Μέσα σ’ ένα στενό γραφείο, δύο αδέλφια κοιτάζουν την οθόνη ενός παλιού υπολογιστή που κάνει έναν λεπτό, μεταλλικό ήχο.
Ο Έλον Μασκ, 25 ετών, χτυπάει νευρικά τα πλήκτρα. Ο αδελφός του, Κίμπαλ, μετράει πρόχειρα τους επόμενους πελάτες. Kανείς τους δεν έχει λεφτά. Κανείς τους δεν έχει υπαλλήλους.
Έχουν μόνο έναν κώδικα – και μια ιδέα.
Είναι 7 Νοεμβρίου 1996, η μέρα που η εταιρεία τους καταχωρείται επίσημα στην Καλιφόρνια. Το όνομα της είναι Global Link Information Network. Σύντομα θα το αλλάξουν σε κάτι πιο σύντομο, πιο αιχμηρό: Zip2.
Αλλά εκείνη τη νύχτα, ο Μασκ είναι απλώς ένας νεαρός με έναν υπολογιστή και ένα όνειρο.
Ο ύπνος στο γραφείο και η εμμονή με το μέλλον
Το γραφείο τους δεν έχει ούτε κρεβάτι. Ο Έλον κοιμάται σε έναν υπνόσακο. Το πρωί κάνει ντους στο γυμναστήριο της απέναντι πολυκατοικίας.
Η Silicon Valley είναι ήδη γεμάτη ιστορίες για ιδιοφυΐες που χτίζουν το μέλλον σε γκαράζ, αλλά οι περισσότεροι αποτυγχάνουν πριν καν βρουν επενδυτή.
Ο Μασκ, που έχει έρθει από τη Νότια Αφρική μέσω Καναδά, είναι αποφασισμένος να μην ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία.
Η ιδέα του είναι φαινομενικά απλή: ένα λογισμικό που θα επιτρέπει στις εφημερίδες και στις επιχειρήσεις να έχουν online παρουσία, με χάρτες, οδηγίες και περιγραφές – σε μια εποχή που το ίντερνετ μόλις αρχίζει να «ανοίγει».
Το 1996, η Google δεν υπάρχει ακόμη. Το Yahoo είναι απλώς ένας κατάλογος σελίδων. Οι περισσότεροι δεν ξέρουν καν τι είναι «browser». Κι όμως, ο Μασκ βλέπει κάτι που οι άλλοι αγνοούν: έναν κόσμο που θα χαρτογραφηθεί ψηφιακά, όπου οι επιχειρήσεις, οι άνθρωποι και τα δεδομένα θα συνδέονται με γραμμές φωτός.
Και γράφει κώδικα για να το φτιάξει.
Ο κώδικας που κανείς δεν καταλαβαίνει
Η Global Link Information Network μετονομάζεται σύντομα σε Zip2.
Το πρώτο προϊόν τους είναι ένας online οδηγός πόλης– ένας συνδυασμός χάρτη και τοπικού καταλόγου.
Οι εφημερίδες μπορούν να το αγοράσουν και να το ενσωματώσουν στις ιστοσελίδες τους.
Αλλά όταν ο Κίμπαλ προσπαθεί να τους το πουλήσει, οι εκδότες τον κοιτούν σαν να έχει έρθει από άλλο πλανήτη. «Ποιος θα ψάξει μια επιχείρηση στο ίντερνετ;», του λένε. «Ο κόσμος έχει τους Χρυσούς Οδηγούς».
Ο Έλον, όμως, επιμένει.
Το πρόγραμμα βελτιώνεται, η διεπαφή γίνεται πιο φιλική, τα δεδομένα αρχίζουν να «δένουν». Μέσα σε λίγους μήνες, έχουν κάτι που μοιάζει με το πρώτο Google Maps – μόνο που κανείς δεν ξέρει ακόμα ότι το χρειάζεται.
Η πρώτη πόρτα που ανοίγει
Οι απορρίψεις είναι ατελείωτες. Οι επενδυτές γελούν, οι φίλοι απομακρύνονται, τα λεφτά τελειώνουν.
Μέχρι που, τον Φεβρουάριο του 1997, ένας μικρός επενδυτικός όμιλος, η Moore Strategic Ventures, δέχεται να βάλει 3 εκατομμύρια δολάρια.
