- Τι περιελάμβανε το υπόμνημα που παρέδωσαν οι συγγενείς των θυμάτων στον Κυριάκο Μητσοτάκη.
- Πότε τον συνάντησαν, τι πληροφορίες του έδωσαν και ποιες είναι οι απαντήσεις που ακόμα αναμένουν-Τι τους είπε ο πρωθυπουργός.
- Τα σκοτεινά σημεία της υπόθεσης πληθαίνουν όπως και οι σοβαρές καταγγελίες των συγγενών για επιχείρηση συγκάλυψης των τεράστιων ευθυνών.
- Μιλά στους Data Journalists η μητέρα της Εύης Ανδρεαδάκη που σκοτώθηκε στη Λιβύη.
Του Πάρι Καρβουνόπουλου
Δύο χρόνια συμπληρώνονται από την αποστολή-φιάσκο στη Λιβύη (17 Σεπτεμβρίου 2023), που είχε αποτέλεσμα το θάνατο 5 ανθρώπων, τριών στρατιωτικών και δύο πολιτών. Οι αποκαλύψεις των Data Journalists αυτά τα δύο χρόνια επιβεβαιώνουν όσους υποστηρίζουν ότι η αποστολή στη Λιβύη «είναι τα Τέμπη των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων».
Από τα «10 θανάσιμα ερωτήματα για την αποστολή στη Λιβύη»
που θέσαμε τρεις ημέρες μετά από την τραγωδία, συνεχίσαμε τον Ιανουάριο, με το «Ντοκουμέντο: Όλη η αλήθεια για την αποστολή θανάτου στη Λιβύη»
και καταλήξαμε τον Μάρτιο με το δημοσίευμα
«Αποκάλυψη: «Με απόφαση Μητσοτάκη η αποστολή θανάτου στη Λιβύη».
Όπως αποδεικνύεται, ο πρωθυπουργός όχι μόνο διέταξε την αποστολή, αλλά και μετά από την τραγική κατάληξη που είχε, ενημερώθηκε λεπτομερέστατα για τις θανάσιμες παραλείψεις που έγιναν. Όχι από εκείνους που υποτίθεται σχεδίασαν την αποστολή και θα είχαν λόγους να του αποκρύψουν γεγονότα και στοιχεία, αλλά από τους συγγενείς των θυμάτων, τους οποίους συνάντησε στο Μέγαρο Μαξίμου.
Η συνάντηση έγινε στο τέλος Οκτωβρίου και οι συγγενείς των θυμάτων του παρέδωσαν ένα λεπτομερές υπόμνημα με 8 καίρια ερωτήματα. Στο υπόμνημα περιλαμβάνονταν ακόμη και χάρτες που αποδείκνυαν το βαθμό επικινδυνότητας της αποστολής, ο οποίος σε συνδυασμό με την ασύλληπτη προχειρότητα στη σχεδίαση της αποστολής, οδήγησαν στον θάνατο πέντε ανθρώπους, προκαλώντας τη μεγαλύτερη τραγωδία των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων σε περίοδο ειρήνης.
Το υπόμνημα
Οι συγγενείς των θυμάτων στο υπόμνημα που παρέδωσαν στον ίδιο τον πρωθυπουργό αναφέρουν:
Ήταν 17 Σεπτεμβρίου όταν το Υπουργείο Εξωτερικών και το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας έκαναν γνωστό μέσω ανακοινώσεων την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λιβύη, στην πόλη Ντέρνα, ως έμπρακτη αλληλεγγύη της χώρας μας προς τον δοκιμαζόμενο λαό της Λιβύης μετά τις καταστροφές από την κακοκαιρία Daniel.
Μια αποστολή που όπως δηλώθηκε από κυβερνητικούς παράγοντες, ήταν «επιβεβλημένη» διπλωματικά, δεδομένης της προσπάθειας της Ελλάδας να δημιουργήσει γέφυρες με τη Λιβύη, αλλά και της ισχυρής παρουσίας της Τουρκίας στη χώρα.
Μια αποστολή όμως που, εκ του αποτελέσματος δεν σχεδιάστηκε όπως θα έπρεπε και που κατέληξε σε τραγωδία με τον θάνατο πέντε μελών της, τριών στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και δύο αδελφών που συμμετείχαν εθελοντικά ως μεταφραστές και τον σοβαρό τραυματισμό των υπολοίπων μελών της.
Την τραγωδία επέτεινε ακόμα περισσότερο το χάος στην επικοινωνιακή διαχείριση της κρίσης, που πυροδότησε ακόμη και σενάρια περί υποτιθέμενης τρομοκρατικής επίθεσης, τα οποία δεν έχουν κλείσει ακόμα με πειστικό και κατηγορηματικό τρόπο με κατάλληλες εκθέσεις διερεύνησης του ατυχήματος.
