Οι ερευνητές ανακάλυψαν την αιτία της λαμπρότερης έκρηξης φωτός που έχει καταγραφεί ποτέ. Πετυχαίνοντάς το αυτό, ωστόσο, ήρθαν αντιμέτωποι με δύο μεγαλύτερα μυστήρια, συμπεριλαμβανομένου ενός που θέτει υπό αμφισβήτηση την προέλευση των βαρέων στοιχείων μας, όπως ο χρυσός.
Η έκρηξη φωτός, που εντοπίστηκε το 2022, είναι πλέον γνωστό ότι είχε στην καρδιά της ένα εκρηκτικό άστρο, λένε οι ερευνητές. Αλλά αυτή η έκρηξη, από μόνη της, δεν θα ήταν αρκετή για να λάμψει τόσο έντονα.
Και η τρέχουσα θεωρία μας λέει, ότι τέτοια εκρηκτικά αστέρια, γνωστά ως σουπερνόβα, παράγουν επίσης όλα τα βαριά στοιχεία στο σύμπαν, όπως ο χρυσός και η πλατίνα.
Όμως η ομάδα δεν βρήκε κανένα από αυτά τα στοιχεία, εγείροντας νέα ερωτήματα σχετικά με το πώς παράγονται τα πολύτιμα μέταλλα.
Η καθηγήτρια Catherine Heymans του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου και Βασιλική Αστρονόμος της Σκωτίας, η οποία είναι ανεξάρτητη από την ερευνητική ομάδα, δήλωσε ότι αποτελέσματα όπως αυτά βοηθούν στην προώθηση της επιστήμης.
«Το Σύμπαν είναι ένα καταπληκτικό, υπέροχο και εκπληκτικό μέρος και μου αρέσει ο τρόπος που μας θέτει αυτά τα αινίγματα! Το γεγονός ότι δεν μας δίνει τις απαντήσεις που θέλουμε είναι σπουδαίο, γιατί μπορούμε να σκεφτούμε ξανά και να βρούμε καλύτερες θεωρίες», είπε.
Η έκρηξη εντοπίστηκε από τηλεσκόπια τον Οκτώβριο του 2022. Προήλθε από έναν μακρινό γαλαξία σε απόσταση 2,4 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, εκπέμποντας φως σε όλες τις συχνότητες. Αλλά ήταν ιδιαίτερα έντονη στις ακτίνες γάμμα, οι οποίες είναι μια πιο διεισδυτική μορφή των ακτίνων Χ.
Η έκρηξη των ακτίνων γάμμα διήρκεσε επτά λεπτά και ήταν τόσο ισχυρή που ξεπέρασε τα όρια της κλίμακας, ξεπερνώντας τα όργανα που τις ανίχνευσαν.
Οι μετέπειτα μετρήσεις έδειξαν ότι η έκρηξη ήταν 100 φορές πιο φωτεινή από οτιδήποτε είχε καταγραφεί ποτέ πριν, κερδίζοντας το παρατσούκλι, μεταξύ των αστρονόμων, της «πιο φωτεινής όλων των εποχών» ή B.O.A.T..
Οι εκρήξεις ακτίνων γάμμα συνδέονται με εκρήξεις σουπερνόβα, αλλά αυτή ήταν τόσο φωτεινή που δεν μπορούσε εύκολα να εξηγηθεί. Αν ήταν υπερκαινοφανής, θα έπρεπε να ήταν απολύτως τεράστια, σύμφωνα με την τρέχουσα θεωρία.
Η έκρηξη ήταν τόσο φωτεινή που αρχικά θάμπωσε τα όργανα του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb (JWST) της Nasa. Το τηλεσκόπιο είχε μόλις πρόσφατα τεθεί σε λειτουργία και αυτό ήταν μια απίστευτη τύχη για τους αστρονόμους που ήθελαν να μελετήσουν το φαινόμενο, επειδή τέτοιες ισχυρές εκρήξεις υπολογίζεται ότι συμβαίνουν μία φορά κάθε 10.000 χρόνια.
