Μαζί με τον Φράνσις Κρικ βραβεύτηκαν με Νόμπελ Ιατρικής για την ανακάλυψή τους το 1962
Ο Τζέιμς Ντ. Γουότσον, ένας από τους πιο επιδραστικούς αλλά και αμφιλεγόμενους επιστήμονες του 20ού αιώνα, πέθανε σε ηλικία 97 ετών. Ο Αμερικανός βιολόγος έμεινε στην ιστορία ως αυτός που – μαζί με τον Φράνσις Κρικ – ανακάλυψαν την δομή του DNA το 1953,
Αυτό τους το επίτευγμα σηματοδότησε την απαρχή της σύγχρονης γενετικής και άνοιξε τον δρόμο για τη βιοτεχνολογία, τη γονιδιακή θεραπεία και τη γενετική μηχανική. Για την ανακάλυψη αυτή τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ιατρικής το 1962.
Η αμφιλεγόμενη προσωπικότητα
Παρά τη λαμπρή επιστημονική του συμβολή, η φήμη του Γουότσον σκιάστηκε από τη συμπεριφορά και τις δηλώσεις του. Ήδη από τα νεανικά του χρόνια θεωρούνταν προκλητικός και αλαζονικός, ενώ επικρίθηκε έντονα επειδή χρησιμοποίησε χωρίς άδεια τα πειραματικά δεδομένα της Ρόζαλιντ Φράνκλιν για να ολοκληρώσει το μοντέλο της διπλής έλικας.
Το βιβλίο του Η Διπλή Έλικα (1968), μια ειλικρινής αλλά ωμή αφήγηση της επιστημονικής ανακάλυψης, προκάλεσε αντιδράσεις από συναδέλφους όπως ο Κρικ και ο Μόρις Γουίλκινς, που θεώρησαν ότι παρουσίαζε τους επιστήμονες ως αδίστακτους και φιλόδοξους ανταγωνιστές.
Η ακαδημαϊκή του πορεία
Ο Γουότσον γεννήθηκε στο Σικάγο το 1928 και σπούδασε ζωολογία στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, συνεχίζοντας με διδακτορικό στη γενετική στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα. Το 1951 εντάχθηκε στο Εργαστήριο Cavendish του Κέιμπριτζ, όπου γνώρισε τον Κρικ. Η δημοσίευση της ανακάλυψης του DNA το 1953 περιείχε τη διάσημη φράση ότι η δομή που πρότειναν «υποδεικνύει έναν πιθανό μηχανισμό αντιγραφής του γενετικού υλικού», μία από τις σημαντικότερες επισημάνσεις στην ιστορία της βιολογίας.
Μετά το επίτευγμα αυτό, ο Γουότσον ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και αργότερα ανέλαβε τη διεύθυνση του Cold Spring Harbor Laboratory, το οποίο μετέτρεψε σε διεθνές κέντρο μοριακής βιολογίας. Το 1990 ανέλαβε την ηγεσία του Προγράμματος Ανθρώπινου Γονιδιώματος, αλλά παραιτήθηκε όταν διαφώνησε με την πρόθεση κατοχύρωσης πατεντών για τμήματα του DNA, υποστηρίζοντας ότι η γνώση πρέπει να παραμείνει δημόσιο αγαθό.
Ωστόσο, η υστεροφημία του αμαυρώθηκε από δηλώσεις που θεωρήθηκαν ρατσιστικές, ιδιαίτερα όταν ισχυρίστηκε ότι η ευφυΐα των Αφρικανών είναι «χαμηλότερη». Παρά τις συγγνώμες του, παρέμεινε απομονωμένος από την επιστημονική κοινότητα.
Παρά την προκλητική του προσωπικότητα και τις αντιφάσεις του, ο Γουότσον άφησε βαθύ αποτύπωμα στην ιστορία της επιστήμης, όχι μόνο ως συνδημιουργός της θεωρίας της διπλής έλικας, αλλά και ως προσωπικότητα που ενσάρκωσε τη σύγκρουση μεταξύ ιδιοφυΐας και ηθικής στην έρευνα.
