Καθώς κλείνει η χρονιά του 2023, καταγράφονται ορισμένες τάσεις που δεν είχαν φανεί σε όλο το πρώτο εξάμηνο όσον αφορά το πολιτικό σκηνικό, αλλά και το ευρύτερο κοινωνικό φόντο. Από το καλοκαίρι και ύστερα, με τις δύο εκλογές (νίκη της Ν.Δ. με μεγάλη διαφορά, κατολίσθηση του ΣΥΡΙΖΑ και εξελίξεις που αυτά τροφοδοτούν), καθώς και με τις καλοκαιρινές καταστροφές σε πολλές περιοχές της χώρας και το τεράστιο άγχος για επιβίωση της συντριπτικής πλειοψηφίας, έχει δημιουργηθεί ένα σχετικά νέο τοπίο – κοινωνικά και πολιτικά. Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις καταγράφουν ορισμένες τάσεις και μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε ή να τεκμηριώσουμε περισσότερο ορισμένα δεδομένα.
Η Ν.Δ. κυριαρχεί χωρίς αντίπαλο, και ένα 70% όλων των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι δεν υπάρχει αντιπολίτευση στη χώρα και δηλώνει ότι ανησυχεί από αυτό το γεγονός. Κυριαρχία χωρίς αντίπαλο σημαίνει αλαζονεία και επέλαση σε πολλούς τομείς, υπό το γενικό σύνθημα «μεταρρύθμιση» και «πολυδιάστατος εκσυγχρονισμός». Ο τρόπος που τα πραγματώνει αυτά η κυβέρνηση Μητσοτάκη πλησιάζει την ύβρη, και αυτή θα οδηγήσει μέσα από τις υπόγειες αντιφάσεις και συγκρούσεις αν όχι σε νέμεση, πάντως σε μεγάλα στοιχεία αστάθειας. Παρ’ όλα αυτά το Μαξίμου Α.Ε. θεωρεί ότι σχεδόν ανενόχλητο μπορεί να κάνει παιχνίδι.
Στο σημείο αυτό η Ν.Δ. μπορεί να εκμεταλλευτεί ορισμένα στοιχεία: Κάποιος πρέπει να κυβερνήσει, δεν υπάρχει άλλος από τον Μητσοτάκη. Ο ίδιος προκρίνεται σαν ο μόνος καταλληλότερος, με δεύτερο τον ΚΑΝΕΝΑ. Οι υπόλοιποι (όλοι) συγκεντρώνουν ασήμαντα ποσοστά σαν ικανοί να κυβερνήσουν. Αυτό μπορεί να μεταφραστεί για ευρεία στρώματα στο «ευτυχώς, τουλάχιστον κυβερνώμεθα». Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά σε μια πολιτική συντηρητικοποίηση, με την έννοια πως οι πολίτες αποδέχονται αυτό που εφαρμόζεται ως διακυβέρνηση ως το μόνο που μπορεί να τους προσφερθεί, και δεν θέλουν άλλα ταρακουνήματα ούτε άλλη ανασφάλεια. Το εντυπωσιακό είναι ότι ως ισχυρό χαρτί του Μητσοτάκη καταγράφεται η εξωτερική πολιτική(!), σαν να δηλώνεται πάλι ότι τουλάχιστον έτσι ίσως να είμαστε κάπως ασφαλείς… Υπάρχουν όμως και τρία μεγάλα βαρίδια που διαπερνούν την κοινωνική κατάσταση:
1) Πάνω από 80% δηλώνει ότι ζορίζεται να βγάλει πέρα οικονομικά, δεν μπορεί να τα καταφέρει με την ακρίβεια, τις δόσεις, τα «επιδόματα». Σε αυτό η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν θέλει να κάνει τίποτα ουσιαστικό, και φέρεται αλαζονικά με χοντροκομμένες δηλώσεις πολλών επιφανών υπουργών της. Γι’ αυτούς έχει αρχίσει ένα «πάρτι» φοροληστείας, εξυπηρέτησης ολιγαρχών και μεγάλων επιχειρήσεων. Δεν καταλαβαίνουν τίποτα.
2) Στο ερώτημα «ποια συναισθήματα κυριαρχούν όταν σκέφτεσαι το παρόν και το μέλλον της χώρας» οι απαντήσεις είναι αφοπλιστικές: φόβο 48,6% – οργή 43,6% – παραίτηση/απογοήτευση 40,3% – ελπίδα 31% – σιγουριά 12% – περηφάνια 10,7%. Σε αντίστοιχες παλιότερες μετρήσεις η οργή ήταν στην πρώτη θέση, ενώ τώρα υποχωρεί, και βέβαια η παραίτηση έρχεται να πάρει μια ισχυρή θέση στην ψυχολογία του κόσμου («δεν μπορώ να την παλέψω με τίποτα», «δεν περιμένω τίποτα από πουθενά»).
3) Ο κόσμος θα ήθελε «μεταρρύθμιση», με την έννοια να αναστηλωθεί ένα διαλυμένο κράτος και οι καταποντισμένες υποδομές, να λειτουργήσει κάπως η δικαιοσύνη, να κτυπηθούν τα αποστήματα του υποκόσμου κ.λπ. Κάπως δηλαδή να γίνει μια εξυγίανση-κάθαρση και να λειτουργήσει με κάποια αποτελεσματικότητα (και δίκαια) μια επανίδρυση του κράτους. Η Ν.Δ. όμως επιδιώκει «μεταρρύθμιση» άνευ όρων επί της κοινωνίας…
Όλα τα παραπάνω είναι πραγματικά και συνθέτουν έναν πολιτικό-κοινωνικό καμβά που μοιάζει να μην μπορεί να αντιμετωπιστεί με ευκολία και κλασικούς μικροπολιτικούς τρόπους. Παρ’ όλα αυτά, και μέσα σε αυτά, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι το πολιτικό ενδιαφέρον αυξάνεται, ο κόσμος παρακολουθεί ή ενημερώνεται για όσα γίνονται, δεν είναι αδιάφορος. Παράλληλα, όσο κι αν μοιάζει ολίγον παράφωνο με όσα συμβαίνουν, υπάρχει η ανάγκη και η αναζήτηση για βαθύτερες προσανατολιστικές αναζητήσεις και προτάσεις. Ακόμα κι όταν αυτό δεν διατυπώνεται με καθαρότητα και ευθέως. Οι εκφράσεις «υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας» και «να ζούμε με αξιοπρέπεια» μιλούν στην καρδιά και στο νου πολύ περισσότερου κόσμου – ακόμα και τώρα που καταγράφονται τάσεις πολιτικής συντηρητικοποίησης και μεγάλης απογοήτευσης ή παραίτησης.
Έρχονται μέρες δύσκολες, αλλά πρέπει να ανοίξουμε έναν δρόμο που να απαντά σε μεγάλα ζητήματα επιβίωσης της χώρας, της κοινωνίας, των ανθρώπων. Επιβίωσης αυτών των συνόλων και ατομικοτήτων με αξιοπρέπεια, με νόημα, με ελευθερία και εθνική-κοινωνική χειραφέτηση. Δηλαδή με αναστήλωση αξιών. Αυτό λείπει εξόφθαλμα, αυτό διαλύουν συστηματικά!
* editorial από τον ‘Δρόμο’ που κυκλοφορεί
