Ο διαστρικός κομήτης 3I/ATLAS, που έχει ξεσηκώσει την αστρονομική κοινότητα τους τελευταίους μήνες, είναι καλυμμένος με κρυοηφαίστεια που εκρήγνυνται, σύμφωνα με νέες παρατηρήσεις.
Ερευνητές εντόπισαν στοιχεία ότι καθώς ο κομήτης πλησίαζε τον Ήλιο, μια σειρά κρυοηφαιστείων εξερράγησαν στην επιφάνειά του.
Η ενεργοποίηση αυτών των παγωμένων πιδάκων μπορεί να εξηγηθεί από τη σύσταση αυτού του παράξενου κομήτη, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε προ ημερών στη βάση arXiv.
Τα ευρήματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι ο κομήτης 3I/ATLAS μοιάζει εντυπωσιακά με τα παγωμένα ουράνια αντικείμενα πέρα από τον Ποσειδώνα, τα αποκαλούμενα μεταποσειδώνια ή υπερποσειδώνια – νάνοι πλανήτες και άλλα ουράνια σώματα που βρίσκονται πέρα από τον τελευταίο πλανήτη του Ηλιακού Συστήματος. Εάν αυτό επιβεβαιωθεί, σημαίνει ότι παρά το γεγονός ότι προέρχεται από άλλο ηλιακό σύστημα, ο κομήτης 3I/ATLAS έχει εκπληκτικά πολλά κοινά με αντικείμενα στη δική μας κοσμική γειτονιά.
«Ήταν μια έκπληξη για όλους μας», δήλωσε στο LiveScience ο επικεφαλής της μελέτης Josep Trigo-Rodríguez, κύριος ερευνητής στο Ινστιτούτο Διαστημικών Επιστημών (CSIC/IEEC) στην Ισπανία.
«Καθώς πρόκειται για κομήτη που σχηματίστηκε σε ένα μακρινό πλανητικό σύστημα, είναι πραγματικά αξιοσημείωτο το γεγονός ότι παρουσιάζει μίγμα υλικών παρόμοιο με αυτό των μεταποσειδώνιων αντικειμένων, τα οποία σχηματίστηκαν πολύ μακριά από τον Ήλιο αλλά ανήκουν στο δικό μας σύστημα».
Ο 3I/ATLAS είναι μόλις το τρίτο διαστρικό αντικείμενο που έχει καταγραφεί ποτέ και η παρουσία του προσφέρει μια σπάνια ευκαιρία να διερευνηθούν οι συνθήκες τόσο γύρω από άλλα άστρα όσο και στο απώτατο παρελθόν, καθώς ο κομήτης ενδέχεται να είναι δισεκατομμύρια χρόνια παλαιότερος από το Ηλιακό μας Σύστημα. Οι επιστήμονες σπεύδουν να τον μελετήσουν πριν αναχωρήσει οριστικά μέσα στον επόμενο χρόνο.
Ερευνώντας τα κρυοηφαίστεια
Για τις ανάγκες της έρευνας, ο Trigo-Rodríguez και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν το τηλεσκόπιο Joan Oró στο Αστεροσκοπείο Montsec της Καταλονίας, μαζί με εικόνες από άλλα παρατηρητήρια της περιοχής. Παρακολούθησαν στενά τον κομήτη καθώς πλησίαζε το περιήλιο (το σημείο της τροχιάς του που είναι το κοντινότερο στον Ήλιο) στις 29 Οκτωβρίου. Οι κομήτες θερμαίνονται καθώς πλησιάζουν τα άστρα, προκαλώντας την εξάτμιση του πάγου στην επιφάνειά τους – τα αέρια αυτά οι ερευνητές μπορούν στη συνέχεια να τα ανιχνεύσουν και να τα μελετήσουν.
Οι παρατηρήσεις έδειξαν ότι ο 3I/ATLAS πέρασε σε φάση εντονότερης εξάτμισης σε απόσταση περίπου 378 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ήλιο, ενώ ταυτόχρονα φωτίστηκε γρήγορα. Με το Joan Oró κατέγραψαν τις υψηλότερης ανάλυσης εικόνες που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα από πίδακες αερίων και σωματιδίων, τους οποίους οι επιστήμονες ερμηνεύουν ως σαφή ένδειξη κρυοηφαιστεισμού.
Τα κρυοηφαίστεια (ανεπίσημα ονομάζονται και παγοηφαίστεια) εμφανίζονται συνήθως σε ουράνια σώματα πλούσια σε πάγο, όπως τα μεταποσειδώνια αντικείμενα. Στα σώματα αυτά, η εσωτερική θερμότητα λιώνει τον πάγο και προκαλεί πίδακες που απελευθερώνουν ατμούς και σκόνη. Στην περίπτωση του 3I/ATLAS, οι ερευνητές θεωρούν ότι η δραστηριότητα αυτή οφείλεται στη διάβρωση παρθένων υλικών εγκλωβισμένων στο εσωτερικό του. Καθώς ο Ήλιος θερμαίνει τον κομήτη, το στερεό διοξείδιο του άνθρακα (ξηρός πάγος) εξατμίζεται, επιτρέποντας σε ένα οξειδωτικό υγρό να διεισδύσει στο εσωτερικό του και να αντιδράσει με μεταλλικά σωματίδια όπως νικέλιο και σουλφίδια σιδήρου.
Σύγκριση με μετεωρίτες της Ανταρκτικής
Για να δοκιμάσουν τις θεωρίες τους σχετικά με τη σύσταση του κομήτη, οι επιστήμονες πραγματοποίησαν φασματοσκοπική σύγκριση με αρχαίους μετεωρίτες που έχει συλλέξει η NASA από την Ανταρκτική, οι οποίοι ονομάζονται ανθρακούχοι χονδρίτες. Ένα από τα δείγματα περιείχε θραύσμα από μεταποσειδώνιο αντικείμενο, με την ανάλυση να δείχνει ότι ο 3I/ATLAS μοιάζει με αυτά τα κατάλοιπα των πρώτων ημερών του Ηλιακού Συστήματος και πιθανότατα είναι πλούσιος σε φυσικά μέταλλα.
Οι ανθρακούχοι χονδρίτες πιστεύεται ότι έπαιξαν ρόλο στην εμφάνιση της ζωής στη Γη, μεταφέροντας πτητικά υλικά που βοήθησαν στη διαμόρφωση της ατμόσφαιρας και των συνθηκών απαραίτητων για την ανάπτυξη ζωής.
