Το καλύτερο ελαιόλαδο δεν είναι απαραίτητα το πιο ακριβό, αλλά εκείνο που συνδυάζει φρεσκάδα, πλούσια γεύση και υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά. Με τον παρακάτω οδηγό θα δείτε πώς να το αναγνωρίζετε, για πιο έξυπνες αγορές και στο πιάτο και στην τσέπη.
Η σχέση μας με το ελαιόλαδο πέρασε δυσκολίες τα τελευταία χρόνια με τις αυξήσεις των τιμών, που έστειλε πολλούς σε κατώτερης ποιότητας επιλογές ή ακόμη και σε άλλα, πιο οικονομικά φυτικά έλαια. Το ελαιόλαδο, όμως, δεν είναι απλώς ένα τρόφιμο, είναι βασικό στοιχείο της μεσογειακής διατροφής και πηγή θρεπτικών συστατικών που επηρεάζουν σημαντικά την υγεία. Ένα καλό ελαιόλαδο δεν αναγνωρίζεται μόνο από την τιμή ή τη συσκευασία -η πραγματική ποιότητα βρίσκεται στη διαδικασία παραγωγής, στην προέλευση των ελιών, στην ημερομηνία συγκομιδής και στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του.
Τώρα, λοιπόν, που οι τιμές έχουν επανέλθει σε μεγάλο βαθμό όσον αφορά το «υγρό χρυσάφι», είναι μια καλή στιγμή να το ψάξουμε καλύτερα και να αναζητήσουμε ποιότητα, γεύση και οφέλη, δίνοντας έμφαση σε κάποια σημεία που πρέπει να γνωρίζετε για να κάνετε την καλύτερη επιλογή.
Τι σημαίνουν οι διάφορες κατηγορίες ελαιολάδου
Το πρώτο στοιχείο που πρέπει να εξετάσετε, λοιπόν, είναι η κατηγορία του ελαιολάδου. Σίγουρα όλοι γνωρίζουμε ότι το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο είναι αυτό που πρέπει να μπαίνει στο πιάτο μας, ωστόσο, είναι σημαντικό να δούμε τι άλλα είδη υπάρχουν και τι σημαίνει το καθένα από αυτά.
Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο προέρχεται αποκλειστικά από μηχανική επεξεργασία χωρίς χημική ή θερμική παρέμβαση. Έχει οξύτητα κάτω από 0,8%, έντονο φρουτώδες άρωμα και πλούσια γεύση, ενώ περιέχει υψηλή συγκέντρωση πολυφαινολών και αντιοξειδωτικών στοιχείων που συνδέονται με προστασία της καρδιάς και μείωση φλεγμονών.
Το παρθένο ελαιόλαδο έχει ελαφρώς υψηλότερη οξύτητα (μέχρι 2%) και λιγότερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Αν και παραμένει πιο φυσικό από το ραφινέ, δεν παρέχει το ίδιο επίπεδο αντιοξειδωτικών.
Το ραφινέ ή εξευγενισμένο ελαιόλαδο υφίσταται χημική επεξεργασία και θερμική επεξεργασία, με αποτέλεσμα να χάνει τα περισσότερα θρεπτικά συστατικά και τις πολυφαινόλες. Αν θέλετε πραγματικά να επωφεληθείτε από τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής, η επιλογή του έξτρα παρθένου είναι αναγκαία.
Τι να προσέχετε στις ετικέτες
Η ετικέτα του ελαιολάδου περιέχει σημαντικές πληροφορίες που μπορούν να σας βοηθήσουν να κρίνετε την ποιότητά του. Αρχικά, είναι σημαντικό να ελέγξετε την προέλευση. Τα προϊόντα με αναγραφή χώρας ή περιοχής παραγωγής παρέχουν μεγαλύτερη αξιοπιστία, ενώ τα μονοποικιλιακά ελαιόλαδα συχνά έχουν πιο σταθερά χαρακτηριστικά γεύσης. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, ελαιόλαδα από περιοχές όπως η Καλαμάτα, η Κρήτη, η Λακωνία ή η Χαλκιδική φημίζονται για την ποιότητά τους και τις ιδιαίτερες γευστικές νότες που τους δίνουν οι τοπικές ποικιλίες ελιάς, όπως η ελιά Καλαμών, η Κορωνέικη κ.ο.κ.
Η ημερομηνία συγκομιδής όταν αγοράζετε λάδι, να ξέρετε ότι είναι πιο σημαντική από την ημερομηνία λήξης, γιατί το ελαιόλαδο έχει τις καλύτερες οργανοληπτικές και θρεπτικές ιδιότητες τους πρώτους 12–18 μήνες μετά τη συγκομιδή, αν και μπορεί να φτάσει και τα 2 χρόνια με σωστή αποθήκευση. Μόλις ανοιχτεί η συσκευασία, είναι καλύτερο να καταναλωθεί μέσα σε 3 έως 6 μήνες για μέγιστη φρεσκάδα, γι’ αυτό προτιμήστε μικρές φιάλες που θα καταναλώσετε γρήγορα.
Οι πιστοποιήσεις όπως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης ή Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη υποδηλώνουν αυστηρές διαδικασίες παραγωγής και εγγυώνται ποιότητα και αυθεντικότητα. Το «οργανικό» ή «bio» επίσης επιβεβαιώνει ότι δεν χρησιμοποιήθηκαν συνθετικά λιπάσματα ή φυτοφάρμακα στην καλλιέργεια. Από την άλλη, γενικές φράσεις όπως «premium» ή «high quality» χωρίς επαρκή πληροφορία δεν προσφέρουν καμία σιγουριά.
