Πιέσεις στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ασκεί ο Ντόναλντ Τραμπ να σταματήσει να αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία, αφήνοντας, ταυτόχρονα, ανοιχτό το ενδεχόμενο η Άγκυρα να αποκτήσει μαχητικά αεροσκάφη F-35, καθώς οι ηγέτες προσπάθησαν να επιλύσουν σειρά από μακροχρόνια ζητήματα. “Θα ήθελα να σταματήσει να αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία, ενώ η Ρωσία συνεχίζει την έφοδο εναντίον της Ουκρανίας”, δήλωσε ο Τραμπ.
Τα σχόλια του Τραμπ αποτελούν το πιο πρόσφατο παράδειγμα της πίεσης που ασκεί στους εταίρους των ΗΠΑ να μειώσουν τις αγορές ρωσικής ενέργειας, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τη χρηματοδότηση των πολεμικών προσπαθειών του Κρεμλίνου στην Ουκρανία. Ο πρόεδρος δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι πιστεύει ότι το Κίεβο μπορεί να επιτύχει τη νίκη εναντίον της Μόσχας, σε μια άλλη προσπάθεια να “πιέσει” τον Βλαντιμίρ Πούτιν, σύμφωνα με το Bloomberg.
Η επίσκεψη του Ερντογάν στο Λευκό Οίκο -πρώτη του μετά από έξι χρόνια -αποτέλεσε μια ευκαιρία για τις ΗΠΑ και την Τουρκία να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις τους, καθώς οι δύο σύμμαχοι του ΝΑΤΟ διαπραγματεύονται μια σειρά αμυντικών συμφωνιών, περιφερειακών συγκρούσεων και ανταγωνισμού με τη Ρωσία και την Κίνα.
Ο πρόεδρος δήλωσε ότι θα συζητήσει την επιθυμία του Ερντογάν να επανενταχθεί στο πρόγραμμα μαχητικών F-35, αλλά δεν δεσμεύτηκε να επιτρέψει την επανένταξη της Άγκυρας. Ο Τραμπ δήλωσε, ωστόσο, ότι αν η συνάντησή του με τον Τούρκο ομόλογό του ήταν θετική, οι κυρώσεις εναντίον αξιωματούχων της Τουρκίας θα μπορούσαν να αρθεί “σχεδόν αμέσως”. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί συμφωνία μέχρι το τέλος της ημέρας.
Όταν μετά τη συνάντηση ρωτήθηκε αν είχε ανοίξει τον δρόμο για μια συμφωνία σχετικά με τα F-35, ο Τραμπ απάντησε αόριστα: “Θα μπορέσω εύκολα αν το θελήσω. Μπορεί να το κάνουμε, μπορεί να το κάνουμε”.
Συνέχισε λέγοντας ότι “εξαρτάται. Θα κάνει κάτι για εμάς”, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για τη συζήτηση.
Οι δύο χώρες βρίσκονται σε μακροχρόνια διαμάχη σχετικά με το πρόγραμμα των αεροσκαφών F-35 της Lockheed Martin Corp. Η Τουρκία ήταν αρχικά εταίρος στην ανάπτυξη του πιο προηγμένου πολεμικού αεροσκάφους της Lockheed, αλλά αποβλήθηκε από το πρόγραμμα μετά την αγορά του ρωσικού συστήματος αεροπορικής άμυνας S-400. Η αγορά αυτή οδήγησε σε κυρώσεις από το Κογκρέσο που στοχεύουν την αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας και εξακολουθούν να ισχύουν.
Ο Τραμπ πρόσφατα ανέφερε ότι υπάρχει πιθανότητα επίλυσης της διαμάχης. Η Άγκυρα αρνήθηκε να εγκαταλείψει τα S-400, όπως απαιτεί η Ουάσινγκτον, αλλά ελπίζει ότι ένας συμβιβασμός σχετικά με την ανάπτυξη τους θα μπορούσε να ανοίξει ξανά την πόρτα για την αγορά των F-35. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε την Πέμπτη ότι θα συζητήσει με τον Ερντογάν την αγορά του συστήματος πυραυλικής άμυνας Patriot, μιας αμερικανικής εναλλακτικής λύσης για τα S-400.
“Μεγάλη επιρροή”
Η Τουρκία εξαρτάται από την στρατιωτική και διπλωματική υποστήριξη των ΗΠΑ, και η δέσμευσή της στη συμμαχία του ΝΑΤΟ θεωρείται ευρέως ως βαρόμετρο για τις προοπτικές μιας σημαντικής οικονομίας της Μέσης Ανατολής. Η αποκατάσταση ορισμένων από τις μακροχρόνιες ρήξεις μεταξύ των χωρών θα μπορούσε επίσης να είναι κρίσιμη για την ενίσχυση του ΝΑΤΟ, καθώς η συμμαχία αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις από μια πρόσφατα ενδυναμωμένη Ρωσία και με τον Τραμπ να επιδιώκει την άμβλυνση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή που πυροδοτήθηκαν από τον πόλεμο του Ισραήλ
Ο Τραμπ δήλωσε την Πέμπτη ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο στο να πείσει τον Πούτιν να σταματήσει τις εχθροπραξίες, λέγοντας ότι ο Τούρκος ηγέτης χαίρει σεβασμού τόσο στη Μόσχα όσο και στο Κίεβο, αλλά επανέλαβε τη θέση του ότι ο περιορισμός των εισαγωγών ρωσικής ενέργειας είναι ο καλύτερος τρόπος για να αυξηθεί η πίεση στη Μόσχα.
