Σε τιμές έως και 700% πάνω από τις τιμές της αγοράς, φαίνεται πως αγόραζαν πολλοί δήμοι της χώρας ψηφιακά υδρόμετρα. Η υπόθεση ερευνάται αυτή τη στιγμή από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, καθώς φαίνεται πως προκύπτουν στοιχεία για κατασπατάληση κονδυλίων ΕΣΠΑ ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ. Μάλιστα, φέρεται να υπάρχουν καταγγελίες που αφορούν τη δημιουργία καρτέλ σε δεκάδες από αυτά τα έργα. Είναι ενδεικτικό, ότι όπως αποκαλύπτει σήμερα το iEidiseis.gr, η ίδια εταιρεία πωλούσε παρόμοιους ψηφιακούς υδρομετρητές, με τεράστιες αποκλίσεις στην τιμή τους.
Ο μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος
Όπως σημειώνεται σε ρεπορτάζ της «Καθημερινής» και του Γιάννη Σουλιώτη, στελέχη της ΕΑΔ, ενημέρωσαν πως αυτή τη στιγμή, βρίσκεται σε εξέλιξη μια ακόμη έρευνα που αφορά την προμήθεια ψηφιακών υδρομετρητών. Η έρευνα βασίστηκε σε μαρτυρία ενός μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος.
Βάσει όσων σημειώνονται στο ίδιο δημοσίευμα, ο συγκεκριμένος μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος, «φέρεται να έχει διαβιβάσει στοιχεία στις αρχές που αποδεικνύουν ότι ψηφιακά υδρόμετρα αγοράστηκαν σε τιμές έως και 700% πάνω από τις τιμές της αγοράς».
«Αυξημένη κατά 250%»
Είναι ενδεικτικό ότι, όπως σημειώνεται στο ρεπορτάζ, σε μια από τις υποθέσεις που ελέγχονται, εταιρεία πούλησε σε δήμο της Κεντρικής Μακεδονίας, ψηφιακά υδρόμετρα προς 115 ευρώ το ένα. Όταν όμως η ίδια εταιρεία επιλέχθηκε από ΔΕΥΑ του νομού Θεσσαλονίκης να υλοποιήσει αντίστοιχο έργο, τότε η τιμή ανά ψηφιακό υδρόμετρο, διαμορφώθηκε στα 282 ευρώ, δηλαδή αυξημένη κατά περίπου 250%.
Στο ρεπορτάζ της «Καθημερινής» σημειώνεται επίσης, πως στις καταγγελίες που έχουν υποβληθεί προς την ΕΑΔ και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, «υπάρχουν αναφορές για δημιουργία καρτέλ από τις εταιρείες εμπορίας υδρομέτρων καθώς στα περισσότερα από τα 55 έργα που χρηματοδοτήθηκαν μέσω ΕΣΠΑ, οι προσφερόμενες τιμές ήταν παραπλήσιες και αυξημένες κατά 200% σε σχέση με τις τιμές της αγοράς».
Είναι επίσης αξιοσημείωτο, πως «τα έργα στην πλειονότητά τους φέρονται να υλοποιήθηκαν δίχως σαφείς και εμπεριστατωμένες μελέτες. Έτσι, υπάρχουν καταγγελίες ότι δήμοι και ΔΕΥΑ προχώρησαν αυθαίρετα στην προμήθεια συσκευών και εξαρτημάτων σε ποσότητες μεγαλύτερες από αυτές που απαιτούνταν, με αποτέλεσμα η δαπάνη για το έργο να αυξηθεί σημαντικά, εις βάρος φυσικά των ταμείων του κράτους και της Ε.Ε.».
Οι ίδιες πηγές της ΕΑΔ, προανήγγειλαν «σημαντικά ευρήματα για όσους ενεπλάκησαν στις προμήθειες».
Άλλα παραγγείλαμε, άλλα παραλάβαμε
Πέραν αυτού του ελέγχου που πραγματοποιείται αυτή την περίοδο, η ΕΑΔ έχει μέχρι σήμερα ολοκληρώσει εκθέσεις ελέγχου που αφορούν την προμήθεια ψηφιακών υδρομέτρων σε τρεις δήμους των Περιφερειών Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας.
Το iEidiseis.gr αποκάλυψε στα μέσα του περασμένου Οκτωβρίου μια από αυτές τις εκθέσεις ελέγχου, η οποία δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο 2024. Όπως προέκυψε, τα υδρόμετρα που τελικώς παραλήφθηκαν από τον επίμαχο δήμο της Κεντρικής Μακεδονίας, ήταν διαφορετικού τύπου από τα προβλεπόμενα, ενώ ακολουθηθήκαν αδιαφανείς πρακτικές και πληρωμές εκτός πλαισίου.
