Του Μανώλη Κοττάκη
O Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έγινε δεκτός χθες στον Λευκό Οίκο από τον πρόεδρο Τραμπ. Τον έκτο πρόεδρο που συναντά από της εκλογής του στον Θρόνο, το 1992. Είχε την ικανοποίηση να ακούσει από χειλέων του αντιπροέδρου Βανς ότι η Κωνσταντινούπολη μαζί με τη Ρώμη είναι οι πυλώνες της χριστιανοσύνης.
Και ο ίδιος είχε την ευκαιρία, αφού μίλησε για τους διωγμούς και τις κακουχίες των χριστιανών, να ενημερώσει τον πρόεδρο Τραμπ ότι ο χριστιανικός κόσμος, ορθόδοξοι, καθολικοί και προτεστάντες, βρίσκονται σε διαδικασία συνεννόησης για να παραστούν στη σχεδιαζόμενη Σύνοδο της Νίκαιας με την ευκαιρία της συμπληρώσεως 1.700 ετών από την Πρώτη Οικουμενική Σύνοδο στη γαλλική πόλη (325 μ.Χ.), με στόχο να διακηρύξουν την ενότητα του χριστιανικού κόσμου απέναντι στις φρικτές επιθέσεις που δέχεται από το Ισλάμ στη Μέση Ανατολή.
Όλα αυτά θα ήταν εξόχως ενδιαφέροντα νέα, αν δεν αντιμετώπιζε τεράστια προβλήματα η συνοχή του ορθόδοξου κόσμου σε πάρα πολλά μέτωπα. Η ενότητά του. Η επίσκεψη του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στις ΗΠΑ συνέπεσε:
Πρώτον, με την αδιανόητη επίσκεψη του Πατριάρχη Ιεροσολύμων στην Κωνσταντινούπολη και με τη λανθασμένη συνάντησή του με τον πρόεδρο Ερντογάν. Μια επίσκεψη που έγινε χωρίς να ζητηθεί καν άδεια από τον Βαρθολομαίο, όπως συμβαίνει και στην τελευταία μητρόπολη της χώρας, όπου θεωρείται αθέμιτη επίσκεψη ιεράρχη χωρίς γραπτή άδεια του επιχώριου μητροπολίτη. Μια επίσκεψη που σφραγίστηκε από τις δηλώσεις του Πατριάρχη Ιεροσολύμων, ο οποίος αναγνώρισε στον Τούρκο πρόεδρο δικαίωμα εγγυητή στους Αγίους Τόπους! Μια επίσκεψη που έδωσε βήμα στον Ερντογάν να κάνει την πολιτική του στη Μέση Ανατολή με φόντο έναν Έλληνα ανώτατο κληρικό. Μια επίσκεψη που ακύρωσε, τέλος, τον ρόλο της χώρας μας στους Αγίους Τόπους. Πρώτη φορά Έλλην «προσκύνησε» τόσο επίσημα Τούρκο, μάλλον ξεπέρασε και αυτόν τον υπουργό Εξωτερικών ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων με όσα είπε. Και, μάλιστα, την επομένη της αποδέσμευσης των τραπεζικών λογαριασμών του Πατριαρχείου από το πάγωμα που τους είχε επιβάλει ο δήμος Ιεροσολύμων, εξέλιξη η οποία αποδίδεται αποκλειστικά στην ελληνική κυβέρνηση. Η επίσκεψη αυτή του Μεσσήνιου Πατριάρχη Ιεροσολύμων στην Κωνσταντινούπολη σε συνδυασμό με όσα βαριά τού καταλογίζει περί εξυπηρέτησης τρίτης δύναμης στο κείμενο της παραίτησής του ο Αρχιεπίσκοπος Σιναίου Δαμιανός είναι κυριολεκτικώς ακατανόητη. Η διάσταση μεταξύ Οικουμενικού Πατριαρχείου και Πατριαρχείου Ιεροσολύμων είναι θλιβερή για τον ορθόδοξο κόσμο.