“Νομίζω ότι θα μπορούσε να ασκήσει μεγάλη επιρροή αν το ήθελε. Αυτή τη στιγμή, είναι πολύ ουδέτερος. Του αρέσει να είναι ουδέτερος”, είπε ο Τραμπ. “Και εμένα μου αρέσει να είμαι ουδέτερος, αλλά είναι κάποιος που, αν εμπλακεί, το καλύτερο που θα μπορούσε να κάνει είναι να μην αγοράζει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία”, συμπλήρωσε.
Σε ξεχωριστή συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο αργότερα την Πέμπτη, μετά τις συζητήσεις τους, οι δημοσιογράφοι ρώτησαν τον Τραμπ αν εξασφάλισε τη δέσμευση του Ερντογάν να σταματήσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο. Ο πρόεδρος είπε ότι δεν ήθελε να απαντήσει και τελικά είπε ότι πίστευε ότι ο Ερντογάν θα σταματούσε αν του το ζητούσε.
Έπειτα, ο Τραμπ στράφηκε στην Ουγγαρία, έναν άλλο αγοραστή ρωσικής ενέργειας, υποστρίζοντας ότι κατανοεί ότι οι απαιτήσεις του για περιορισμό των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου ήταν δύσκολες για ορισμένες οικονομίες.
Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής ενέργειας της Τουρκίας, παρέχοντας το 66% των εισαγωγών πετρελαίου και το 41% των εισαγωγών φυσικού αερίου της χώρας πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία της εθνικής ρυθμιστικής αρχής. Η Τουρκία έχει επιδιώξει να διαφοροποιήσει το μείγμα εφοδιασμού της με φυσικό αέριο τις τελευταίες εβδομάδες, συνάπτοντας μια σειρά συμφωνιών για την αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ, με σημαντικότερη την υπογραφή 20ετούς συμβολαίου με την εμπορική εταιρεία Mercuria Energy Group Ltd. αυτή την εβδομάδα.
Ο Τραμπ έκανε εκστρατεία για τον τερματισμό του πολέμου της Ρωσίας την πρώτη μέρα της επιστροφής του στο αξίωμα, αλλά ο στόχος αυτός έχει εμποδιστεί από τον Πούτιν, ο οποίος αγνόησε τις εκκλήσεις για διαπραγματεύσεις πρόσωπο με πρόσωπο με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι και παρέβλεψε τις προηγούμενες προθεσμίες των ΗΠΑ για κατάπαυση του πυρός, εντείνοντας τις αεροπορικές επιθέσεις σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει τη νίκη στο πεδίο της μάχης.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ εκφράζει όλο και περισσότερο την απογοήτευσή του για τον Πούτιν, αλλά ασκεί επίσης μεγαλύτερη πίεση στους δικούς του συμμάχους, προτρέποντάς τους να διακόψουν τις εισαγωγές ενέργειας από τη Μόσχα και πιέζοντάς τους να επιβάλουν νέους φόρους στην Ινδία και την Κίνα, δύο σημαντικούς αγοραστές ρωσικής ενέργειας.
Τον περασμένο μήνα, ο Τραμπ διπλασίασε τους δασμούς στα προϊόντα από την Ινδία στο 50% για να τιμωρήσει το Νέο Δελχί για τις αγορές ρωσικής ενέργειας, αλλά απέφυγε να κάνει το ίδιο με την Κίνα — τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο — καθώς η Ουάσινγκτον και το Πεκίνο βρίσκονται σε ευρύτερες εμπορικές διαπραγματεύσεις.
Η Ευρώπη, η οποία χρειάζεται να εισάγει ενέργεια από αλλού για να καλύψει τις ανάγκες της, αγοράζει μεγάλες ποσότητες καυσίμων από την Ινδία και την Τουρκία, οι οποίες αγοράζουν αργό πετρέλαιο από τη Ρωσία και στη συνέχεια το επεξεργάζονται για να το πουλήσουν στο εξωτερικό.
Ο Τραμπ και ο Ερντογάν είχαν στο παρελθόν τεταμένες σχέσεις — που σηματοδοτήθηκαν από μια δύσκολη συνάντηση στο Λευκό Οίκο τον Νοέμβριο του 2019 κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ — αλλά τόσο η Άγκυρα όσο και η Ουάσινγκτον έχουν πολλά να κερδίσουν από τη βελτίωση των σχέσεων.
“Είναι ένας άνθρωπος με πολύ ισχυρές απόψεις. Συνήθως, δεν μου αρέσουν οι άνθρωποι με ισχυρές απόψεις”, είπε ο Τραμπ για τον Τούρκο ομόλογό του. “Πάντα μου αρέσει αυτός, αλλά είναι δύσκολος”.
