Οι επιστήμονες έχουν πέσει με τα μούτρα στη μελέτη των δειγμάτων από τον αστεροειδή Bennu, με την NASA να προχωράει σε νέες ανακοινώσεις. Η διαστημική υπηρεσία ανέλυσε άθικτα θραύσματα του αστεροειδή, που ήρθαν στην Γη από το OSIRIS-REx το 2023. Μια ομάδα με επικεφαλής τον Yoshihiro Furukawa από το Πανεπιστήμιο Tohoku της Ιαπωνίας, ανακάλυψε ριβόζη, που είναι ένα βασικό δομικό στοιχείο του RNA, μαζί με γλυκόζη, που είναι ένα ενεργειακά πλούσιο σάκχαρο που χρησιμοποιείται από σχεδόν κάθε έμβιο οργανισμό στη Γη.
Βέβαια, όπως τονίζουν οι επιστήμονες, τα σάκχαρα που βρέθηκαν δεν αποτελούν απόδειξη της ίδιας της ζωής. Η παρουσία του όμως δεν αποτελεί απόδειξη της ίδιας της ζωής, όμως υποδηλώνει πως τα βασικά συστατικά που απαιτούνται για τη δημιουργία ζωής, υπάρχουν σε όλο το σύμπαν και είναι αρκετά κοινά σε όλο το πρώιμο ηλιακό σύστημα.
«Ήταν παντού», δήλωσε ο Ντάνι Γκλάβιν, αστροβιολόγος στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Γκόνταρντ της NASA στο Μέριλαντ και συν-ερευνητής στην αποστολή OSIRIS-REx, σε βίντεο της NASA που ανακοίνωνε το εύρημα.
Αν υλικά σαν αυτά ήταν ευρέως διαδεδομένα σε άλλα μέρη του ηλιακού συστήματος, όπως η Άρης και η παγωμένη Ευρώπη, το φεγγάρι του Δία, τότε ίσως και εκεί υπήρχαν όλα τα απαραίτητα και ακατέργαστα υλικά για να ξεκινήσει η ζωή, αν είχαν τις κατάλληλες συνθήκες. «Γίνομαι πολύ πιο αισιόδοξος ότι ίσως μπορέσουμε να βρούμε ζωή πέρα από τη Γη, ακόμη και στο δικό μας ηλιακό σύστημα», δήλωσε ο Γκλάβιν.
Το OSIRIS-REx σφράγισε τα δείγματα αεροστεγώς, αμέσως μετά τη λήψη τους και όσο ήταν ακόμα στο διάστημα. Έτσι, αυτά τα δείγματα δεν ήρθαν ποτέ σε επαφή με το περιβάλλον της Γης ώστε να μολυνθούν. Με αυτό τον τρόπο οι επιστήμονες μπορούν να μελετήσουν δείγματα που δεν έχουν αγγιχθεί ποτέ από το περιβάλλον της Γης και άρα επιτρέπει την μελέτη παρθένας εξωγήινης χημείας, κάτι που είναι αδύνατο σε διαφορετικά δείγματα, όπως για παράδειγμα τα δείγματα από μετεωρίτες, που έχουν πέσει στη Γη και άρα έχουν έρθει σε επαφή με το περιβάλλον του πλανήτη μας.
Η νέα μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Geoscience, με την ομάδα του Furukawa να αναλύει περίπου 600 χιλιοστόγραμμα κονιοποιημένου υλικού από τον αστεροειδή Bennu. Ένα μέρος του δείγματος εμβαπτίστηκε σε νερό και οξύ, ώστε να εξαχθούν τυχόν σάκχαρα που υπάρχουν στο δείγμα, ενώ χρησιμοποιήθηκαν εξαιρετικά ευαίσθητα εργαστηριακά όργανα, ώστε να ανιχνεύουν χημικά αποτυπώματα που να ταιριάζουν με τη ριβόζη, τη γλυκόζη και άλλα σάκχαρα.
Από όλα τα σάκχαρα που βρέθηκαν, η ριβόζη είναι η πιο συναρπαστική ανακάλυψη, καθώς πρόκειται για ένα σάκχαρο που αποτελεί την ραχοκοκαλιά του RNA. Η άρχουσα θεωρία για τη ζωή, λέει πως το RNA προέκυψε πριν από το DNA, στα πρώτα βήματα για τη δημιουργία ζωής. Αυτό την κάνει θεμέλιο λίθο και βασικό στοιχείο για την ίδια τη ζωή.