Δεύτερον, την ώρα που ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων υπέβαλλε τα σέβη του στον πρόεδρο Ερντογάν, στο Σινά «παιζόταν» η νέα πράξη του δράματος. Οι στασιαστές, αφού απέσυραν τις μηνύσεις τους στον Δαμιανό, αφού έστειλαν επιστολή με την οποία επικροτούν τον νέο ελληνικό νόμο για το Σινά και αφού συνεκλήθησαν από τη Σύναξη Δαμιανού και όχι από τη δική τους, εξέλεξαν νέο Αρχιεπίσκοπο τον μετριοπαθή αρχιμανδρίτη Συμεών Παπαδόπουλο, ο οποίος μέχρις ώρας όμως δεν έχει καλέσει τον προκάτοχό του για να του ζητήσει, σύμφωνα με τα εκκλησιαστικά έθιμα, την ευχή του. Ο νέος Αρχιεπίσκοπος όμως δεν είναι ακόμη Αιγύπτιος υπήκοος και μέχρι να δημοσιευτεί το Προεδρικό Διάταγμα της εκλογής του και να του αποδοθεί υπηκοότητα, Αρχιεπίσκοπος νομικώς παραμένει ο Σιναίου Δαμιανός. Δεδομένου ότι οι Αιγύπτιοι καιροφυλακτούν τώρα που θα αρχίσει εκ νέου η διαπραγμάτευση και ο νέος Αρχιεπίσκοπος και η Ιερά Σύναξή του κινδυνεύουν να γίνουν οι διαχειριστές της ιστορικής ήττας που ήθελαν να χρεώσουν στον Δαμιανό, ερωτάται ο μετριοπαθής Συμεών: Ποιος ο λόγος για πείσματα; Το κλαρί, στο οποίο ακόμη δεν έχει προλάβει να καθίσει, πριονίζει παρασυρόμενος από εγωισμούς άλλων. Σημειωτέον ότι ο Σιναίου Δαμιανός έχει στείλει από τις 3 Σεπτεμβρίου απόρρητη επιστολή στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη με την οποία του ζητεί να μεριμνήσει για την υποκατάστασή του από τον διάδοχό του στη θέση του διαδίκου στις εκκρεμείς δίκες με το αιγυπτιακό δημόσιο για το περιουσιακό. Σημειωτέον ότι μέσα στην κορύφωση του εμφυλίου ο κυβερνήτης Νοτίου Σινά έστειλε με δικαστικό επιμελητή προσφυγή, που παρέλαβαν οι στασιαστές δυστυχώς, με βάση την οποία αμφισβητεί την απόφαση του Εφετείου Ισμαηλίας και ζητεί να του αποδοθούν όλα τα ακίνητα της μονής! Την ώρα δηλαδή που ο Αρχιεπίσκοπος Συμεών «κάνει μούτρα» στον υπέργηρο προκάτοχό του, το Κάιρο εκμεταλλεύεται τη διάσπαση και οργιάζει.
Τρίτον, χθες ο πρωθυπουργός συναντήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου με τον Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Χρυσόστομο για το θέμα της χηρεύσασας Μητροπόλεως Χανίων και Αποκορώνου. Εδώ έχουν γίνει λάθη από όλες τις πλευρές. Ο διεκδικητής της μητροπόλεως που ήταν και υποψήφιος Αρχιεπίσκοπος αλλά έχασε έκανε την επιλογή να αποστείλει τρισέλιδη οργίλη επιστολή στον Οικουμενικό Πατριάρχη μετά την αποτυχία του να εκλεγεί Αρχιεπίσκοπος. Η κυβέρνηση αναμείχθηκε απαραδέκτως με νομοθετική ρύθμιση στα εσωτερικά της Εκκλησίας της Κρήτης και απαγόρευσε τη μετάθεση μητροπολίτη από μία μητρόπολη σε άλλη, αν και αυτό είχε εφαρμοστεί τρεις φορές στο παρελθόν. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ενοχληθείς από την πίεση, ανήγγειλε την τροποποίηση του καταστατικού χάρτη της Εκκλησίας της Κρήτης, κάτι που, αν γίνει, σημαίνει αποβολή των μητροπολιτών της από τη Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου όπου και μετέχουν. Μύλος και εδώ.
