Μια νέα έκθεση του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) δείχνει ότι οι θάνατοι από ιλαρά παγκοσμίως έχουν μειωθεί δραματικά —κατά 88% από το 2000— χάρη στις εκτεταμένες προσπάθειες εμβολιασμού.
Οι θάνατοι από ιλαρά έχουν μειωθεί κατά 88% από το 2000
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΠΟΥ για το 2025, η παγκόσμια θνησιμότητα από ιλαρά έχει μειωθεί από περίπου 760.000 θανάτους το 2000 σε περίπου 90.000 το 2024, αντιπροσωπεύοντας μείωση 88%. Αυτή η εξαιρετική πρόοδος αποδίδεται σε:
- ευρεία εξάπλωση του παιδικού εμβολιασμού
- βελτιωμένη επιτήρηση
- ταχεία αντίδραση σε επιδημίες σε χώρες υψηλού κινδύνου
Ο εμβολιασμός απέτρεψε περίπου 50 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως μεταξύ 2000 και 2024, καθιστώντας το εμβόλιο κατά της ιλαράς μια από τις πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις δημόσιας υγείας στην ιστορία.
Ωστόσο, ο ΠΟΥ τονίζει ότι οι πρόσφατες μειώσεις στην εμβολιαστική κάλυψη απειλούν τώρα αυτήν την πρόοδο.
Τα κρούσματα ιλαράς αυξάνονται παγκοσμίως
Παρά τους λιγότερους θανάτους, τα κρούσματα ιλαράς αυξήθηκαν απότομα την περίοδο 2024-2025. Ο ΠΟΥ αναφέρει:
- Αυξανόμενες επιδημίες σε πολλές περιοχές του κόσμου
- Αυξανόμενο αριθμό χωρών που πλέον δεν πληρούν τα κριτήρια για το “καθεστώς εξάλειψης” της ιλαράς
- Σημαντικά κενά ανοσίας λόγω μειωμένου εμβολιασμού
Αρκετοί παράγοντες συνέβαλαν σε αυτήν την αναζωπύρωση…
Γιατί η ιλαρά αυξάνεται ξανά
1. Μείωση των ποσοστών εμβολιασμού
Μία από τις ισχυρότερες προειδοποιήσεις του ΠΟΥ: η παγκόσμια κάλυψη για την πρώτη δόση εμβολίου κατά της ιλαράς έχει μειωθεί κάτω από το 83%, ενώ η δεύτερη δόση υστερεί σε περίπου 74%, πολύ κάτω από το 95% που απαιτείται για την ανοσία της αγέλης.
Οι μειώσεις στην κάλυψη οφείλονται σε:
- διαταραχές στην υγειονομική περίθαλψη που σχετίζονται με την πανδημία COVID-19
- επιβράδυνση των τακτικών υπηρεσιών εμβολιασμού
- μειωμένα προγράμματα προσέγγισης
2. Παραπληροφόρηση και δισταγμός απέναντι στα εμβόλια
Ο ΠΟΥ και πολλά διεθνή Μέσα Ενημέρωσης επισημαίνουν την αυξανόμενη παραπληροφόρηση, ειδικά στο διαδίκτυο, η οποία οδηγεί σε δυσπιστία απέναντι στα εμβόλια. Αυτή η τάση επηρεάζει ιδιαίτερα την Ευρώπη και τις χώρες υψηλού εισοδήματος.
3. Κενά ανοσίας από χαμένους παιδικούς εμβολιασμούς
Εκατομμύρια παιδιά έχασαν τους τακτικούς εμβολιασμούς κατά τη διάρκεια των lockdown για την πανδημία COVID-19. Αυτά τα κενά έχουν πλέον δημιουργήσει ευάλωτους πληθυσμούς, αρκετά μεγάλους ώστε να “τροφοδοτήσουν” μεγάλες επιδημίες.
4. Υψηλή μεταδοτικότητα του ιού
Η ιλαρά είναι ένα από τα πιο μολυσματικά παθογόνα που είναι γνωστά στον άνθρωπο. Ένα μόνο μολυσμένο άτομο μπορεί να μολύνει έως και 18 άλλα άτομα σε ένα μη εμβολιασμένο περιβάλλον.
Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και μικρές μειώσεις στην εμβολιαστική κάλυψη έχουν δυσανάλογες επιπτώσεις.
5. Παγκόσμια ταξίδια
Η διεθνής μετακίνηση εξαπλώνει τον ιό γρήγορα πέρα από τα σύνορα, ειδικά όταν οι ταξιδιώτες επιστρέφουν από περιοχές επιδημιών.
Η κατάσταση της ιλαράς στην Ευρώπη: Αύξηση 47% στα κρούσματα
Οι σχετικές εκθέσεις επιτήρησης του ECDC επιβεβαιώνουν μια απότομη αύξηση της δραστηριότητας της ιλαράς σε όλη την Ευρώπη και την κεντρική Ασία.
Βασικά περιφερειακά στατιστικά στοιχεία:
- Τα κρούσματα ιλαράς αυξήθηκαν κατά 47% στην Ευρώπη και την κεντρική Ασία τον τελευταίο χρόνο.
- Πολλές χώρες της ΕΕ έχουν αναφέρει επιδημίες ιλαράς, οι οποίες συνδέονται με χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού.
- Τα βρέφη και οι μη εμβολιασμένοι έφηβοι είναι οι ομάδες που επηρεάζονται περισσότερο.
- Πολλές επιδημίες ιλαράς προήλθαν από υποεμβολιασμένες κοινότητες και εξαπλώθηκαν ευρέως.