Σύμφωνα με όσα σημειώνονται στο επίμαχο πόρισμα, ο έλεγχος που διενεργήθηκε από την Περιφερειακή Υπηρεσία Θεσσαλονίκης της ΕΑΔ, προέκυψε έπειτα από ανώνυμη καταγγελία. Στόχος ήταν μεταξύ άλλων ο έλεγχος της νομιμότητας συμμετοχής του Διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών της Δημοτικής Επιχείρησης στην Επιτροπή Παραλαβής σύμβασης προμήθειας ψηφιακών υδρομέτρων, προϋπολογισμού 2.270.000 ευρώ.
Όπως αναγράφεται στην έκθεση ελέγχου της ΕΑΔ, το κόστος του καθενός ασύρματου αισθητήρα καταγραφής και αποστολής δεδομένων μετρητών καταναλώσεων, ανήλθε στα 164,95 ευρώ.
Είναι αξιοσημείωτο όμως ότι όπως σημειώνεται σε συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε, «το ΔΣ (σ.σ. της ΔΕΥΑ του επίμαχου δήμου) πληροφορήθηκε ότι είχε συντελεστεί τόσο η παραλαβή διαφορετικού είδους από τη σύμβαση, υδρομετρητών, όσο και η πληρωμή τους».
Παράλληλα, υπογραμμίζεται πως «από κανένα στοιχείο του φακέλου της σύμβασης δεν προκύπτει το κόστος αγοράς τους υδρομέτρου και του αναμεταδότη που εν τέλει επέλεξε και παρέλαβε η Επιτροπή Παραλαβής».
Η τροποποίηση του συμβατικού αντικειμένου κατά το στάδια εκτέλεσης της σύμβασης, συνιστά μεταξύ άλλων σύμφωνα με την ΕΑΔ, «παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας».
«Προϋπολογισμός 9.000.000 ευρώ»
Η υπόθεση που αφορά την προμήθεια των ψηφιακών υδρομετρητών από δεκάδες δήμους της χώρας, ξεκίνησε έπειτα από πρόσκληση για την υποβολή προτάσεων που εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2022, από την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Προγραμμάτων «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» και «Πολιτική Προστασία» του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Η υποβολή προτάσεων αφορούσε την «Ολοκληρωμένη Διαχείριση Δικτύων Ύδρευσης» και συγχρηματοδοτούνταν από το Ταμείο Συνοχής. Το έγγραφο υπογράφεται από τον πρώην Ειδικό Γραμματέα Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείου Συνοχής, Γιώργο Ζερβό.
Όπως σημειώνεται στο επίμαχο έγγραφο, «κάθε δικαιούχος μπορεί να υποβάλλει μόνο μια πρόταση με συνολικό προϋπολογισμό που δεν θα υπερβαίνει τα 9.000.000 ευρώ, πλήρως αιτιολογημένη και τεκμηριωμένη στη βάση πραγματικών αναγκών που θα αποδεικνύονται με ρεαλιστικά αναλογική αντιστοίχιση βάσει εξυπηρετούμενων χρηστών».
Όπως έχει γραφτεί σε παλαιότερο ρεπορτάζ των Reporters United, «οι παραπάνω ποσότητες και τιμές ισοδυναμούν σε μια συνολική τιμή ανά υδρόμετρο περί τα 150 ευρώ». Μια τιμή όμως, που φαίνεται να έχει ξεπεραστεί κατά πολύ σε αρκετές περιπτώσεις.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «Καθημερινής», η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης ενέκρινε συνολικά 55 προτάσεις, “με τον προϋπολογισμό για κάθε μία από αυτές να διαμορφώνεται κατά μέσον όρο στα 9 εκατομμύρια ευρώ. Η συνολικά δαπάνη δηλαδή για την υλοποίηση των 55 προτάσεων άγγιξε τα 500 εκατομμύρια ευρώ.
«Φαίνεται να καταστρατηγήθηκε»
Παράλληλα, στο ίδιο έγγραφο σημειώνεται πως «δεν θα γίνει αποδεκτή πρόταση η οποία ήδη χρηματοδοτείται ή έχει υποβληθεί για χρηματοδότηση εν συνόλω, είτε εν μέρει, σε άλλο χρηματοδοτικό μέσο (πχ. Πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης, Ταμείο Ανάκαμψης)».
Όπως όμως σημειώνεται στο ρεπορτάζ της «Καθημερινής», αυτός ο περιορισμός, «φέρεται να καταστρατηγήθηκε καθώς δεν υπήρξε σχετικός έλεγχος αλλά αρκούσε μια υπεύθυνη δήλωση του δικαιούχου για να “τρέξει” η διαδικασία».
Διπλάσια τιμή
Ενδεικτικά, όπως αποκαλύπτει σήμερα το iEidiseis.gr, τον Οκτώβριο του 2023, δημοσιεύθηκε απόφαση της ΕΥΑ, δήμου της Πελοποννήσου, όπου μεταξύ άλλων αποφασίζεται η προμήθεια 4.580 ψηφιακών υδρομετρητών, έναντι 926.992 ευρώ. Το κόστος του κάθε ψηφιακού υδρομέτρου ανήλθε στα 202,40 ευρώ.