Η ομάδα του Furukawa ανακάλυψε επίσης τη γλυκόζη, την κύρια πηγή καυσίμου για τη σύγχρονη ζωή, σηματοδοτώντας την πρώτη φορά που αυτή η ζάχαρη εντοπίστηκε σε εξωγήινο δείγμα.
«Αυτά τα σάκχαρα συμπληρώνουν την απογραφή των συστατικών που είναι κρίσιμα για τη ζωή», έγραψαν ο Furukawa και η ομάδα του στη νέα εργασία.
Τα αποτελέσματα δείχνουν πως τα βασικά συστατικά για τη ζωή ήταν μέσα στον χαμένο γονέα του Bennu, από τον οποίο αποσπάστηκε, για πάνω από 4.5 δισεκατομμύρια χρόνια. Σχηματίστηκαν όταν θύλακες αλμυρού νερού, αντέδρασαν με άλλα οργανικά μόρια μέσα στο βράχο. Αυτό το γονικό σώμα αργότερα παρασύρθηκε στο εσωτερικό του ηλιακού συστήματος, διασπάστηκε στη ζώνη των αστεροειδών και τελικά επανασυναρμολογήθηκε στον αστεροειδή από σωρό ερειπίων που είναι τώρα γνωστός ως Bennu.
Οι ερευνητές σημειώνουν επίσης ότι δεν ανίχνευσαν έναν τύπο σακχάρου που χρησιμοποιείται για την κατασκευή του DNA, που ονομάζεται 2-δεοξυριβόζη, η απουσία του οποίου υποστηρίζει την μακροχρόνια υπόθεση του «κόσμου του RNA» ότι η πρώιμη ζωή βασιζόταν πρώτα στο RNA, με το DNA και τις πρωτεΐνες να εξελίσσονται αργότερα.
Τώρα οι επιστήμονες ξεκινούν προσπάθειες για ανίχνευση παρόμοιων σακχάρων στα δείγματα από τον αστεροειδή Ryugu, που ελήφθησαν από την αποστολή της Hayabusa 2 της Ιαπωνίας. Αν βρεθούν τα σάκχαρα και σε αυτά τα δείγματα, σημαίνει πως αυτά τα υλικά είναι αρκετά κοινά στο ηλιακό μας σύστημα και πως η ζωή ίσως να μην είναι τόσο σπάνια όσο πιστεύουμε.
Μια δεύτερη ομάδα, με επικεφαλής τον Zack Gainsforth του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, ανέφερε την ανακάλυψη ενός τύπου «διαστημικής τσίχλας» στα δείγματα Bennu – ένα ασυνήθιστο, πολυμερές υλικό που δεν έχει ξαναδεί κανείς σε διαστημικούς βράχους.
«Ήταν κάτι που δεν είχαμε ξαναδεί», δήλωσε ο Γκέινσφορθ σε μια δήλωση της NASA. «Για μήνες μας κατακλύζουν δεδομένα και θεωρίες καθώς προσπαθούσαμε να κατανοήσουμε τι ακριβώς ήταν και πώς θα μπορούσε να είχε δημιουργηθεί».
Πρόκειται για μια ουσία που κάποτε ήταν μαλακή και εύκαμπτη, η οποία σχηματίζει μπερδεμένες μοριακές αλυσίδες, πλούσιες σε άζωτο και οξυγόνο, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Astronomy.
Επειδή φαίνεται να σχηματίστηκε πολύ νωρίς στην ιστορία του αστεροειδούς, οι επιστήμονες λένε ότι μπορεί να είναι ένας πρώιμος χημικός πρόδρομος που βοήθησε να τεθούν οι βάσεις για τη ζωή στη Γη και ίσως μια από τις πρώτες αλλοιώσεις που διατηρήθηκαν μέσα στον Bennu.
Τα ευρήματα είναι εντυπωσιακά και δείχνουν με τον καλύτερο τρόπο πως τα συστατικά για τη ζωή είναι εκεί έξω. Μπορεί η στατιστική να λέει πως είναι αδύνατο να μην υπάρχει ζωή εκτός της Γης, σε όλο το Σύμπαν, όμως μέχρι στιγμής δεν έχουμε καταφέρει να την εντοπίσουμε. Βέβαια, οι τεράστιες αποστάσεις δε βοηθούν για κάτι τέτοιο, όμως ο άνθρωπος έχει παρουσία στο διάστημα λιγότερο από 60 χρόνια, οπότε μάλλον ακόμα κάνουμε τα πρώτα μας βρεφικά βήματα.
