Πρόκειται για ένα νέο αισθητήρα υψηλής τεχνολογίας που εντοπίζει υλικά απαραίτητα για ηλεκτρονικές συσκευές, ενεργειακά συστήματα και ηλεκτρικά οχήματα.
Η NASA ρίχνει στη μάχη της αναζήτησης κρίσιμων ορυκτών ένα αισθητήρα που τα αναζητά στη δυτική πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο αισθητήρας ονομάζεται AVIRIS 5 (Airborne Visible Infrared Imaging Spectrometer 5) και προέρχεται από τεχνολογία που αναπτύχθηκε από το Εργαστήριο Αεριώθησης της NASA (JPL) ήδη από τη δεκαετία του 1970. Έχοντας περίπου το μέγεθος ενός φούρνου μικροκυμάτων, ο AVIRIS 5 χωράει στο ρύγχος ενός ερευνητικού αεροσκάφους μεγάλου υψομέτρου ER 2 της NASA. Η πρώτη εκδοχή του αισθητήρα χρησιμοποιήθηκε το 1986 και από τότε το JPL εργάζεται συνεχώς για τη βελτίωσή του.
Ο AVIRIS 5 είναι ένα από τα νεότερα εργαλεία ενός κοινού ερευνητικού προγράμματος της NASA και της Γεωλογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ (USGS) που ονομάζεται GEMx. Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί για να εντοπίζει επιφανειακά ίχνη κρίσιμων ορυκτών τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την κατασκευή καταναλωτικών ηλεκτρονικών και στρατιωτικών τεχνολογιών.
Το GEMx είναι ένα συνεχιζόμενο πρόγραμμα. Ένας από τους λόγους που οι έρημοι αποτελούν ιδανικές περιοχές για φασματοσκοπία ορυκτών είναι ότι εκεί φυτρώνουν ελάχιστα δέντρα. Από το 2023, η κοινή ερευνητική ομάδα έχει καλύψει περισσότερα από 950,000 τετραγωνικά χιλιόμετρα στη μεγάλη έκταση των δυτικών ΗΠΑ.
Τα μήκη φωτός
Πολλά από τα ορυκτά που προσπαθεί να εντοπίσει το πρόγραμμα GEMx έχουν μοναδικές χημικές δομές που αντανακλούν διαφορετικά μήκη κύματος φωτός. Με την ανίχνευση αυτού του ανακλώμενου φωτός ο AVIRIS 5 μπορεί να αποκαλύψει τα φασματικά αποτυπώματα που είναι χαρακτηριστικά των κρίσιμων ορυκτών.
Η USGS ορίζει ως κρίσιμα ορυκτά εκείνα που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομική ή εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών. Σε αυτά περιλαμβάνονται το αλουμίνιο, το λίθιο, ο ψευδάργυρος, ο γραφίτης, το βολφράμιο και το τιτάνιο. Τέτοια ορυκτά χρησιμοποιούνται στις αλυσίδες παραγωγής κρίσιμων τεχνολογιών όπως οι ημιαγωγοί, τα συστήματα ηλιακής ενέργειας και οι μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων.
Τον Μάρτιο του 2025, ο Λευκός Οίκος εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα για την ενίσχυση της παραγωγής αυτών των ορυκτών στο μέγιστο δυνατό βαθμό δηλώνοντας ότι η εθνική και οικονομική ασφάλεια των ΗΠΑ απειλείται σοβαρά από την εξάρτηση από την παραγωγή ορυκτών από εχθρικές ξένες δυνάμεις.
Το Διάστημα
Πέρα από την αναζήτηση κρίσιμων ορυκτών, φασματόμετρα παρόμοια με τον AVIRIS 5 που έχει σχεδιάσει το JPL όλα αυτά τα χρόνια έχουν χρησιμοποιηθεί και σε διαστημικά σκάφη για να βοηθήσουν τους επιστήμονες της NASA να κατανοήσουν καλύτερα πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, όπως τον Άρη, τον Ερμή και τον Πλούτωνα.
«Ένα από αυτά κατευθύνεται προς την Ευρώπη, το ωκεάνιο φεγγάρι του Δία, για να αναζητήσει τα χημικά συστατικά που απαιτούνται για την υποστήριξη της ζωής», ανέφερε εκπρόσωπος του JPL σε ανακοίνωση του. Η Ντάνα Τσαντγουικ επιστήμονας συστημάτων Γης στο JPL οραματίζεται πολλές ακόμη χρήσεις για τον νέο αισθητήρα πέρα από την αναζήτηση ορυκτών στις ερήμους.
«Το εύρος των διαφορετικών ερωτημάτων που μπορεί κανείς να εξετάσει με αυτή την τεχνολογία είναι πραγματικά συναρπαστικό, από τη διαχείριση γης και τους υδατικούς πόρους του χιονιού μέχρι τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών», δήλωσε η Τσάντγουικ. «Τα κρίσιμα ορυκτά είναι μόνο η αρχή για τον AVIRIS 5».