Γιατί μας ενδιαφέρει η οξύτητα, οι πολυφαινόλες και άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά
Η οξύτητα είναι δείκτης ποιότητας και καθαρότητας. Όσο χαμηλότερη είναι, τόσο λιγότερο επεξεργασμένο και πιο φρέσκο είναι το ελαιόλαδο, ενώ δεν επηρεάζει μόνο τη γεύση αλλά και τη διάρκεια ζωής του προϊόντος.
Οι πολυφαινόλες είναι φυσικά αντιοξειδωτικά που προστατεύουν τα κύτταρα από οξειδωτικό στρες και συμβάλλουν στην καρδιαγγειακή υγεία. Το πικρό και ελαφρώς πικάντικο τελείωμα που νιώθετε στη γλώσσα όταν καταναλώνετε ωμό ελαιόλαδο, να ξέρετε ότι υποδηλώνει υψηλή περιεκτικότητα πολυφαινολών και όσο πιο έντονα αυτά τα χαρακτηριστικά, τόσο πιο υγιεινό και ποιοτικό είναι το λάδι.
Πολύ σημαντική είναι ,επίσης, η διαύγεια και το χρώμα του ελαιολάδου. Το χρώμα ποικίλλει από πρασινωπό έως χρυσαφί, ανάλογα με την ποικιλία της ελιάς και το στάδιο συγκομιδής, αλλά γενικότερα το ελαιόλαδο πρέπει να είναι καθαρό, χωρίς θολότητα ή ιζήματα που υποδηλώνουν κακή επεξεργασία ή παλαιότητα.
Αξιολογήστε το σωστά
Η γεύση και το άρωμα είναι οι πιο άμεσοι δείκτες ποιότητας. Ένα καλό έξτρα παρθένο ελαιόλαδο έχει φρουτώδες, φυτικό ή ελαφρώς πικάντικο άρωμα, ενώ η γεύση πρέπει να είναι ισορροπημένη, χωρίς ξινίλα ή μεταλλικές νότες. Το πικρό και πικάντικο φινίρισμα είναι ένδειξη υψηλής ποιότητας και αντιοξειδωτικών στοιχείων. Αν θέλετε, μπορείτε να κάνετε πιο συστηματική αξιολόγηση, με μικρές δοκιμές: δοκιμάστε το λάδι σε ψωμί ή σαλάτα και παρατηρήστε την ένταση της γεύσης και την επίγευση. Η διάρκεια της γεύσης, η ισορροπία μεταξύ φρουτώδους και πικρού, καθώς και η απουσία ελαττωμάτων είναι ενδείξεις υψηλής ποιότητας.
Κεφάλαιο αποθήκευση: Πώς να το φυλάξετε σωστά
Όπως είναι γνωστό, το ελαιόλαδο είναι ευαίσθητο στο φως, τη θερμοκρασία και την οξυγόνωση. Για να διατηρηθεί η φρεσκάδα του, πρέπει να φυλάσσεται σε σκούρα γυάλινα μπουκάλια, μακριά από τον ήλιο, σε θερμοκρασία δωματίου γύρω στους 15–20°C κι όχι κοντά σε εστίες θερμότητας ή φούρνο. Με σωστή φύλαξη, το ελαιόλαδο μπορεί να διατηρήσει τα θρεπτικά και γευστικά χαρακτηριστικά του για 12–18 μήνες από τη συγκομιδή.
Τι έξτρα οφέλη έχει ένα ποιοτικό ελαιόλαδο
Μπορεί να μην το είχατε σκεφτεί, αλλά υπάρχουν διαφορές στα οφέλη από ελαιόλαδο σε ελαιόλαδο που αξίζει να λάβετε υπ’ όψιν. Καταρχάς, τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα συμβάλλουν στη ρύθμιση της χοληστερόλης, την προστασία της καρδιάς και την υποστήριξη της μεταβολικής υγείας. Οι πολυφαινόλες, από την άλλη, δρουν ως ισχυρά αντιοξειδωτικά, μειώνοντας τη φλεγμονή και προστατεύοντας τα κύτταρα από βλάβες. Μελέτες έχουν δείξει ότι η τακτική κατανάλωση εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο καρδιοπαθειών, διαβήτη τύπου 2, νευροεκφυλιστικών ασθενειών και φλεγμονωδών καταστάσεων. Εκτός από τα οφέλη για την υγεία, ένα ποιοτικό ελαιόλαδο βελτιώνει τη γεύση των φαγητών και αναδεικνύει τα αρώματα των συστατικών. Η χρήση του σε σαλάτες, σούπες, ψωμί ή μαγειρευτά πιάτα προσφέρει πλούσια εμπειρία γεύσης, κάνοντάς σας να εκτιμήσετε τη λεπτότητα και την πολυπλοκότητα της γεύσης που ένα φρέσκο και ποιοτικό προϊόν μπορεί να προσφέρει.
Μην αφήνετε, λοιπόν, την επιλογή του ελαιολάδου στην τύχη. Κάθε σταγόνα ποιοτικού ελαιολάδου είναι ένα δώρο για τον οργανισμό σας, μια γευστική εμπειρία και μια μικρή στιγμή απόλαυσης που μπορεί να αναβαθμίσει το καθημερινό σας γεύμα.