Αν και ο υπουργός Υγείας της Λιβύης είχε ήδη εκφράσει από το απόγευμα της Κυριακής τα θερμά του συλλυπητήρια, ο Έλληνας πρόξενος που είχε την ευθύνη της αποστολής, δεν κατάφερε να αντλήσει τις απαιτούμενες πληροφορίες, από το «υποτιθέμενο» συντονιστικό κέντρο όπου ευρίσκετο.
«Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,
Δυστυχώς, αν και το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει και καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται η διοίκηση, ο έλεγχος και η επιχειρησιακή σχεδίαση για την εξασφάλιση της αποστολής και την ελαχιστοποίηση του κινδύνου αυτής στις Ένοπλες Δυνάμεις σε κάθε φάση της σχεδίασης, εκτιμούμε ότι το ΥΠΕΘΑ και συγκεκριμένα το ΓΕΕΘΑ, δεν έλαβαν στο στάδιο της επιχειρησιακή σχεδίασης, τα απαιτούμενα εκείνα μέτρα, τα οποία προβλέπονται από τον Νόμο και τις κανονιστικές πράξεις, προκειμένου να αποφευχθεί η περίπτωση ατυχήματος σε μια εμπόλεμη χώρα που είναι γνωστό, από μια πρόχειρη διερεύνηση, ότι υφίσταται οι παρακάτω κίνδυνοι».
Σ’ αυτό το σημείο του υπομνήματος υπάρχουν τέσσερις χάρτες τους οποίους μπορεί να «διαβάσει» ακόμη κι ένας απλός πολίτης, για να καταλάβει τους κινδύνους μιας αποστολής στη Λιβύη».
Στη συνέχεια οι συγγενείς στο υπόμνημα τους θέτουν στον πρωθυπουργό οκτώ ερωτήματα:
«Έχοντας μερόνυχτα να κοιμηθούμε από την ημέρα που συνέβη το τραγικό αυτό γεγονός, τις οικογένειες μας βασανίζουν τα παρακάτω αναπάντητα ερωτήματα:
- Μια αποστολή τέτοιου είδους δεν θα έπρεπε να ήταν σε εθελοντική βάση; Πότε και από ποιους ενημερώθηκαν/διατάχθηκαν τα στελέχη της αποστολής για τη συμμετοχή τους σε αυτήν; Ελήφθησαν υπόψη οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κοινές ανθρωπιστικές αρχές και ορθές πρακτικές, κατά την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας;
- Αρχικά υπήρξε η ενημέρωση και γνωστοποιήθηκε στα μέλη της αποστολής την Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου 2023, ότι το αεροδρόμιο στο οποίο θα προσγειωνόταν το C-130 με την ελληνική αποστολή, ήταν το Τομπρούκ , το οποίο την επόμενη ημέρα (Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου) άλλαξε στο Αλ-Μπάιντα και την Κυριακή το πρωί ο προρισμός άλλαξε και το αεροσκάφος προσγειώθηκε στη Βεγγάζη στις 11:39 ώρα Ελλάδος την ίδια ημέρα. Η κόρη μας το διαπίστωσεε όταν προσγειώθηκε στη Βεγγάζη όπου και έστειλε sms στον σύζυγό της ότι «τελικά προσγειωθήκαμε στη Βεγγάζη». Όλες αυτές οι αλλαγές εκτιμούμε ότι αποδεικνύουν την μη ορθή οργάνωση της αποστολής. Το δυστύχημα συνέβη στις 15:30, στο 85ο χιλιόμετρο της διαδρομής από τη Βεγγάζη προς την Ντέρνα κάτι που δεν θα γινότανεάν δεν άλλαζε το αεροδρόμιο. Ποιος ήταν ο αρχικός σχεδιασμός, ποιος έδωσε την εντολή να αλλάξει, πότε άλλαξε, αν άλλαξε; Ποιους σκοπούς εξυπηρετούσε η αλλαγή;
- Ποιοι φορείς μελέτησαν τα δεδομένα και τους ενδεχόμενους κινδύνους της αποστολής, σε τι ανάλυση ρίσκου/ εκτίμηση επικινδυνότητας κατέληξαν και ποια μέτρα ασφαλείας που εισηγήθηκαν, σε σχέση με την ανωτέρων ανάλυση ρίσκου της αποστολής;
- Ποια δεδομένα και ποιες πληροφορίες είχε στη διάθεσή της η Ομάδα Σχεδίασης και ποιες πληροφορίες ζητήθηκαν για την υλοποίηση του επιχειρησιακού σχεδιασμού της αποστολής, από ποιους φορείς;
- Ποιος ήταν ο τελικός υπογράφων που έλαβε γνώση και έδωσε έγκριση για την εκτέλεση της αποστολής;
- Ποιες αποφάσεις ελήφθησαν, ποιοι και πότε τις έλαβαν και ποιοι τις υλοποίησαν;
- Το διατιθέμενο προσωπικό ήταν νοσηλεύτριες/τες, γιατροί και με λοιπές παραϊατρικές ειδικότητες. Υφίσταται το ερώτημα εάν αυτό το προσωπικό είχε τις δυνατότητες και τα μέσα να ανταποκριθείσε μια αποστολή υψηλού ρίσκου; Είχαν σαφείς οδηγίες- εκπαίδευση για την περίπτωση τρομοκρατικής επίθεσης; Πως θα έπρεπε να αντιδράσουν;
- Για ποιους λόγους δεν λειτούργησαν οι επικοινωνίες; Ποιο ήταν, εάν υφίστατο, τοσχέδιο των επικοινωνιών;»
Και το υπόμνημα προς τον κ. Μητσοτάκη, καταλήγει:
«Το ΓΕΕΘΑ, το οποίο οργάνωσε και αποφάσισε να διαθέσει προσωπικό του να συμμετάσχει σε αυτήν την αποστολή θεωρούμε ότι, είχε καταστρώσει ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ και είχε προβλέψει αυτούς τους κινδύνους. Εν ολίγοις ποιος ήταν ο επιχειρησιακός σχεδιασμός της αποστολής;
Δυστυχώς εκ του αποτελέσματος επιβεβαιώθηκε η προαίσθηση της αγαπημένης μας Εύης για τον κίνδυνο της ζωής της, όταν της ανακοινώθηκε η αποστολή και επαληθεύτηκε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο.