Σε άλλη περίπτωση όμως, ΔΕΥΑ δήμου της Κρήτης, αποφάσισε να προμηθευτεί από άλλη εταιρεία (και οι δύο αυτές εταιρείες εμφανίζονται να αναλαμβάνουν πολλά έργα προμήθειας ψηφιακών υδρομετρητών), 70 ψηφιακούς υδρομετρητές, έναντι σχεδόν 10.000 ευρώ. Το κόστος ανά ψηφιακό υδρομετρητή, ανήλθε στα 139,70 ευρώ.
Είναι όμως αξιοσημείωτο, ότι τον Οκτώβριο του 2023, άλλος δήμος της Κρήτης, αποφάσισε την προμήθεια από την ίδια αυτή εταιρεία, του ίδιου τύπου ψηφιακών υδρομετρητών (DN15). Μόνο που σε αυτή την περίπτωση, η προμήθεια των συνολικά 15.500 ψηφιακών υδρομετρητών κοστολογήθηκε στα 3.363.500 ευρώ. Δηλαδή, η τιμή του καθενός ψηφιακού υδρομετρητή ανήλθε στα 217 ευρώ, σχεδόν 80 ευρώ παραπάνω από ότι στην προηγούμενη περίπτωση.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη χειρότερη όμως, εφόσον συνυπολογιστεί άλλη απόφαση προμήθειας, εγκατάστασης και θέσης σε λειτουργία ασύρματου συστήματος αυτόματης τηλεμετρικής καταμέτρησης ψηφιακών υδρομετρητών από ΔΕΥΑ του δήμου Θεσσαλίας.
Όπως προκύπτει από τη συγκεκριμένη απόφαση, και πάλι η ίδια εταιρεία, προμήθευσε 24.948 ψηφιακούς υδρομετρητές έναντι ποσού άνω των 6 εκατομμυρίων ευρώ. Μόνο που στη συγκεκριμένη περίπτωση, η προμήθεια του κάθε ψηφιακού υδρομετρητή DN15 ανήλθε στα 246,5 ευρώ, τιμή σχεδόν διπλάσια από αυτή της προμήθειας των 70 ψηφιακών υδρομετρητών στο δήμο της Κρήτης.
Αντίστοιχα, ΔΕΥΑ του δήμου Δυτικής Μακεδονίας, αποφάσισε τον Οκτώβριο του 2023, την προμήθεια λίγο παραπάνω από 5.000 ψηφιακούς υδρομετρητές DN15. Το κόστος του κάθε ψηφιακού υδρομετρητή σε αυτή την περίπτωση, ανήλθε στα 232 ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί, πως έπειτα από μια πρόχειρη αναζήτηση στο διαδίκτυο, μπορεί κανείς να εντοπίσει πως κάποιοι τύποι ψηφιακών υδρόμετρων DN15πωλούνται ακόμη για 45 ευρώ.
Συμβάσεις εκατομμυρίων ευρώ
Στη Διαύγεια έχει δημοσιευθεί πληθώρα συμβάσεων που αφορά την προμήθεια ψηφιακών υδρομετρητών στο πλαίσιο της προαναφερθείσας πρόσκλησης υποβολής προτάσεων που εκδόθηκε το 2022. Ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των συμβάσεων προσεγγίζει τα 9 εκατομμύρια ευρώ.
Είναι ενδεικτικό ότι βάσει απόφασης που εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2023, η δημόσια πράξη που περιελάμβανε μεταξύ άλλων την προμήθεια λίγο παραπάνω από 9.000 ψηφιακών υδρόμετρων σε νησί των Κυκλάδων, κοστολογήθηκε συνολικά στα 8.991.000 ευρώ.
Αντίστοιχη απόφαση υπογράφηκε τον Νοέμβριο του 2024, σύμφωνα με την οποία το έργο που αφορούσε μεταξύ άλλων την προμήθεια σχεδόν 25.000 ψηφιακών υδρομετρητών DN15 σε δήμο της Θεσσαλίας, κοστολογήθηκε συνολικά στα 8.961.000 ευρώ.
Παραμένει άγνωστο ποιο ήταν το κόστος προμήθειας του καθενός ψηφιακού υδρομετρητή σε αυτές τις περιπτώσεις, καθώς και σε πολλές ακόμη όπου υπογράφηκαν συμβάσεις αρκετών εκατομμυρίων ευρώ. Παρόλα αυτά, όπως προκύπτει από τα μέχρι στιγμής στοιχεία, σε αρκετές περιπτώσεις, φαντάζει δύσκολο να μην έχει υπάρξει υπερκοστολόγηση.
