Του δρος Μάριου Παναγιώτη Ευθυμιόπουλου*
Το Κέρας της Αφρικής αποτελεί σημαντικό γεωγραφικό τοπίο πολιτικής, στρατηγικής αντιπαράθεσης και σημασίας. Γεγονός που δεν το αναφέρουμε πολύ μελετώντας την Ερυθρά Θάλασσα.
Από την πλευρά της Αφρικής τα εξής κράτη αποτελούν το Κέρας της Αφρικής: Η Σομαλία, με τη Σομαλική Χερσόνησο, η Αιθιοπία, η Ερυθραία και το Τζιμπουτί. Άκρως σημαντικά για τη θαλάσσια ναυτιλία. Το Κέρας της Αφρικής ελέγχει τα στενά που οδηγούν στην Ερυθρά Θάλασσα και αυτό το κάνει σημαντικό και ουσιαστικό τόπο.
Απέναντι βρίσκεται η Αραβική Χερσόνησος με την Υεμένη. Εκατέρωθεν οι περιοχές αυτές θεωρούνται πλούσιες χώρες (σε φυσικές ύλες και πηγές, μεταξύ τους ο χρυσός και άλλα βασικά υλικά). Μεταξύ άλλων και σημαντικό ιστορικό – πολιτιστικό στοιχείο.
Ωστόσο, είναι φτωχές χώρες. Ως παράδειγμα η Σομαλία και η Υεμένη. Η Σομαλία κατέχει κρατικό ΑΕΠ 7,228 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Με πληθυσμό 17.065.000, με μέσο όρο ηλικίας τα 55 χρόνια, και αποτελεί την 149η στην παγκόσμια κατάταξη ΑΕΠ (πηγή: Παγκόσμια Τράπεζα, έτος 2021). Για την Υεμένη, κρατικό ΑΕΠ 21,61 δισεκατομμύρια δολάρια με 30.790.000 κόσμο, με μέσο όρο ηλικίας 64,65 χρόνια (πηγή: Παγκόσμια Τράπεζα, τελευταίου έτους 2018). Τα δεδομένα αυτά δεν πληρούν συγκριτικά το σύνολο των οικονομικών του Ισραήλ με 9.120.000 κόσμο, 82,70 έτη ζωής κατά μέσο όρο, αλλά και 488.5 δισεκατομμύρια (πηγή: Παγκόσμια Τράπεζα, τελευταίου έτους 2021).
Επιπλέον, οι χώρες αυτές είναι επιρρεπείς και ανεξέλεγκτες σε ιδεολογικό φανατισμό, έλλειψη παιδείας και περίθαλψης υγείας, και είναι επιρρεπείς σε ομάδες τρομοκρατίας. Στη Σομαλία δρα η γνωστή ισλαμιστική ομάδα Αλ-Σαμπάμπ, ενώ στην Υεμένη οι Χούθι, που επιθυμούν να «αναβαθμιστούν», να διεθνοποιήσουν τις ικανότητές τους εναντίον της Δύσης, τελικά, με πρόσχημα την καταστροφή στη Γάζα.
Οι τρομοκρατικές αυτές ομάδες δρουν εναντίον πολλών δυτικών χωρών και δυτικών συμφερόντων, όπως και των αραβικών χωρών. Αντιθέτως, η Τουρκία ενισχύεται και ενισχύει την παρουσία της. Διαπραγματεύεται την παρουσία της και την αναβαθμίζει. Αρχικά με την παρουσία της TurkSom από το 2015. Εξελίσσει πολιτική ανάπτυξης της εμπορικής, διπλωματικής και στρατιωτικής δύναμης, παρουσίας, εκπαίδευσης αλλά και συμμετοχής στα δρώμενα της περιοχής.
Σε πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση κατά των εμιρατινών δυνάμεων σε Σομαλία και Σομαλιλάνδη έδρασαν μόνοι τους οι τρομοκράτες; Με τι πληροφορίες και γιατί; Η μεγαλύτερη πρεσβεία της Τουρκίας βρίσκεται στη Σομαλία. Επηρεάζει και εκμεταλλεύεται τους εθνικούς στρατούς των χωρών που επιδιώκει και σίγουρα της Σομαλίας.
Κατόρθωσε να τερματίσει χρόνιες συμμαχίες (ΗΑΕ – Σομαλία). Και μόλις απλά επικύρωσε τη δική της. Μια συμμαχία που κάπως υπήρχε από το 2015 και απλά ενισχύεται! Με ανταποδοτικά, υποδομές, κατασκευές σε αστικά κέντρα, όπως και εκμετάλλευση στρατευμάτων και περιοχών και θρησκευτικής παιδείας και τραπεζικού κλάδου! Πολιτική γνωστή ως μέρος της τουρκικής πολιτικής της Αφρικής, που μετρά από το 1994!
Οι χώρες της Αραβικής Χερσονήσου, κυρίως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και η Σαουδική Αραβία έχουν λόγους να βρίσκονται εκεί μεν επισήμως. Αλλά ν’ ανησυχούν. Γι’ αυτό και η παρουσία στο νησί της Σοκότρα, της Υεμένης, των ΗΑΕ και της Σαουδικής Αραβίας από τον πόλεμο (2015) μέχρι και σήμερα θεωρείται επιβεβλημένη.
Τα ΗΑΕ στηρίζουν την ανεξαρτησία της Σομαλιλάνδης σθεναρά. Ως στρατηγική επιλογή πλέον, μετά και το τέλος συμμαχίας με τη Σομαλία. Μια «χώρα» μη αναγνωρισμένη από το 1991. Δεν έχει χρήματα, αλλά έχει μεγάλα έργα υποδομής και παρουσίας όπως αυτό του λιμανιού της Mπερμπέρα με 443.000.000 δολάρια εκμετάλλευσης από την DP world (ΗΑΕ συμφερόντων) για χρήση του λιμανιού για 30 χρόνια.
Ωστόσο, αυτό έρχεται με κόστος άμυνας και ασφάλειας για τα ΗΑΕ. Ενώ είχαν εξασφαλίσει από τη Σομαλία την «ηρεμία», τα σχέδια ανατράπηκαν από την Τουρκία το 2020 με βίαιο τρόπο που δεν είναι γνωστός για πολλούς.
Η σύνδεση των γεγονότων αυτών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα γεγονότα στην Ερυθρά Θάλασσα, την Αραβική Χερσόνησο, αλλά και το Ισραήλ. Που μεταξύ άλλων έχει και εβραϊκής θρησκείας κατοίκους στις χώρες που προαναφέραμε.
Σε μια περίοδο «τεκτονικών γεωστρατηγικών αλλαγών χρειάζεται επιχειρησιακή προσοχή από την Ε.Ε., αλλά και το σύνολο των δυτικών χωρών. Γιατί πλέον είναι καθοριστικής σημασίας τα συμμαχικά και δυτικά συμφέροντα.
*Αναπληρωτής καθηγητής ∆ιεθνούς Στρατηγικής και Ασφάλειας, πρόεδρος Τμήματος Ιστορίας, Πολιτικών και ∆ιεθνών Σπουδών Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος, πρόεδρος Strategy International (SI) Ltd
