Στις 2 Δεκεμβρίου συμπληρώνονται 102 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Σοφίας Άννας Καικιλίας Καλογεροπούλου, της γυναίκας που ο κόσμος γνώρισε ως Μαρία Κάλλας, της κορυφαίας υψίφωνου που άλλαξε για πάντα το σύγχρονο λυρικό θέατρο.
Σήμερα, η μέρα των γενεθλίων της γίνεται μια αφορμή να ξαναθυμηθούμε τη διαδρομή, τα μεγάλα επιτεύγματα, τους θυελλώδεις έρωτες, αλλά και το μοναχικό τέλος της. Η Κάλλας δεν βρίσκεται πια στη ζωή, όμως ο μύθος της παραμένει ανίκητος.
Από το Μανχάταν στις πρώτες νότες: Τα δύσκολα παιδικά χρόνια
Η Κάλλας γεννήθηκε το 1923 στη Νέα Υόρκη, από τον Μεσσήνιο φαρμακοποιό Γεώργιο Καλογερόπουλο και την Ευαγγελία Δημητριάδη από τη Στυλίδα. Η οικογένεια είχε μεταναστεύσει στην Αμερική αναζητώντας μια καλύτερη τύχη, όμως το σπίτι των Καλογεροπούλου δεν ήταν ποτέ μια ζεστή φωλιά.
Η ίδια έχει μιλήσει σπάνια αλλά αποκαλυπτικά για την παιδική της ηλικία:
«Η μητέρα μου δεν μου έδινε σημασία. Για να με προσέξει έπρεπε να τραγουδώ», είχε πει στο περιοδικό TIME το 1956.
Αυτή η ανάγκη για αποδοχή έγινε τελικά η αρχή της καλλιτεχνικής της πορείας.
Στα 14 της χρόνια, στις 11 Απριλίου 1938, έκανε την πρώτη δημόσια εμφάνιση ως μαθήτρια του Εθνικού Ωδείου, στην αίθουσα του Παρνασσού.
Η Ελλάδα της Κατοχής και τα πρώτα επαγγελματικά βήματα
Η πρώτη πενταετία της καριέρας της εξελίχθηκε στη χώρα μας, στη σκληρή περίοδο της Κατοχής. Παρά τις αντίξοες συνθήκες, η νεαρή Κάλλας κατάφερε να ξεχωρίσει με τη δύναμη και τη δραματικότητα της φωνής της.
Όμως, η πραγματική καταξίωση ήρθε σύντομα και ήρθε από την Ιταλία.
Ιταλία, μαέστροι και ένας γάμος που σημάδεψε την πορεία της
Στην Ιταλία, η Κάλλας γνωρίζει δύο ανθρώπους που θα αλλάξουν ριζικά τη ζωή της:
- τον μεγάλο μαέστρο Τούλιο Σεραφίν, μέντορά της
- τον επιχειρηματία Τζοβάννι Μπατίστα Μενεγκίνι, τον πρώτο σύζυγό της
Η συνεργασία με τον Σεραφίν την οδήγησε στη La Scala, στη Μετροπόλιταν και στις σπουδαιότερες λυρικές σκηνές του κόσμου.
Ο Μενεγκίνι, από την άλλη, διαχειρίστηκε την καριέρα της και την υποστήριξε στα πρώτα μεγάλα βήματα.
Συνολικά, η Κάλλας ερμήνευσε 47 πλήρεις οπερατικούς ρόλους, ορισμένους από τους οποίους αναβίωσε η ίδια, κάνοντάς τους ξανά δημοφιλείς.
Η μεγάλη θεατρική λάμψη και η πτώση της φωνής της
Το 1965 εμφανίζεται για τελευταία φορά σε πλήρη οπερατικό ρόλο.
Ακολούθησε μια περίοδος αποχής από τη σκηνή, με τη ντίβα να ασχολείται με:
- την οπερατική σκηνοθεσία
- τη διδασκαλία στο Juilliard School
- την ερμηνεία της στην ταινία «Μήδεια» του Πιερ Πάολο Παζολίνι
Το 1973 επανέρχεται στο τραγούδι στην περίφημη περιοδεία με τον Τζουζέπε Ντι Στέφανο, μια περιοδεία που άφησε ανάμεικτες εντυπώσεις και αποτέλεσε το κύκνειο άσμα της.
Η φωνή της είχε ήδη αρχίσει να την προδίδει.
Ο έρωτας που σημάδεψε τη ζωή της: Μαρία Κάλλας & Αριστοτέλης Ωνάσης
Το 1957, σε ένα πάρτι της Έλσας Μάξγουελ, η Κάλλας γνωρίζει τον Αριστοτέλη Ωνάση.
Δύο χρόνια αργότερα, η γνωριμία μετατρέπεται σε έναν από τους πιο πολυσυζητημένους έρωτες του 20ού αιώνα.
Το 1959 εγκαταλείπει τον Μενεγκίνι.
Για να λύσει νομικά τον γάμο της, το 1966 αποποιείται την αμερικανική υπηκοότητα, μένοντας μόνο Ελληνίδα υπήκοος.
Και όμως, παρά τις θυσίες της, ο Ωνάσης το 1968 την εγκαταλείπει αιφνιδιαστικά για να παντρευτεί την Τζάκι Κέννεντι, χήρα του Προέδρου Τζον Κέννεντυ.
Η Κάλλας τον συγχώρησε. Τον έβλεπε ακόμα κρυφά. «Πέρασα μαζί του τις ωραιότερες και τις πιο δυστυχισμένες μέρες της ζωής μου», είχε πει.
Όταν εκείνος πέθανε, το 1975, είπε σε φίλη της: «Τώρα τέλειωσαν όλα για μένα».
Η μοναξιά, οι απώλειες και το τέλος
Μετά τον θάνατο των στενών της φίλων Πιερ Πάολο Παζολίνι (1975) και Λουκίνο Βισκόντι (1976), η Κάλλας κλείστηκε ακόμη περισσότερο στον εαυτό της.
Ζούσε στο διαμέρισμά της στο Παρίσι, άκουγε τις παλιές της ηχογραφήσεις και προσπαθούσε να παλέψει με την κατάθλιψη και τη σωματική κόπωση.
«Το ευτυχισμένο πουλί βγαίνει και τραγουδά. Το δυστυχισμένο γυρνά στη φωλιά του και πεθαίνει», είχε πει σε μια συνέντευξή της.
Στις 16 Σεπτεμβρίου 1977, μόλις 53 ετών, η Μαρία Κάλλας πεθαίνει από καρδιακή προσβολή.
Αποτεφρώθηκε και οι στάχτες της διασκορπίστηκαν στο Αιγαίο.