Το ECDC προειδοποιεί ότι η Ευρώπη εισέρχεται πλέον σε μια περίοδο υψηλού κινδύνου, με την εποχική χειμερινή μετάδοση να είναι πιθανό να αυξήσει περαιτέρω τα κρούσματα.
Τι πρέπει να γνωρίζουν όλοι για την ιλαρά
Ο ΠΟΥ τονίζει ότι η ιλαρά δεν είναι μια ήπια ασθένεια. Μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, ειδικά στα παιδιά.
Συμπτώματα:
- υψηλός πυρετός
- βήχας
- ρινική καταρροή
- επιπεφυκίτιδα
- χαρακτηριστικό εξάνθημα
Επιπλοκές:
- πνευμονία
- εγκεφαλίτιδα
- μόνιμη απώλεια ακοής
- αφυδάτωση
- καθυστέρηση στην “επαναφορά” του ανοσοποιητικού συστήματος, η οποία μπορεί να μειώσει την ανοσία σε άλλες λοιμώξεις για μήνες
Η ιλαρά δεν έχει συγκεκριμένη αντιική θεραπεία. Η αντιμετώπιση επικεντρώνεται στη διαχείριση των συμπτωμάτων και των επιπλοκών.
Ο εμβολιασμός παραμένει η μοναδική αξιόπιστη προστασία.
Πώς να αποτρέψετε την ιλαρά σε μια εποχή αύξησης των κρουσμάτων
1. Ολοκληρώστε το πρόγραμμα εμβολιασμού MMR
- Πρώτη δόση: 12–15 μήνες
- Δεύτερη δόση: 4–6 έτη
Οι ενήλικες που δεν είναι σίγουροι για την κατάσταση εμβολιασμού τους θα πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους.
2. Αντιμετώπιση παραπληροφόρησης
Να εμπιστεύεστε πληροφορίες οι οποίες διασταυρώνονται μέσω ή προέρχονται απευθείας μόνο από:
- ΠΟΥ
- ECDC
- Εθνικά υπουργεία υγείας
- Γιατρούς πρωτοβάθμιας περίθαλψης
Αποφύγετε την παραπληροφόρηση στα social media, την οποία ο ΠΟΥ αναγνωρίζει ως σημαντικό παράγοντα μείωσης της εμβολιαστικής κάλυψης.
3. Ενίσχυση της κοινοτικής ανοσίας
Ο εμβολιασμός προστατεύει τα ευάλωτα άτομα που δεν μπορούν να λάβουν το εμβόλιο, όπως βρέφη, έγκυες και ανοσοκατεσταλμένα άτομα.
4. Αναζητήστε έγκαιρη ιατρική περίθαλψη
Όποιος έχει ύποπτα συμπτώματα ιλαράς θα πρέπει να μείνει στο σπίτι και να επικοινωνήσει αμέσως με γιατρό, για να μειώσει την μετάδοση του ιού στην οικογένειά του και στην ευρύτερη κοινότητα.
Συχνές Ερωτήσεις
Γιατί αυξάνονται τα κρούσματα ιλαράς εάν οι θάνατοι έχουν μειωθεί;
Οι θάνατοι μειώθηκαν λόγω δεκαετιών εμβολιασμού, αλλά οι πρόσφατες μειώσεις στην κάλυψη έχουν δημιουργήσει νέες εστίες, επιτρέποντας την επανεμφάνιση τοπικών επιδημιών.
Μπορούν τα εμβολιασμένα άτομα να κολλήσουν ιλαρά;
Σε αυτήν την περίπτωση οι λοιμώξεις είναι σπάνιες. Δύο δόσεις MMR προσφέρουν προστασία 97%.
Είναι η ιλαρά επικίνδυνη για τους ενήλικες;
Ναι. Οι ενήλικοι μπορούν να αναπτύξουν σοβαρές επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένης της πνευμονίας και της εγκεφαλίτιδας.
Γιατί η Ευρώπη καταγράφει τόσα πολλά κρούσματα;
Τα κενά ανοσίας από την διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια, οι χαμένοι εμβολιασμοί και οι μετακινήσεις πληθυσμού συμβάλλουν στην αύξηση των κρουσμάτων.
Πώς μπορεί η Ελλάδα να αποτρέψει ένα ακόμη ξέσπασμα;
Αυξάνοντας την κάλυψη δύο δόσεων MMR και στοχεύοντας στις υποεμβολιασμένες κοινότητες.
Συμπέρασμα
Η νέα έκθεση του ΠΟΥ μεταφέρει ένα διπλό μήνυμα: οι θάνατοι από ιλαρά παγκοσμίως έχουν μειωθεί κατά ένα εξαιρετικό 88% τα τελευταία 25 χρόνια, αλλά ο ανεπαρκής εμβολιασμός απειλεί τώρα να αντιστρέψει αυτή την πρόοδο. Η Ευρώπη ήδη βιώνει μια αύξηση των κρουσμάτων, λόγω των κενών ανοσίας, της παραπληροφόρησης και των μειωμένων εμβολιασμών στην παιδική ηλικία.
Η ιλαρά παραμένει ένας από τους πιο μεταδοτικούς ιούς, αλλά και ένας από τους πιο αποτρέψιμους. Η διασφάλιση υψηλής κάλυψης εμβολιασμού είναι ο μόνος τρόπος για την προστασία των ατόμων και των κοινοτήτων από ένα παγκόσμιο κύμα κρουσμάτων.
Πηγές:
who.int
measles-rubella-monthly.ecdc.europa.eu
euronews.com
aol.com
independent.co.uk
