Σας πιάνει λιγούρα ενώ έχει περάσει μόλις μια ώρα από το τελευταίο σας γεύμα; Προτού τσιμπολογήσετε, θυμηθείτε ότι η πέψη έχει ρυθμό που θα μας ωφελήσει να τον πάρουμε στα σοβαρά.
Τελειώσατε το γεύμα σας και ενώ έχει περάσει λίγη ώρα, αυτό το τελευταίο κουλουράκι ή το μισό κομμάτι τυρόπιτας που έχει περισσέψει σας μαγνητίζει πίσω στην κουζίνα; Η αλήθεια είναι πως συμβαίνει σε όλους να συνεχίζουμε να τσιμπολογάμε κάτι ενώ είμαστε ακόμη χορτάτοι από το τελευταίο μας γεύμα, ωστόσο κανείς μας δεν έχει αναρωτηθεί ποτέ τι γίνεται εκείνη τη στιγμή μέσα μας. Γιατί το στομάχι μας, όσο κι αν μοιάζει πρόθυμο να υποδεχτεί καινούρια γεύματα, στην πραγματικότητα βρίσκεται ήδη σε… πλήρη εργασία;
Η πέψη δεν είναι απλώς «μια διαδικασία που τρέχει στο background», είναι μια περίπλοκη σειρά βημάτων που απαιτεί ενέργεια, χρόνο και «συντονισμό». Όταν, λοιπόν, ξαναφάμε πριν ολοκληρωθεί η χώνεψη, είναι σαν να στέλνουμε στον οργανισμό μια δεύτερη παρτίδα «δουλειάς» ενώ δεν έχει τελειώσει την πρώτη. Και κάπου εκεί αρχίζουν τα φουσκώματα, η δυσφορία ή απλώς η αίσθηση ότι «το παρακάναμε».
Οι φάσεις της πέψης
Η διαδικασία της πέψης περιλαμβάνει μηχανικά (μάσηση, μάλαξη, περίσταλση) και χημικά στάδια (διάσπαση με ένζυμα) και ξεκινά από το στόμα, όπου η τροφή τεμαχίζεται και αναμιγνύεται με σάλιο, για να συνεχιστεί στο στομάχι και τα έντερα, όπου ολοκληρώνεται η διάσπαση σε απλά μόρια που μπορούν να απορροφηθούν. Το στομάχι χρειάζεται χρόνο για να αδειάσει και η ταχύτητα εξαρτάται από το πόσο «φορτωμένο» είναι (θερμίδες, λιπαρά, πρωτεΐνη), από τη σύσταση της τροφής (ρευστό/στερεό) και από άλλους παράγοντες. Όταν λοιπόν προχωρήσετε σε ένα καινούργιο γεύμα ενώ το προηγούμενο ακόμη βρίσκεται στη φάση της πέψης, μπαίνετε σε ένα καθεστώς όπου το πεπτικό σας σύστημα δεν έχει «κλείσει» την προηγούμενη δουλειά και σας «διπλοφορτώνει».
Ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες
Καθυστέρηση στην πέψη ή δυσφορία: Το σώμα καλείται να διαχειριστεί πολλά κύματα τροφής ταυτόχρονα και λειτουργίες όπως το άδειασμα του στομάχου μπορεί να καθυστερήσουν.
Αρρυθμία στο μεταβολισμό/προσαρμογή: Αν το επόμενο γεύμα έρχεται πολύ γρήγορα, η φάση πέψης του προηγούμενου μπορεί να μην έχει ολοκληρωθεί και τότε το σύστημα μπορεί να υπολειτουργεί ή να αποδίδει λιγότερο αποτελεσματικά.
Μείωση της απορρόφησης ή της αποτελεσματικότητας: Οι φάσεις της πέψης επικαλύπτονται και το σώμα μπορεί να απορροφά θρεπτικά από το ένα γεύμα ενώ χωνεύει ακόμη το προηγούμενο. Ωστόσο, όταν η νέα τροφή προστεθεί πολύ νωρίς, η διαδικασία επιβραδύνεται και η απορρόφηση μπορεί να γίνει λιγότερο αποτελεσματική.
Μεταβολικοί και χρονικοί κίνδυνοι: Έρευνες δείχνουν ότι όταν τα γεύματα είναι πολύ κοντά χρονικά, παρατηρούνται υψηλότερα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης και μειωμένη μεταβολική προσαρμογή.
Τι μπορείτε να κάνετε
- Περιμένετε λίγο πριν πάτε στο επόμενο «γεύμα» ή μεγάλο σνακ —δώστε στον εαυτό σας περίπου 2-3 ώρες ώστε το προηγούμενο φαγητό να έχει περάσει στο έντερο και να αρχίσει η απορρόφηση
- Προτιμήστε να τρώτε λιγότερα λιπαρά/βαριά γεύματα αν ξέρετε ότι θα χρειαστεί να φάτε ξανά σύντομα
- Τηρείτε σταθερά ωράρια γευμάτων -έρευνες δείχνουν ότι η εύρυθμη ρουτίνα βοηθά το πεπτικό σύστημα και τη μεταβολική ροή
- Παρατηρήστε το σώμα σας: αν αισθάνεστε φουσκωμένοι, βαριεστημένοι ή με αίσθημα δυσπεψίας, είναι πιθανόν να έχετε «βουτήξει» στο επόμενο γεύμα νωρίτερα από όσο έπρεπε