Η συμφωνία έχει όμως όρους: Ο Μασκ πρέπει να παραδώσει τη θέση του CEO σε πιο «έμπειρο» στέλεχος.
Εκείνος δέχεται, με την αλαζονεία του ανθρώπου που πιστεύει ότι, ακόμα κι αν χάσει την εξουσία, ο κώδικας του θα επιβιώσει. Και έχει δίκιο.
Το 1998, η Zip2 υπογράφει συμφωνίες με τους New York Times και Chicago Tribune.
Τον Φεβρουάριο του 1999, η Compaq εξαγοράζει την εταιρεία για 307 εκατομμύρια δολάρια. Ο Μασκ λαμβάνει περίπου 22 εκατομμύρια.
Από τον κώδικα στην αυτοκρατορία
Με αυτά τα χρήματα, ο Μασκ ιδρύει την X.com, μια διαδικτυακή τράπεζα που υπόσχεται επανάσταση στις πληρωμές. Μέσα σε λίγους μήνες, η X.com συγχωνεύεται με την Confinity και μετονομάζεται σε PayPal.
Από εκεί, η ιστορία είναι γνωστή. Το 2002, η PayPal εξαγοράζεται από το eBay για 1,5 δισεκατομμύριο δολάρια. Ο Μασκ παίρνει 180 εκατομμύρια και τα ρίχνει σε τρία στοιχήματα που οι περισσότεροι θεωρούν αυτοκτονικά:
- SpaceX, για να στείλει πυραύλους στο διάστημα (και Starlink για να καλύψει τον πλανήτη με δορυφορικό ίντερνετ).
- Tesla, για να κάνει ηλεκτρικά αυτοκίνητα mainstream.
- Neuralink, για να αναπτύξει μια «διεπαφή εγκεφάλου-υπολογιστή»
Η τροχιά του ανθρώπου που δεν σταματά
Σήμερα, σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά εκείνη τη νύχτα του Νοέμβρη, ο Έλον Μασκ έχει εξελιχθεί στον πιο ισχυρό επιχειρηματία του 21ου αιώνα. Δεν είναι μόνο η τεράστια περιουσία. Είναι ο έλεγχος των δεδομένων και η αδιανόητη επιρροή.
Οι εταιρείες του αξίζουν περισσότερο από τα ΑΕΠ ολόκληρων κρατών.
Οι αποφάσεις του επηρεάζουν την αγορά ενέργειας, τις μεταφορές, το διαδίκτυο, την τεχνητή νοημοσύνη και –όχι σπάνια– την ίδια τη δημόσια σφαίρα.
Μια ανάρτησή του στο X (πρώην Twitter) μπορεί να ρίξει ή να ανεβάσει τις μετοχές μιας εταιρείας, να επηρεάσει προεκλογικές καμπάνιες, να αλλάξει την ατζέντα διεθνών μέσων ενημέρωσης.
Οι κυβερνήσεις τον φοβούνται, οι ανταγωνιστές τον μισούν, οι θαυμαστές του τον λατρεύουν σαν προφήτη. Και σήμερα είναι ο πρώτος άνθρωπος που εξασφάλισε πακέτο αποδοχών έως και 1 τρισ. δολαρίων.
Κι όμως, όλα ξεκινούν από εκείνο το μικρό γραφείο της 7ης Νοεμβρίου 1996 — από έναν νεαρό που κοιμάται στο πάτωμα και γράφει κώδικα με πίστη ότι το μέλλον θα είναι ψηφιακό.
Η μέρα που γεννήθηκε ένας κόσμος
Ίσως κανείς να μην μπορούσε τότε να φανταστεί πως ο άνθρωπος που πληκτρολογεί γραμμή-γραμμή τον πρώτο του κώδικα στο Palo Alto, θα έφτανε μια μέρα να μιλάει για αποικισμό του Άρη, για τεχνητή νοημοσύνη και για το «δικαίωμα του ανθρώπου να σκεφτεί ελεύθερα».
Αλλά αυτό ακριβώς έκανε. Ο Έλον Μασκ έγραψε τον δικό του κώδικα για τον κόσμο. Και, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, ο κόσμος σήμερα τρέχει πάνω του.