Αξιότιμε κ.πρωθυπουργέ
Επειδή η τραγωδία στη Λιβύη, με τους πέντε νεκρούς και το αλαλούμ που επικράτησε με τα αρμόδια υπουργεία να μην ξέρουν τι γίνεται και να δίνουν λάθος πληροφορίες, έχει εξοργίσει όλους τους Έλληνες, αλλά κυρίως τους άμεσα εμπλεκόμενους, τις οικογένειες των θυμάτων και των τραυματιών.
Θα θέλαμε θερμά να σας παρακαλέσουμε, εις μνήμη των αδικοχαμένων παιδιών μας:
Να λάβετε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διαλευκανθεί η υπόθεση με τις απαραίτητες Διοικητικές Εξετάσεις, σαν να ήταν δικά σας παιδιά που συμμετείχαν στην αποστολή.
Να ληφθεί μέριμνα ώστε να μην συμβεί ξανά στο μέλλον ανάλογο συμβάν και να θρηνήσουμε ως κράτος, αλλά και ως οικογένειες, άλλα θύματα από πιθανές αστοχίες και παραλείψεις στην εκτέλεση μιας αποστολής».
Συγκάλυψη
Ο πρωθυπουργός είχε διαβεβαιώσει τους συγγενείς ότι θα αναλάμβανε προσωπικά την υπόθεση της διαλεύκανσης. Δύο χρόνια μετά οι συγγενείς των θυμάτων βρίσκονται αντιμέτωποι με μια προσπάθεια συγκάλυψης, ανάλογης αυτής των Τεμπών. Οι εμπλεκόμενοι με την «σχεδίαση» της αποστολής όχι μόνο δεν είχαν συνέπειες, αλλά επιβραβεύτηκαν. Χαρακτηριστικότερες οι περιπτώσεις του τότε Α/ΓΕΕΘΑ Κ.Φλώρου και του νυν Α/ΓΕΕΘΑ Δ.Χούπη. Αποστρατεύθηκε ως Επίτιμος και σήμερα εμφανίζεται ως σχολιαστής στον Antenna. Ο Αντιστράτηγος Δημ. Χούπης ήταν επικεφαλής της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου που είχε την ευθύνη της αποστολής και την είχε αποχαιρετήσει λέγοντας στα μέλη της ότι «δεν ξέρουμε που πάμε και γιατί πάμε», έγινε Α/ΓΕΕΘΑ, διαδεχόμενος τον Κ.Φλώρο.
Η αποστολή θανάτου στη Λιβύη είναι σαν να μην έγινε ποτέ.
Αυτά τα δύο χρόνια κάθε προσπάθεια των συγγενών των θυμάτων να αναδείξουν το θέμα προσκρούει σε ένα αδιαπέραστο τοίχο σιωπής και συγκάλυψης, όπως καταγγέλει η Χρυσούλα Ανδρεαδάκη, μητέρα της Εύης Ανδρεαδάκη που σκοτώθηκε στη Λιβύη.
Η Χρυσούλα Ανδρεαδάκη, δύο χρόνια μετά από την τραγωδία στη Λιβύη παλεύει μόνη για να υπάρξει δικαίωση για τους 5 νεκρούς της Λιβύης. Αυτή η μοναξιά σε συνδυασμό με το τι έχει να αντιμετωπίσει την οδηγεί σε μια δήλωση που προκαλεί σκέψεις.
Σε ό,τι αφορά τις ευθύνες του ΥΠΕΞ, η υπόθεση της Λιβύης έχει ήδη μπει στο αρχείο. Όπως όλα δείχνουν το ίδιο επιχειρείται και για τις τεράστιες ευθύνες του ΓΕΕΘΑ.
