Οι δεξαμενές που τροφοδοτούν την πρωτεύουσα βρίσκονται μόλις στο 21% της χωρητικότητάς τους
Το Ιράν αντιμετωπίζει τη χειρότερη κρίση λειψυδρίας εδώ και δεκαετίες, με τους αξιωματούχους να προειδοποιούν ότι η Τεχεράνη, μια πόλη με περισσότερους από 10 εκατομμύρια κατοίκους, μπορεί σύντομα να καταστεί ακατοίκητη εάν συνεχιστεί η ξηρασία που πλήττει τη χώρα.
Ο Πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν προειδοποίησε ότι εάν δεν φτάσουν οι βροχοπτώσεις μέχρι τον Δεκέμβριο, η κυβέρνηση πρέπει να ξεκινήσει τη διανομή νερού στην Τεχεράνη.
«Ακόμα κι αν κάνουμε διανομή νερού και πάλι δεν βρέξει, τότε δεν θα έχουμε καθόλου νερό. Αυτοί (οι πολίτες) πρέπει να εκκενώσουν την Τεχεράνη», δήλωσε ο Πεζεσκιάν στις 6 Νοεμβρίου.
Τα διακυβεύματα είναι υψηλά για τους κληρικούς ηγέτες του Ιράν. Το 2021, η έλλειψη νερού πυροδότησε βίαιες διαμαρτυρίες στη νότια επαρχία Χουζεστάν. Σποραδικές διαμαρτυρίες ξέσπασαν επίσης το 2018, με τους αγρότες να κατηγορούν ιδιαίτερα την κυβέρνηση για κακοδιαχείριση του νερού.
Πέμπτο διαδοχικό έτος ξηρασίας
O Καβέ Μαντανί, διευθυντής του Ινστιτούτου του ΟΗΕ για το Νερό, το Περιβάλλον και την Υγεία, προειδοποίησε με δηλώσεις του στο CNN πως εάν δεν μειωθεί άμεσα η κατανάλωση, η πόλη κινδυνεύει να ξεμείνει από νερό.
Οι δεξαμενές που τροφοδοτούν την πρωτεύουσα βρίσκονται μόλις στο 21% της χωρητικότητάς τους, ενώ το Ιράν διανύει την πέμπτη συνεχή χρονιά ξηρασίας και φέτος έχει καταγράψει μείωση βροχοπτώσεων κατά 40% σε σχέση με τον μέσο όρο. Οι ακραίες θερμοκρασίες, που ξεπέρασαν τους 50°C σε ορισμένες περιοχές, επιδεινώνουν την κατάσταση.
Η κυβέρνηση έχει ήδη μειώσει την πίεση του νερού κατά σχεδόν 50%, επηρεάζοντας το 80% των νοικοκυριών. Στα πολυώροφα κτίρια, οι κάτοικοι στους ψηλότερους ορόφους συχνά μένουν χωρίς καθόλου νερό. Το νερό μεταφέρεται πλέον με βυτία στην πρωτεύουσα, ενώ όσοι έχουν τη δυνατότητα τοποθετούν δεξαμενές αποθήκευσης στα σπίτια τους.
Η κυβέρνηση εξετάζει ακόμη και την κήρυξη ολόκληρης εβδομάδας αργίας στην Τεχεράνη για να μειωθεί προσωρινά η ζήτηση, ενώ ήδη έχει εφαρμοστεί μονοήμερη αργία σε πολλές επαρχίες.
Αιτία της κρίσης, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι δεκαετίες κακοδιαχείρισης, υπεράντλησης υδροφορέων, αναποτελεσματικές γεωργικές πρακτικές και ραγδαία αστικοποίηση.
Μείωση πίεσης νερού
Η κρίση νερού στο Ιράν μετά από ένα καυτό καλοκαίρι δεν είναι αποκλειστικά αποτέλεσμα των χαμηλών βροχοπτώσεων.
Δεκαετίες κακοδιαχείρισης, συμπεριλαμβανομένης της υπερβολικής κατασκευής φραγμάτων, των παράνομων γεωτρήσεων και των αναποτελεσματικών γεωργικών πρακτικών, έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα, δήλωσαν δεκάδες επικριτές και ειδικοί σε θέματα ύδρευσης στα κρατικά μέσα ενημέρωσης τις τελευταίες ημέρες, καθώς η κρίση κυριαρχεί στα ραδιοφωνικά κύματα με συζητήσεις σε πάνελ και συζητήσεις.
