Του Γιώργου Χαρβαλιά
Προκάλεσε δέος η… βαριά περπατησιά του Ερντογάν στο Οβάλ Γραφείο, ειδικά σε σύγκριση με το ελαφρύ αποτύπωμα του δικού μας TikToker που δεν βλέπει τον Λευκό Οίκο ούτε με κιάλια. Χωρίς να αρθρώνει λέξη στα αγγλικά ο Τούρκος πρόεδρος προδίδει εκτόπισμα μεγάλου ηγέτη, ενός πραγματικού statesman που μπορεί να μιλάει ως ίσος προς ίσο προς τον ηγέτη μιας υπερδύναμης και την ίδια ώρα να «γλεντάει» τους παρακατιανούς πολιτικούς αρλεκίνους τύπου Μακρόν, έτοιμος -αν χρειαστεί- να τους τσιμπήσει και το… μαγουλάκι.
Αυτή είναι, δυστυχώς, η πραγματική εικόνα και όποιος την αρνείται απλώς εθελοτυφλεί ή δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στην πικρή διαπίστωση της διπλωματικής μας αδυναμίας. Υπάρχει, βέβαια, και μια άλλη κατηγορία αμφισβητιών της διεθνούς υπεροχής του σύγχρονου σουλτάνου: Αυτοί που αγιοποιούν τη λαϊκή ρήση «παπούτσι απ’ τον τόπο σου κι ας είναι μπαλωμένο». Όσοι, δηλαδή, βρέξει χιονίσει αρνούνται -τάχα μου για εθνικούς λόγους- να ομολογήσουν τη γύμνια και την ανυποληψία των δικών μας Χατζηαβάτηδων. Εκείνων που δυσκολεύονται να σταθούν στα διεθνή σαλόνια, όταν δεν απευθύνονται σε υψηλόβαθμους υπαλλήλους-μανατζαραίους σαν και του λόγου τους, για να μιλήσουν την ξύλινη γλώσσα της παγκοσμιοποίησης και του χρήματος. Τη μόνη που γνωρίζουν, άλλωστε, από τα γεννοφάσκια τους…
Τα καλοπληρωμένα τρολ της Αγίας Οικογένειας δεν δέχονται μύγα στο σπαθί τους, όταν έρχεται η ώρα να υπερασπιστούν το Αφεντικό. Τον ένα και μοναδικό, ανυπέρβλητο και ασυναγώνιστο, Κυριάκο που -κατά την πεποίθηση τους- μαγεύει το παγκόσμιο κοινό ανάγοντας σε τέχνη τη διπλωματία της υποτέλειας. Όποιος αμφισβητεί την πολιτική μεγαλοφυΐα του Αφεντικού ή τη στρατηγική σκέψη του υποτακτικού του «Αγκαλίτσα» είναι απλώς… εθνοπροδότης! Υπηρετεί τα συμφέροντα των Τούρκων, είναι πράκτορας και πληρώνεται αδρά σε τουρκικές λίρες από αυτές που δωρίζονται σε ακριτικά κέντρα υγείας, πιθανότατα δε και σε ρούβλια, απευθείας από τον Πούτιν.
Επειδή, όμως, η προστυχιά έχει τα όριά της και ειδικά σε ό,τι αφορά τούτη την εφημερίδα και τον υπογράφοντα τέτοιες κατηγορίες μόνο γέλια προκαλούν (οι πραγματικοί προδότες, τα εξωνημένα σκουλήκια του διαδικτύου, να εγκαλούν τους κανονικούς Έλληνες για προδοσία), καιρός είναι να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους.
Ο Ερντογάν, λοιπόν, αγωνίζεται στην Premier League και ο Κυριάκος στην τρίτη ερασιτεχνική με φανέλα αναπληρωματικού. Ενίοτε τρέχει να ψωνίσει και τις γκαζόζες.
Προσέξτε: Η χαώδης αυτή διαφορά κύρους και διεθνούς υπόληψης δεν αντιστοιχεί στο μέγεθος και στην ισχύ των δύο χωρών. Η Τουρκία ναι μεν έχει κάνει άλματα, διαθέτει τεράστιο παραγωγικό δυναμικό και δικό της οπλοστάσιο αιχμής, αλλά αντιμετωπίζει και σοβαρά εγγενή προβλήματα. Δεν θα μιλήσω για το έλλειμμα δημοκρατίας και τις μαφιόζικες κρατικές πρακτικές, γιατί εκεί τη συναγωνιζόμαστε στα ίσα. Η πραγματική της αδυναμία αντανακλάται στην πληθυσμιακή της σύσταση, στις τεράστιες διαρθρωτικές ανισότητες και στο χάσμα που χωρίζει τη δυτικόστροφη επιχειρηματική ελίτ με τις ισλαμικές μάζες της Ανατολίας.
Στον αντίποδα, η Ελλάδα, καθημαγμένη οικονομικά και εξαρτημένη δανειακά λόγω των Μνημονίων, διατηρεί εντούτοις προδιαγραφές ανεπτυγμένου ευρωπαϊκού κράτους μεσαίου διαμετρήματος. Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης, γεγονός που -θεωρητικά τουλάχιστον- της προσφέρει συγκριτικό πλεονέκτημα, διαθέτει επαρκές οικονομικό αποτύπωμα στα Βαλκάνια και ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, με εξελιγμένα συστήματα άμυνας, έστω και εισαγόμενα.
