Σε νέα φάση ψυχρότητας μπαίνουν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά τη ματαίωση της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη. Η ελληνική πλευρά είχε δείξει διάθεση διαλόγου, ωστόσο η άρνηση του Τούρκου προέδρου ανέδειξε εκ νέου την ευθραυστότητα του διαύλου επικοινωνίας.
Η σκιά της Ουάσιγκτον
Την ίδια ώρα, η θερμή συνάντηση Ερντογάν – Τραμπ στον Λευκό Οίκο ενίσχυσε την εικόνα της Άγκυρας ως «προνομιακού συνομιλητή» των ΗΠΑ. Ο Αμερικανός πρόεδρος μάλιστα φέρεται να τοποθέτησε τον Ερντογάν περίπου ως «εκπρόσωπο» του μουσουλμανικού κόσμου, κάτι που η Άγκυρα ερμηνεύει ως αναγνώριση του ρόλου της στην περιοχή.
Η Αθήνα βλέπει τον Ερντογάν να γυρίζει με «αίσθηση μεγαλείου» και να επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά αυτή τη στήριξη, πιθανόν σκληραίνοντας τη στάση του σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Η απάντηση της Αθήνας
Από την πλευρά της, η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί να στείλει μήνυμα αποφασιστικότητας:
Προχωρά στον σχεδιασμό για την πόντιση καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κύπρο, με την υποστήριξη της ΕΕ και της Γαλλίας.
Διερευνά τρόπους να αποτρέψει την εμπλοκή της Τουρκίας στο ενεργειακό πρόγραμμα SAFE.
Υπενθυμίζει διεθνώς ότι το casus belli (η τουρκική απειλή πολέμου για τα χωρικά ύδατα) παραμένει ανοιχτή πληγή στις διμερείς σχέσεις.
Ενεργειακό «μέτωπο»
Ο Ερντογάν, επιστρέφοντας από τη Νέα Υόρκη, δήλωσε ότι η Τουρκία «δεν έχει φιλοδοξία στα δικαιώματα άλλων, αλλά είναι αποφασισμένη να προστατεύσει τα δικά της». Μίλησε για «καζάν-καζάν» συνεργασίες, αφήνοντας ξεκάθαρα να εννοηθεί ότι η Άγκυρα δεν θα μείνει εκτός του ενεργειακού παιχνιδιού.
Η δήλωση αυτή εκλαμβάνεται στην Αθήνα ως προειδοποίηση για επόμενες κινήσεις:
Γεωτρήσεις σε περιοχές που Ελλάδα και Κύπρος θεωρούν δικές τους θαλάσσιες ζώνες.
Επικλήσεις για τα «δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων», ώστε να νομιμοποιήσει τις διεκδικήσεις της.
Αμφισβήτηση οριοθετήσεων ΑΟΖ και συνεργασιών Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ – Αιγύπτου.
Στρατηγικό δίλημμα για την Αθήνα
Η ελληνική διπλωματία καλείται να κινηθεί σε λεπτή ισορροπία: από τη μια πλευρά να διατηρήσει τις γέφυρες με την Ουάσιγκτον και την ΕΕ, από την άλλη να δείξει πως δεν θα υποχωρήσει απέναντι στις τουρκικές πιέσεις.
Η «επόμενη ημέρα» μετά τη Νέα Υόρκη φανερώνει πως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις παραμένουν ρευστές, με το ενεργειακό ζήτημα να αναδεικνύεται στο πρώτο και πιο επικίνδυνο πεδίο αντιπαράθεσης.
Ο Τραμπ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο πώλησης F-35 στην Άγκυρα, ζητώντας επί της ουσίας να σταματήσει η Τουρκία να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο.
Παράλληλα, οι δύο πλευρές υπέγραψαν εμπορικές συμφωνίες συνολικής αξίας 100 δισ. δολαρίων. Οι συμφωνίες αυτές περιλαμβάνουν μνημόνιο συνεργασίας για στρατηγικούς πυρηνικούς αντιδραστήρες και μακροχρόνια σύμβαση αγοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από Αμερικανούς προμηθευτές.
Τι πήρε ο Ερντογάν από τη συνάντηση:
-Συμφωνία με την Boeing για 225 νέα αεροσκάφη.
-Υπόσχεση για άρση των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Τουρκίας.
-Μνημόνιο στρατηγικής συνεργασίας στην πυρηνική ενέργεια.
Τι έδωσε η Άγκυρα:
-Συμφωνία αγοράς LNG ύψους 43 δισ. δολαρίων για 20 χρόνια.
-Υπόσχεση για επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.