Καθώς το φως εξασθένιζε, ένα από τα όργανα του JWST μπόρεσε να δει ότι είχε πράγματι υπάρξει έκρηξη σουπερνόβα. Αλλά δεν ήταν τόσο ισχυρή, όσο περίμεναν. Τότε γιατί η έκρηξη των ακτίνων γάμμα ήταν εκτός κλίμακας;
Ο Δρ Peter Blanchard, από το Πανεπιστήμιο Northwestern του Ιλινόις στις ΗΠΑ, ο οποίος ήταν συν-επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, δεν γνωρίζει. Θέλει όμως να το μάθει. Σχεδιάζει να κλείσει περισσότερο χρόνο στο JWST για να ερευνήσει και άλλα υπολείμματα σουπερνόβα.
«Θα μπορούσε να είναι ότι αυτές οι εκρήξεις ακτίνων γάμμα και οι εκρήξεις σουπερνόβα δεν συνδέονται απαραίτητα άμεσα μεταξύ τους και θα μπορούσαν να είναι ξεχωριστές διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα», δήλωσε στο BBC.
Ο Δρ Tanmoy Laskar, από το Πανεπιστήμιο της Γιούτα και συν-επικεφαλής της μελέτης, δήλωσε ότι η ισχύς του B.O.A.T. θα μπορούσε να εξηγηθεί από τον τρόπο με τον οποίο εκτοξεύονται πίδακες υλικού, όπως συμβαίνει συνήθως κατά τη διάρκεια των σουπερνόβα. Αν όμως αυτοί οι πίδακες είναι στενοί, παράγουν μια πιο εστιασμένη και άρα πιο φωτεινή δέσμη φωτός.
«Είναι σαν να εστιάζουμε τη δέσμη ενός φακού σε μια στενή στήλη, σε αντίθεση με μια ευρεία δέσμη που ξεπλένει έναν ολόκληρο τοίχο», είπε. «Στην πραγματικότητα, αυτή ήταν μια από τις στενότερες δέσμες που έχουν παρατηρηθεί μέχρι στιγμής για μια έκρηξη ακτίνων γάμμα, γεγονός που μας δίνει μια ιδέα για το γιατί η μεταλαμπή εμφανίστηκε τόσο φωτεινή όσο ήταν».
Αλλά τι γίνεται με τον χρυσό που λείπει;
Η τρέχουσα θεωρία που διδάσκεται σε όλους τους αστρονόμους στο πανεπιστήμιο είναι ότι ένας από τους τρόπους παραγωγής βαρέων στοιχείων – όπως ο χρυσός, η πλατίνα, ο μόλυβδος και το ουράνιο – είναι στις ακραίες συνθήκες που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια των υπερκαινοφανών. Αυτά εξαπλώνονται σε όλο τον γαλαξία και χρησιμοποιούνται για τον σχηματισμό των πλανητών, και έτσι, σύμφωνα πάντα με τη συγκεκριμένη θεωρία, προέκυψαν τα μέταλλα που βρίσκονται στη Γη.
Όμως οι ερευνητές δεν βρήκαν καμία ένδειξη βαρέων στοιχείων γύρω από το άστρο που εξερράγη. Επομένως, είναι η θεωρία κάπου «μπάζει» και τα βαρέα στοιχεία παράγονται με κάποιον άλλον τρόπο ή παράγονται μόνο σε υπερκαινοφανείς αστέρες υπό ορισμένες συνθήκες;
«Οι θεωρητικοί πρέπει να γυρίσουν πίσω και να εξετάσουν γιατί ένα γεγονός όπως το B.O.A.T. δεν παράγει βαρέα στοιχεία, ενώ οι θεωρίες και οι προσομοιώσεις προβλέπουν ότι θα έπρεπε», καταλήγει ο Δρ Blanchard.
Πηγή: hellasjournal