Τέταρτον, την κάκιστη εικόνα που επικρατεί στον ορθόδοξο κόσμο κλείνει για την ώρα, καθώς η Εκκλησία της Ελλάδος κρύβει τα προβλήματά της, η κρίση στην Εκκλησία της Κύπρου. Ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος, που πολεμάται από μονή του Αγίου Όρους, καθαίρεσε τον Μητροπολίτη Πάφου Τυχικό για εσωτερικά θέματα. Αλλά αυτόν τον καλεί σε ακρόαση συντόμως ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Γράφω με πόνο ψυχής ως ορθόδοξος. Τα πρόσωπα δεν με ενδιαφέρουν. Δεν με ενδιαφέρει απαραιτήτως ο Οικουμενικός Πατριάρχης στον οποίο πλειστάκις έχω ασκήσει κριτική, με ενδιαφέρει η τύχη του Πατριαρχείου μας που με νύχια και με δόντια κρατά την επιρροή και τα πρωτεία του στον ορθόδοξο κόσμο. Δεν με ενδιαφέρει ο Πατριάρχης Θεόφιλος, με όλο τον σεβασμό. Με ενδιαφέρει ότι Έλλην ηγείται του Πατριαρχείου μέσα στην ιερά πόλη των Ιεροσολύμων, Έλλην ανάβει και μεταλαμπαδεύει το Άγιο Φως και, αν συνεχίσει έτσι αυτό το προνόμιο, που διατηρούμε γιατί μας εμπιστεύονται όλοι, κινδυνεύει. Δεν με ενδιαφέρουν προσωπικά ο Δαμιανός και ο Συμεών, με όλο τον σεβασμό. Με ενδιαφέρουν τα πνευματικά σύνορα του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας στο μοναστήρι που ίδρυσε πριν από 15 αιώνες ο αυτοκράτωρ Ιουστινιανός και κυματίζει μέχρι σήμερα η ελληνική σημαία. Δεν με ενδιαφέρουν οι απόψεις του Τυχικού επί θεμάτων, με όλο τον σεβασμό. Με νοιάζει να μπορεί ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου να ορθώσει ανάστημα ανεξάρτητος όταν αρχίσουν οι δύσκολες διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Και όχι να περισπάται από διάφορα.
Παρακολουθώντας όλον αυτόν τον καιρό τα θέματα της Ορθοδοξίας από πολύ βαθιά «μέσα» -για να καταλάβεις τι γίνεται στην Ελλάδα πρέπει να παρακολουθείς ποδόσφαιρο και Εκκλησία-, διαπιστώνω με βαθιά απογοήτευση ότι οι εκκλησιαστικές αντιπαραθέσεις είναι πολύ χειρότερες από τις πολιτικές. Οι πολιτικοί, επειδή εκλέγονται, ίσως βάζουν ένα φρένο κάποια στιγμή. Οι άγιοι Πατέρες, ως ισόβιοι, όχι. Ποτέ. Τα μίση είναι αβυσσαλέα και ατελείωτα. Ακόμα και αν ακουσίως κάνουν κακό στην πατρίδα και την Ορθοδοξία. Με πονάει και με στενοχωρεί πολύ αυτό, γιατί αδύνατη Ορθοδοξία σημαίνει εξασθενημένο έθνος. Η Εκκλησία για μένα και για εκατομμύρια Έλληνες είναι ένα καταφύγιο από τη βοή της κοσμικής ζωής και οι ηγεσίες της το καταστρέφουν κάθε μέρα. Είθε να τις φωτίσει ο Θεός να απαλλαγούν από τα πάθη τους και τα παιδικά πείσματά τους. Δεν έχω να πω κάτι άλλο. Στέρεψαν οι λέξεις!
