Η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης την Πέμπτη αναμένεται να αποδειχθεί κρίσιμη για το μέλλον της Ένωσης, καθώς οι ηγέτες της ΕΕ καλούνται να βρουν λύση σε ένα από τα πιο σημαντικά και περίπλοκα ζητήματα της σύγχρονης ευρωπαϊκής πολιτικής: τη χρηματοδότηση της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας μέσω των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Το αδιέξοδο που έχει προκύψει καταδεικνύει την ένταση και τις αντιφάσεις που υπάρχουν εντός της ΕΕ, ενώ παράλληλα φανερώνει τη βαθύτερη επιρροή που ασκούν οι ΗΠΑ υπό την ηγεσία του προέδρου τους, Ντόναλντ Τραμπ. Όπως σημειώνει το Politico, η σύνοδος αυτή θα κρίνει αν η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παραμείνει ενωμένη ή αν θα αρχίσει να διχάζεται, χάρη στις εξωτερικές πιέσεις που ασκούνται από τις ΗΠΑ και την αδυναμία της ΕΕ να βρει εσωτερική συμφωνία για το καυτό θέμα της χρηματοδότησης της Ουκρανίας.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η πρόταση για τη χρήση 210 δισεκατομμυρίων ευρώ από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν παγώσει μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η συζήτηση αυτή αποκαλύπτει το βάθος των γεωπολιτικών διαφορών στην Ευρώπη, την αυξανόμενη αμερικανική επιρροή και τις ανησυχίες για το μέλλον της Ουκρανίας.
Η ένταση για τη χρηματοδότηση της εμπόλεμης ανατολικοευρωπαϊκής χώρας επικεντρώνεται κυρίως στη στάση του Βελγίου, το οποίο φιλοξενεί τα περισσότερα από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με το Politico, η κυβέρνηση του Βελγίου, υπό την ηγεσία του Πρωθυπουργού Μπάρτ ντε Βέβερ, αντιτίθεται σθεναρά στην πρόταση να χρησιμοποιηθούν αυτά τα χρήματα για την Ουκρανία. Η αντίσταση του Βελγίου δεν αφορά μόνο τη γεωπολιτική διάσταση του ζητήματος, αλλά και τη νομική ανησυχία ότι οι φορολογούμενοι του Βελγίου ενδέχεται να κληθούν να αναλάβουν το κόστος σε περίπτωση που τα χρήματα χρειαστεί να επιστραφούν.
Αν και το Βέλγιο αποτελεί το επίκεντρο των διαπραγματεύσεων, το Politico υπογραμμίζει ότι το πραγματικό πρόβλημα για την ΕΕ δεν είναι οι Βρυξέλλες, αλλά η αμερικανική επιρροή και οι πιέσεις από την κυβέρνηση Τραμπ. Οι Αμερικανοί, όπως αναφέρουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, προσπαθούν να χειριστούν τις διαπραγματεύσεις πίσω από τις πλάτες της ΕΕ, πιέζοντας ορισμένες χώρες, όπως η Ιταλία, η Βουλγαρία και η Τσεχία, να ακολουθήσουν την αμερικανική γραμμή και να απορρίψουν την πρόταση για τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Ο Ντόναλντ Τραμπ και οι συνεργάτες του επιδιώκουν να αποδυναμώσουν τη συνοχή της ΕΕ, προωθώντας ταυτόχρονα τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Η αμερικανική πίεση δεν περιορίζεται μόνο στη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Σύμφωνα με διαρροές τις οποίες επικαλείται το Politico, οι διαπραγματεύσεις για την αποδέσμευση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων συνδέονται και με το ζήτημα της ειρηνευτικής διαδικασίας στην Ουκρανία. Οι ΗΠΑ πιέζουν τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να παραχωρήσει εδάφη σε ρωσικό έλεγχο, κάτι που αποτελεί αντικείμενο έντονης ανησυχίας στην Ευρώπη. Η ρωσική παρουσία στην περιοχή του Ντονμπάς, η οποία περιλαμβάνει στρατηγικής σημασίας εδάφη, αποτελεί σημαντικό διακύβευμα για την Ουκρανία και για τις ευρωπαϊκές χώρες που στηρίζουν την πλήρη εδαφική ακεραιότητα της χώρας.
Η ΕΕ βρίσκεται μπροστά σε ένα σοβαρό δίλημμα: από τη μια πλευρά, οι ηγέτες της Ένωσης πρέπει να βρουν έναν τρόπο να χρηματοδοτήσουν την Ουκρανία, προκειμένου να αποφευχθεί μια οικονομική καταστροφή που θα μπορούσε να επηρεάσει τη συνέχεια του πολέμου και την ανασυγκρότηση της χώρας, ενώ από την άλλη, καλούνται να προστατεύσουν την πολιτική τους ενότητα και να αντισταθούν στην αμερικανική επιρροή.
Η αποτυχία να επιτευχθεί συμφωνία για τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων θα μπορούσε να πλήξει σοβαρά τη διεθνή θέση της ΕΕ, στέλνοντας ένα μήνυμα αδυναμίας στον κόσμο. Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς προειδοποίησε ότι η αποτυχία της ΕΕ να βρει λύση θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές ζημιές στην αξιοπιστία της Ένωσης. Όπως σημείωσε ο Μερτς, “η ΕΕ θα ζημιωθεί σοβαρά για χρόνια αν αποτύχει να καταλήξει σε συμφωνία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Και θα δείξουμε στον κόσμο ότι, σε αυτή την κρίσιμη στιγμή στην ιστορία μας, δεν είμαστε ικανοί να παραμείνουμε ενωμένοι και να υπερασπιστούμε την πολιτική μας τάξη στην Ευρώπη”.
Ο διαρκής διχασμός εντός της ΕΕ είναι εμφανής. Η Λετονία, για παράδειγμα, έχει προειδοποιήσει ότι η ΕΕ πρέπει να δείξει τη δύναμή της και να αποδείξει ότι είναι ικανή να πάρει μια ισχυρή απόφαση για να υποστηρίξει την Ουκρανία. Η Λετονή πρωθυπουργός Εβίκα Σιλίνα δήλωσε στο Politico ότι “είναι σημαντικό για την ΕΕ να δείξει τη δύναμή της και την ικανότητά της να πάρει μια ισχυρή απόφαση για να υποστηρίξει την Ουκρανία”. Η Ρίγα φαίνεται έτοιμη να προχωρήσει, ακόμη και αν χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί η διαδικασία της πλειοψηφίας για να παρακαμφθούν οι αντιρρήσεις ορισμένων κρατών-μελών, όπως το Βέλγιο.
Ταυτόχρονα, ο Β. Ζελένσκι έχει επιδείξει μια πιο πρακτική στάση. Όπως ανέφερε σε συνομιλία του με δημοσιογράφους, “δεν με νοιάζει πώς θα έρθει η βοήθεια, αρκεί να έρθει”. Η Ουκρανία αναγνωρίζει ότι η χρηματοδότηση μέσω των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων είναι η καλύτερη λύση για την κάλυψη των τεράστιων οικονομικών κενών που έχει αφήσει ο πόλεμος. Οι διεθνείς οργανισμοί, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, έχουν θέσει ως προϋπόθεση για την οικονομική τους βοήθεια την υλοποίηση αυτής της πρότασης.
