Η Καρτερία ήταν ένα υβριδικό πλοίο, ατμοκίνητο και ιστιοφόρο με 4 κατάρτια.
Η ιστορία της Καρτερίας είναι συνδεδεμένη με το όνομα του μεγάλου φιλέλληνα Φραγκίσκου Άστιγξ, ο οποίος συμμετείχε στην διαμόρφωση των σχεδίων του πλοίου, πλήρωσε ο ίδιος τον εξοπλισμό του και ήταν ο πρώτος κυβερνήτης του.
Από νωρίς ο Άστιγξ συνειδητοποίησε ότι χωρίς εκσυγχρονισμό και εφαρμογή καινούριων καινοτομιών στο επαναστατικό στόλο η Επανάσταση δεν θα έχει καμία τύχη.
Ο Άστιγξ θεωρείται πρωτοπόρος στις πολεμικές ναυτικές υποθέσεις. Με την χρήση από την Καρτερία πυρωμένων βλημάτων, ανοίγει τον δρόμο για την κατάργηση των πυρπολικών σκαφών, μια μεγάλη αλλαγή στις ναυτικές επιχειρήσεις.
Η Καρτερία συμμετείχε σε πολλές αποστολές : εξουδετέρωση των τούρκικων αμυντικών εγκαταστάσεων στον Άγιο Σπυρίδωνα στον Πειραιά, ναυτικός αποκλεισμός Ερέτριας, βομβαρδισμός Ωρωπού, βομβαρδισμός Μεσολογγίου, Ναυπάκτου.
Το Απριλίου του 1827 με άλλα 4 πλοία εισήλθε στο Παγασητικό Κόλπο όπου με βομβαρδισμό κατάστρεψε τουρκικά οχυρά στο Βόλο , έκαψε 4 εχθρικά πολεμικά με χρήση των πυρωμένων βλημάτων για πρώτη φορά στη ναυτική ιστορία και αιχμαλώτισε 8 μεταγωγικά με εφόδια. Το Ιούνιο του 1827 μετείχε με άλλα 21 πλοία στην επιχείρηση κατά της Αλεξάνδρειας.
Η πιο σημαντική επιτυχία της Καρτερίας ήταν στο κόλπο της Ιτέας στις 17 Σεπτέμβρη του 1827 που μέσα σε λίγα λεπτά βύθισε στο κολπίσκο της Αγκάλης την τουρκική ναυαρχίδα και κατάστρεψε πάλι με τα πυρωμένα βλήματα τα 9 από τα 11 εχθρικά πλοία μετά από εύστοχους κανονιοβολισμούς.
Πρόκειται για ένα γεγονός σταθμό στην παγκόσμια ναυτική ιστορία. Ένα ατμοκίνητο πλοίο κατάφερε να προσβάλει και να βυθίσει σειρά ιστιοφόρων πολεμικών.
Η σημασία του αυτού γεγονότος για τους Έλληνες ήταν μεγάλη, καθώς ένα μόλις ατμοκίνητο πλοίο κατάφερε να μεταβάλλει την ισορροπία στο Κορινθιακό κόλπο εκκαθαρίζοντας τον από τον εχθρικό στόλο.
Η ναυτική υπεροχή του Επαναστατικού Ναυτικού των Ελλήνων ήταν πλέον γεγονός. Η εποχή των ιστιοφόρων πολεμικών πλοίων έχει περάσει στην ιστορία.
Περιγραφή και χαρακτηριστικά
Η «Καρτερία» ήταν ένα βαρύ μηχανοκίνητο σκάφος 233 τόνων και μήκους 38,4 μέτρων. Διέθετε τέσσερα κατάρτια με μακριά ορθογώνια πανιά συν τον πρόβολο Στο μέσο των δύο πλευρών της είχε και δύο μεγάλους εξωτερικούς τροχούς τους οποίους κινούσε μία ατμομηχανή ισχύος 80 αλόγων. Η νέα αυτή τεχνολογία της έδινε τη δυνατότητα να κινείται με τρικυμία και αντίθετο άνεμο αναπτύσσοντας ταχύτητα τριών μιλίων ενώ η μέγιστη ταχύτητά του ήταν έξι μίλια σε ήρεμη θάλασσα. Ήταν ατμοκίνητη τροχήλατη κανονιοφόρος κινούμενη από δύο μικρές ατμομηχανές. Διέθετε πάντως και κατάρτια τα οποία της έδιναν τη δυνατότητα να κινηθεί και με πανιά. Αν και έφερε μόλις 4 κανόνια, αυτά ήταν πανίσχυρα πυροβόλα των 68 λιβρών. Με τη βοήθεια των ατμομηχανών της, οι χειριστές της μπορούσαν να πυρώσουν τα βλήματα των πυροβόλων της ώστε αυτά να χρησιμοποιηθούν ως εμπρηστικά. Υποστηρίζεται από ιστορικούς της εποχής ότι ήταν το πρώτο ατμοκίνητο πλοίο που έλαβε μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις.
Ως μηχανοκίνητο σκάφος αντιμετώπισε μεγάλα προβλήματα, λόγω της πειραματικής του τεχνολογίας. Η μηχανοκίνησή του γινόταν μέσω δύο μεγάλων περιστρεφομένων τροχών με στερεωμένα πέταλα επί της περιφέρειάς τους, όπως των νερόμυλων, οι οποίοι ήταν εγκατεστημένοι στις δύο πλευρές του, στο μέσον του σκάφους, και ήσαν συζευγμένοι με τις αντίστοιχες ατμομηχανές. Εξαιτίας ενός κατασκευαστικού λάθους τα πέταλα ωθήσεως δεν βυθιζόντουσαν εξ’ολοκλήρου στο νερό, με αποτέλεσμα μειωμένη ώθηση. Προκειμένου να αναπληρωθεί το έλλειμμα ώσεως έπρεπε να αυξηθεί η ταχύτητα περιστροφής των τροχών ώστε να αυξηθεί η ταχύτητα πλεύσεως. Ετσι, οι λέβητες των μηχανών υπερθερμαίνονταν σκοπίμως, με κίνδυνο να εκραγούν. Αλλο μειονέκτημα που είχε ήταν η ανάγκη χρήσεως ορυκτού άνθρακα για την καύση, επειδή η καύση ξύλου δεν παρήγαγε επαρκή ατμό για την κίνησή του. Άρα έπρεπε να εισάγεται άνθρακας από τη Δυτική Ευρώπη.
- Μέγιστη ταχύτητα: 7 κόμβοι. Επιπλέον είχε 4 ιστούς με ημιολική ιστιοφορία.
- Οπλισμός : 4 πυροβόλα των 68 λιβρών και 4 καρρονάδες των 68 λιβρών.
- Πλήρωμα : 17 αξιωματικοί, 22 υπαξιωματικοί, 32 πυροβολητές και 4 μάγειροι (βοηθητικό προσωπικό).
Πηγή: Hellas-now