Η κυβέρνηση του Πεζεσκιάν έχει αποδώσει την κρίση σε διάφορους παράγοντες, όπως οι «πολιτικές προηγούμενων κυβερνήσεων, η κλιματική αλλαγή και η υπερκατανάλωση».
Ενώ δεν έχουν υπάρξει ακόμη ενδείξεις διαμαρτυριών αυτή τη φορά για την κρίση του νερού, οι Ιρανοί ήδη αγωνίζονται υπό το βάρος μιας παραλυμένης οικονομίας, κυρίως λόγω των κυρώσεων που συνδέονται με το αμφισβητούμενο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας.
Η αντιμετώπιση της επίμονης έλλειψης νερού επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τις οικογένειες και τις κοινότητες, εντείνοντας την πιθανότητα αναταραχής, όταν το κληρικό κατεστημένο αντιμετωπίζει ήδη διεθνείς πιέσεις για τις πυρηνικές του φιλοδοξίες. Το Ιράν αρνείται ότι επιδιώκει πυρηνικά όπλα.
Σε όλο το Ιράν, από τα πολυώροφα διαμερίσματα της πρωτεύουσας μέχρι τις πόλεις και τις μικρές κωμοπόλεις, η κρίση του νερού εδραιώνεται.
Όταν οι βρύσες στέρεψαν στο διαμέρισμά της στην ανατολική Τεχεράνη την περασμένη εβδομάδα, η Μανχάζ δεν είχε καμία προειδοποίηση και καμία εφεδρεία.
«Ήταν γύρω στις 10 μ.μ. και το νερό δεν επέστρεψε μέχρι τις 6 π.μ.», είπε. Χωρίς αντλία ή αποθήκευση, αυτή και τα δύο παιδιά της αναγκάστηκαν να περιμένουν, βουρτσίζοντας τα δόντια και πλένοντας τα χέρια τους με εμφιαλωμένο νερό.
Η Εθνική Εταιρεία Ύδρευσης και Λυμάτων του Ιράν απέρριψε τις αναφορές για επίσημη δελτίο στην Τεχεράνη, αλλά επιβεβαίωσε ότι οι νυχτερινές μειώσεις στην πίεση του νερού εφαρμόζονταν στην Τεχεράνη και θα μπορούσαν να μειωθούν στο μηδέν σε ορισμένες περιοχές, ανέφεραν τα κρατικά μέσα ενημέρωσης.
Ο Πεζεσκιάν προειδοποίησε επίσης για την υπερκατανάλωση τον Ιούλιο. Οι αρχές ύδρευσης δήλωσαν ότι εκείνη την εποχή το 70% των κατοίκων της Τεχεράνης κατανάλωνε περισσότερα από τα τυπικά 130 λίτρα την ημέρα.
Οι ταμιευτήρες νερού της Τεχεράνης στο μισό της χωρητικότητας
Οι Ιρανοί έχουν υποστεί επαναλαμβανόμενες ελλείψεις ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου και νερού κατά τους μήνες αιχμής της ζήτησης τα τελευταία χρόνια.
«Είναι η μία δυσκολία μετά την άλλη – τη μία μέρα δεν υπάρχει νερό, την επόμενη δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα. Δεν έχουμε καν αρκετά χρήματα για να ζήσουμε. Αυτό οφείλεται στην κακή διαχείριση», δήλωσε τηλεφωνικά από το κέντρο της Τεχεράνης η δασκάλα και μητέρα τριών παιδιών, Σάχλα, 41 ετών.
Την περασμένη εβδομάδα, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης επικαλέστηκαν τον Μοχαμμαντρεζα Καβιανπούρ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Έρευνας Υδάτων του Ιράν, να λέει ότι οι βροχοπτώσεις του περασμένου έτους ήταν 40% κάτω από τον μέσο όρο των 57 ετών στο Ιράν και οι προβλέψεις προβλέπουν συνέχιση των ξηρών συνθηκών προς τα τέλη Δεκεμβρίου.
Η πρωτεύουσα εξαρτάται εξ ολοκλήρου από πέντε δεξαμενές που τροφοδοτούνται από ποτάμια έξω από την πόλη. Αλλά η εισροή έχει μειωθεί κατακόρυφα. Ο Μπεχζάντ Πάρσα, επικεφαλής της Περιφερειακής Εταιρείας Ύδρευσης της Τεχεράνης, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι τα επίπεδα του νερού είχαν μειωθεί κατά 43% σε σχέση με πέρυσι, αφήνοντας το φράγμα Amir Kabir σε μόλις 14 εκατομμύρια κυβικά μέτρα – το 8% της χωρητικότητάς του.