Ασφαλώς και το ισοζύγιο μεταξύ των δύο χωρών ανατρέπεται σταδιακά εις βάρος μας, ακόμα και σε τομείς όπου διαθέταμε συντριπτική υπεροχή, όπως η συμπαγής πληθυσμιακή υπόσταση. Αλλά η πατρίδα μας δεν έχει περάσει σίγουρα στην…τρίτη Εθνική, σαν τους ηγέτες που την εκπροσωπούν. Η αναντιστοιχία στο διαμέτρημα των πολιτικών αλλά και στο επίπεδο των κρατικών υπηρεσιών που ασκούν εξωτερική πολιτική (διπλωματικών και άλλων) αδικεί κατάφωρα τη χώρα μας και είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίζει.
Προσωπικά είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω το κύρος που αποπνέει ο Ερντογάν ήδη από το 2010, όταν στην επίσημη επίσκεψή του στην Αθήνα αποφάσισε να κάνει και μια κλειστή συνάντηση-πρόγευμα με διευθυντές μεγάλων ελληνικών εφημερίδων, παντελώς άγνωστους σε αυτόν. Εκείνη την εποχή εκπροσωπούσα το «Έθνος» και θυμάμαι την αμηχανία μας μέχρι να τον δούμε να μπαίνει στην αίθουσα με εκείνο το χαρακτηριστικό συρτό, κάπως κουρασμένο, βάδισμα που, όμως, σε συνδυασμό με το παράστημά του πρόδιδε αυξημένη αυτοπεποίθηση.
Η κουβέντα ξεκίνησε ομαλά, αλλά ο «σουλτάνος» σχεδόν… εξερράγη όταν ρωτήθηκε από τον Γιάννη Μιχελάκη, διευθυντή τότε του «Ελεύθερου Τύπου», για τις μαζικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου. Ο Ερντογάν αμφισβήτησε το γεγονός και ξαφνικά άρχισε να απευθύνει αυστηρές συστάσεις στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, λέγοντας ότι έχουν φτάσει να λειτουργούν ως… γραφεία Τύπου του ελληνικού υπουργείου Άμυνας!
Φυσικά, δεν μπορούσα να αφήσω την πρόκληση αναπάντητη και σχεδόν τον διέκοψα, επισημαίνοντας ότι δεν είναι πρέπον να απευθύνει τέτοιες νουθεσίες σε ξένα μέσα ενημέρωσης αμφισβητώντας την εγκυρότητά τους. Ο «σουλτάνος», όμως, συνέχιζε το βιολί του με ανεβασμένους τόνους και τότε αναγκάστηκα να ξαναπάρω τον λόγο, λέγοντας κοφτά: «Κύριε πρόεδρε, η τελευταία εξωθεσμική παρέμβαση των Ενόπλων Δυνάμεων στη χώρα μου έγινε το 1967. Στην Τουρκία αυτές οι παρεμβάσεις συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Άρα προς τα εκεί πρέπει να κοιτάξετε…»
Ο Ερντογάν ενοχλήθηκε πολύ, αλλά διατήρησε την αυτοκυριαρχία του και το συμβάν περιγράφηκε στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ως «έντονο φραστικό επεισόδιο» από τον σημερινό ανταποκριτή του Σκάι Μανώλη Κωστίδη, ενώ καταγράφηκε και στα ελληνικά δελτία ειδήσεων εκείνης της ημέρας.
Στην πραγματικότητα, όμως, η ένταση σταμάτησε εκεί. Μετά το τέλος της συνέντευξης ήρθε προς το μέρος μου και με εκείνο το σφιγμένο χαμόγελο που τον χαρακτηρίζει άπλωσε το χέρι του και μου έκανε ένα φιλικό… κεφαλοκλείδωμα λέγοντάς μου κάτι στα τουρκικά. Ένας υπερήλικας Κωνσταντινουπολίτης διερμηνέας, κάτωχρος από την τρομάρα του, μου είπε: «Ο πρόεδρος εκφράζει την ευχή να μην παρεξηγηθήκατε»…
Από εκείνη τη συνάντηση θυμάμαι ακόμα και έναν Έλληνα συνάδελφο, διευθυντή μεγάλης «προοδευτικής» εφημερίδας, που πηγαίνοντας προς το ασανσέρ με… έψεξε επειδή δεν ήμουν ευγενής προς τον φιλοξενούμενο! Είναι από τους ίδιους που θα φώναζαν σήμερα ότι αδικούμε τον Κυριάκο και εξυπηρετούμε τα συμφέροντα της Τουρκίας…
Ανέσυρα το περιστατικό μόνο και μόνο για να δείξω το «κοντράστ». Ο δικός μας που αραδιάζει τις εξυπνάδες σε «βολικούς» συνομιλητές δεν θα διακινδύνευε ποτέ μια τέτοια συνάντηση σε «μη ελεγχόμενο» δημοσιογραφικό περιβάλλον και ειδικά μέσα στην Τουρκία. Εδώ ούτε στην καθιερωμένη συνέντευξη της ΔΕΘ δεν επιτρέπει μη… αναμενόμενες ερωτήσεις. Κυρίως, όμως, δεν θα τολμούσε να υπερασπιστεί τόσο επιθετικά τα συμφέροντα της χώρας του. Όχι μόνο λόγω έλλειψης αυτοπεποίθησης, αλλά -φοβούμαι- και λόγω έλλειψης εθνικού φρονήματος…
