίβωση της ηλικίας των χρηστών.
Η ίδια η τεχνολογία από την άλλη πλευρά δίνει και στους νεαρής ηλικίας χρήστες που θέλουν να ξεπεράσουν τους ελέγχους εργαλεία για να το κάνουν. Η χρήση λογαριασμών άλλων (γονέα/φίλου), δηλώσεις ψευδούς ημερομηνίας γέννησης κατά την εγγραφή, προσπάθειες να κρύψουν την ταυτότητα ή την τοποθεσία μέσω υπηρεσιών που συγκαλύπτουν δεδομένα και απόκρυψη ηλικίας με παραπλανητικά προφίλ ή εικόνες είναι ορισμένες τέτοιου είδους πρακτικές.
Όμως οι ανήλικοι χρήστες αποτελούν για τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης αυτό που στον κόσμο της τηλεόρασης αποκαλείται «δυναμικό κοινό». Δεν είναι μόνο ο πληθυσμός των ανήλικων χρηστών αλλά κυρίως ο μεγάλος χρόνος που περνούν εντός των social media και ο επηρεασμός τους από ότι βλέπουν και κάνουν εκεί που πιθανή μαζική διακοπή της παρουσίας τους εκεί αναμένεται να έχει τεκτονικού επιπέδου συνέπειες για τις εταιρείες.
Για αυτόν τον λόγο όλες οι εταιρείες που έχουν στην κατοχή τους πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης σε πρώτο επίπεδο και για να υπάρχει η έξωθεν καλή μαρτυρία δηλώνουν σύμφωνες με πρωτοβουλίες ηλικιακού ή άλλου είδους περιορισμού στην πρόσβαση σε αυτές και δηλώνουν τη συνεργασία τους σε αυτή την κατεύθυνση αλλά στην πραγματικότητα προσπαθούν με έντεχνους τρόπους όχι μόνο να αποφύγουν τέτοιους περιορισμούς αλλά αναπτύσσουν παράλληλα νέες τεχνολογίες και στρατηγικές τόσο για να αποκτούν ολοένα και πιο νεαρής ηλικίας χρήστες αλλά και ταυτόχρονα να τους κρατούν ολοένα και περισσότερο χρόνο εντός της πλατφόρμας.