Είπε ότι οι δεξαμενές της Τεχεράνης, οι οποίες συλλογικά κάποτε μπορούσαν να αποθηκεύσουν σχεδόν 500 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, τώρα χωρούν μόλις 250 εκατομμύρια, μια μείωση σχεδόν της μισής, η οποία με τους τρέχοντες ρυθμούς κατανάλωσης θα μπορούσε να εξαντληθεί μέσα σε δύο εβδομάδες.
Η κρίση εκτείνεται πολύ πέρα από την Τεχεράνη. Σε εθνικό επίπεδο, 19 μεγάλα φράγματα – περίπου το 10% του συνόλου του Ιράν – έχουν ουσιαστικά στερέψει. Στην ιερή σιιτική πόλη Μασάντ, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράν, με πληθυσμό 4 εκατομμύρια, τα αποθέματα νερού έχουν μειωθεί κάτω από το 3%.
«Η πίεση είναι τόσο χαμηλή που κυριολεκτικά δεν έχουμε νερό κατά τη διάρκεια της ημέρας. Έχω εγκαταστήσει δεξαμενές νερού, αλλά για πόσο καιρό μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι; Οφείλεται αποκλειστικά στην κακοδιαχείριση», δήλωσε ο Ρεζά, 53 ετών, στη Μασάντ. Είπε ότι αυτό επηρεάζει επίσης την επιχείρησή του καθαρισμού χαλιών. Όπως και οι άλλοι με τους οποίους μίλησε το Reuters, αρνήθηκε να δώσει το επώνυμό του.
Η κλιματική αλλαγή ενέτεινε το πρόβλημα της λειψυδρίας
Η κρίση ακολουθεί θερμοκρασίες ρεκόρ και διακοπές ρεύματος. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, η κυβέρνηση κήρυξε έκτακτες αργίες για να μειώσει την κατανάλωση νερού και ενέργειας, κλείνοντας ορισμένα δημόσια κτίρια και τράπεζες καθώς οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν τους 50 βαθμούς Κελσίου (122 βαθμούς Φαρενάιτ) σε ορισμένες περιοχές.
Η κλιματική αλλαγή έχει επιδεινώσει το πρόβλημα, λένε οι αρχές, με τις αυξανόμενες θερμοκρασίες να επιταχύνουν την εξάτμιση και την απώλεια υπόγειων υδάτων.
Ορισμένες εφημερίδες έχουν επικρίνει τις περιβαλλοντικές πολιτικές της κυβέρνησης, επικαλούμενες τον διορισμό ανειδίκευτων διαχειριστών και την πολιτικοποίηση της διαχείρισης των πόρων. Η κυβέρνηση έχει απορρίψει τους ισχυρισμούς.
Έχουν επίσης επανεμφανιστεί εκκλήσεις για θεϊκή παρέμβαση. «Στο παρελθόν, οι άνθρωποι έβγαιναν στην έρημο για να προσευχηθούν για βροχή», δήλωσε ο Μεχντί Τσαμράν, επικεφαλής του Δημοτικού Συμβουλίου της Τεχεράνης, σύμφωνα με κρατικά μέσα ενημέρωσης. «Ίσως δεν πρέπει να παραμελήσουμε αυτή την παράδοση».
Οι αρχές λαμβάνουν προσωρινά μέτρα για να διατηρήσουν ό,τι έχει απομείνει, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της πίεσης του νερού σε ορισμένες περιοχές και της μεταφοράς νερού στην Τεχεράνη από άλλες δεξαμενές.
Αλλά αυτά είναι προσωρινά μέτρα και το κοινό έχει κληθεί να εγκαταστήσει δεξαμενές αποθήκευσης, αντλίες και άλλες συσκευές για να αποφύγει μεγάλες διαταραχές.
«Πολύ λίγα, πολύ αργά. Μόνο υπόσχονται, αλλά δεν βλέπουμε καμία δράση», δήλωσε ένας καθηγητής πανεπιστημίου στην πόλη Ισφαχάν, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί. «Οι περισσότερες από αυτές τις ιδέες δεν είναι εφικτές».
